میثم موسایی در پاسخ به دلایل نابسامانی ارز در کشور گفت: وضعیتی که الان پیش آمده، معلول کم تدبیری‌ها در چند حوزه است.
*سیاست‌های بازرگانی کشور در جهت رشد تولید نیست
استاد تمام اقتصاد دانشگاه تهران افزود: سیاست‌های بازرگانی کشور در جهت رشد تولید، کمک به تولید ملی، کمک به سرمایه و کار ایرانی نیست.
این اقتصاددان افزود: دلارهای نفتی به جای حمایت از تولید، عمدتا صرف واردات کالای غیر ضروری و بخش عمده‌ای هم صرف واردات کالای قاچاق می‌شود که رقم آن سالی به چندین میلیارد می‌رسد.
*80 درصد واردات غیر ضروری است
موسایی گفت: 80 درصد ارزش دلاری واردات کشور در شرایط فعلی که تحریم است را می‌توان لغو کرد و تقریباً این کالاهای وارداتی غیر ضروری است.
این اقتصاددان گفت: سیاست جدید باعث شده که اقتصاد کشور دلاری شود، تولید ملی آسیب ببیند و به جای اینکه با بالارفتن قیمت ارز، صادرات افزایش یابد، اما چنین اتفاقی نمی افتد و به این دلیل است که طی سالهای گذشته تولید ملی کشور آسیب دیده است و آمارها هم آن را تأیید می‌کنند.
به گزارش فارس، در اولویت‌بندی گروه‌های کالایی جهت دریافت ارز سیستم بانکی موارد غیر ضروری زیادی نظیر تخته، میخ، کاغذ سیگار، سینک ظرفشویی، آدامس، شکلات، حیوانات زنده، مرغ، خروس، اسب و غیره دیده می‌شود که به نظر می‌رسد، در شرایط فعلی در اولویت واردات نباشند.
این اقتصاددان معتقد است: واردات این گونه کالاها باعث خروج ارز از کشور می‌شود و وضعیت اقتصاد و ارز را به هم می‌ریزد.
موسایی گفت: شاید واردات برخی اقلام لازم باشد، اما تعدادشان بسیار محدود است و کالاهایی باید با ارز مرجع وارد شود که قیمت‌گذاری آن تحت نظر دولت باشد، زیرا بخش خصوصی و بازار آزاد هر کالایی را که با ارز مرجع وارد می‌کند، به قیمت دلار آزاد می‌فروشد که در حقیقت سود ارز مرجع را واردکننده و نه مردم می برد.
*قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی باید با نظارت دولت باشد
موسایی افزود: ارز مرجع صرفاً باید به کالاهایی تعلق گیرد که قیمت‌گذاری آن توسط دولت انجام شود، نه واردکننده.
وی در پاسخ به اینکه در مورد داروهای وارداتی که جزو اولویت اول است، نظارتها جدی نیست و خیلی از داروهای غیر ضروری مورد استفاده در ورزشکاران و غیره با ارز مرجع وارد کشور می‌شود، گفت: اینها کاملاً اشتباه است و دولت باید واردات و توزیع این گونه اقلام را هم ساماندهی کند.
موسایی با بیان اینکه در هیچ برهه زمانی چنین تحریم اقتصادی و نفتی حتی در زمان جنگ اتفاق نیفتاد، گفت: ملاحظات جدی اقتصادی برای چنین شرایطی باید در نظر گرفته و مدیریت جدی باید اعمال شود و باید قوانینی وضع شود که روشن، شفاف و امکان کنترل داشته باشد.
*تفاوت زیاد ارز مرجع و آزاد باعث رانت شده است
این اقتصاددان با بیان اینکه دولت با سیاست‌های فعلی تقاضای کاذب ایجاد کرده است، گفت: واردات کالاهای غیر ضروری، تفاوت بسیار زیاد نرخ مرجع و بازار آزاد از جمله عواملی است که باعث ایجاد رانت و منشأ فساد دولتی می‌شود.
وی افزود: یکی از عواملی که مردم به بازار ارز هجوم می‌آورند، به دلیل تفاوت 2.5 برابر نرخ ارز مرجع و ارز آزاد است و باعث می‌شود که افراد یک سفر خارجی برای خودش فراهم کند و از این طریق ارز مرجع بگیرد،اما در نهایت به دنبال آن سفر نرود و یا یک روزه برگردد و کلی ارز را با نرخ آزاد بفروشد.
وی ادامه داد: افراد زیادی را می‌بینم که به عنوان مأموریت پژوهشی و علمی به خارج از کشور رفتند و آمدند و ارز را در بازار آزاد فروختند.
