نوسانات شدید ارزی و تعهدات ارزی
در سال‌های گذشته، نوسان شدید نرخ ارز و تفاوت در نرخ‌های ارزی مختلف، بنگاه‌های اقتصادی را در برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های جاری با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. این نوسانات باعث تعلیق کارت‌های بازرگانی شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده شده و تولید و صادرات را دچار چالش‌های فراوانی کرده است. به گفته حبیب حسینی، فعال صنعت غذایی، تفاوت نرخ ارز بانک مرکزی و بازار و معضلات رفع تعهدات ارزی موجب بی‌ثباتی در بازار و افزایش هزینه‌های تولید شده است.
مشکلات ارزی ناشی از تفاوت نرخ‌ها
بیشترین مزیت کارخانه‌های مستقر در شرق و جنوب شرق کشور، صادرات به کشورهای افغانستان و پاکستان است. اما صدور صورت‌حساب و تسویه مبالغ بر اساس محاسبات جفت ارز ریال و ارز محلی و نهایتاً به صورت ریالی (معادل نرخ دلار بانک مرکزی) باعث بروز مشکلاتی در رفع تعهد ارزی می‌شود. این مشکلات موجب کاهش حدود ۲۷ درصدی از تعهدات ارزی صادرکننده در سامانه جامع تجارت می‌شود.
مالیات و مشکلات ناشی از عدم رفع تعهدات ارزی
طبق آیین‌نامه تبصره ۶ بند ح ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، صادرکنندگان موظف به فروش ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی هستند. اما صادرات به کشورهای منطقه، عمدتاً به صورت ریالی است و این موجب ایجاد مشکلات در رفع تعهدات ارزی و محاسبه مسائل مالیاتی می‌شود که صادرکنندگان را در تنگنا قرار می‌دهد. سازمان امور مالیاتی درآمدهای این شرکت‌ها را غیرصادراتی تشخیص داده و مالیات بر اساس فروش داخلی محاسبه می‌شود که این نیز بار مالی قابل‌توجهی را به این کسب‌وکارها تحمیل می‌کند.
قطع مکرر برق و انرژی
قطعی مکرر برق در فصول گرم و کمبود گاز در فصول سرد، واحدهای تولیدی را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. تامین برق پایدار یکی از اصلی‌ترین نیازهای واحدهای تولیدی است که با مشکلات مکرر روبه‌روست. تولیدکنندگان مجبور به استفاده از ژنراتورهای برق با شرایط سخت هستند که این نیز هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. تامین و تجهیز همه شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی به ژنراتورهای مولد برق، علاوه بر مصرف منابع مالی، مشکلات دیگری نیز نظیر افزایش احتمال حوادث ناشی از نگهداری سوخت را در پی دارد.
پیشنهادات برای رفع مشکلات
برای رفع این مشکلات، پیشنهاد می‌شود که دولت تدابیری مانند تولید برق به‌وسیله ژنراتورهای مرکزی و پنل‌های آفتابی، راه‌اندازی پست و پاساژهای برق مستقل از جریان برق شهری و همچنین ارائه تسهیلات و امتیازات به بخش خصوصی برای تولید برق، اتخاذ کند. این اقدامات می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش پایداری انرژی کمک کند و در نهایت منجر به رشد و توسعه صنعت و تولید در کشور شود.