*لزوم تک نرخی شدن ارز
وی تأکید کرد: باید ارز به سمت تک نرخی حرکت کند و ارز مرجع تنها برای چند کالای ضروری که با نظارت دولت وارد و قیمت‌گذاری شود، تخصیص یابد.
موسایی گفت: حتی دولت برای واردات برخی کالاهای ضروری می‌تواند یارانه بدهد و ارز مرجع هم به آنها ندهد، بالاخره ما که نمی‌توانیم سرخودمان کلاه بگذاریم، این نوعی یارانه است که سالها داده شده است.
*مقابله با افراد سودجو و فرصت طب
وی افزود: اما بسیارند افرادی که دوست دارند، این نابسامانی موجود برهم نخورد، زیرا سودشان در این است و دولت باید با آنها هم مقابله کند.
*قاچاق عامل مهم در آشفتگی ارزی
موسایی در پاسخ به اینکه قاچاق کالا چقدر در آشفتگی بازار ارز نقش دارد، گفت: بیش از 10 میلیارد دلار سالانه ارز کشور صرف قاچاق کالا می‌شود که از مبادی غیر گمرکی وارد کشور می‌شود و تولید ملی را نابود می‌کند.
وی گفت: حتی اگر نفتی را که می‌فروشیم و مجبور می‌کنند، کالای بنجل وارد کنیم، نباید این کار را انجام دهیم، حتی اگر لازم باشد، بگذاریم در حساب‌های آن کشور بماند.
این اقتصاددان گفت: دهها میلیارد دلار در چین داریم که نفت فروخته شده است و پولشان را نمی‌دهند و لزومی ندارد، به جای آنها اجناس کم‌ارزش وارد کنیم، مگر این که کالاهای ضروری وارد شود.
وی گفت: باید اصل را بر این بگذاریم که بخش خصوصی به دنبال منافع خودش است و هیچ چیزی هم جز این نمی‌شناسد، اگر این اصل را قبول کنیم، تنگناها و ایرادات قانونی در کشور روشن خواهد شد.
*هیئت عالیرتبهای دستورالعمل‌های اقتصادی شرایط خاص تدوین کند
وی گفت: هیئت عالیرتبهای در کشور تشکیل شود و دستورالعمل‌ها و قوانین در شرایط خاص اقتصادی را تعیین کند.
این اقتصاددان با بیان اینکه تقاضاهای جدیدی در کشور ایجاد شده که خود دولت در ایجاد آن نقش داشته است، گفت: با توجه به افزایش نقدینگی کشور و شرایط تورمی، مردم برای حفظ قدرت خرید پولشان پول‌های خارجی را به عنوان سرمایه در نظر می‌گیرند و این باعث سکون ارز کشور دست مردم و عدم ورود به تولید می‌شود.
*خرید و فروش ارز باید ممنوع شود
وی در خصوص راهکارهای از بین بردن تقاضای کاذب ایجاد شده، گفت: دولت باید بازار خرید و فروش ارز در بازار آزاد را ناامن کند، خرید و فروش ممنوع شود، نگهداری دلار باید قدغن و از هر کسی کشف شد، باید مصادره شود.
موسایی در پاسخ به اینکه دولت چطور می‌تواند این کار را انجام دهد، گفت: دولت باید رسماً این ممنوعیت را اعلام کند که در این صورت هر کسی با خیال راحت نمی‌تواند خرید و فروش ارز انجام دهد، ضمن اینکه دولت می‌تواند تاریخی اعلام کند، تا آن زمان هر کسی دلار دارد، به بانک مرکزی تحویل دهد، تا در مرکز مبادلات ارزی عرضه شود و در غیر این صورت مصادره خواهد شد.
وی گفت: در چنین شرایطی تقاضا برای دلار بسیار کمتر می‌شود و قیمت آن به این صورت افزایش نخواهد یافت.
از وی سئوال شد برخی می‌گویند، دولت عمداً قیمت ارز را بالا برده است، تا پول مورد نیاز برای پرداخت یارانه نقدی را تأمین کند، گفت: با فرض درست بودن آن، دولت می‌تواند ارز مرجع را جمع کند و تمام موارد را با دلار آزاد بفروشد.
موسایی همچنین گفت: دولت باید تمام موارد گذشته نظیر ارزهایی که برای واردات اختصاص داده و به افرادی که مأموریت خارجی داده بود، بررسی کند و ببیند که آیا کارهایشان را به درستی انجام داده‌اند، وگرنه باید ارز را پس بگیرد.
این اقتصاددان تشریح کرد: این گونه ملاحظاتی در شرایط فعلی تحریم است و شاید در شرایط معمولی چنین اتفاق نیفتد.
فارس