طی دو سال گذشته با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، اتفاقات نرخ ارز و نوسانات آن در بازار، قدرت خرید مردم کاهش یافت، با این حال دولت بر اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها تأکید دارد و کارشناسان بر این باورند در این صورت تبعاتی برای جامعه و قشر آسیب‌پذیر خواهد داشت در این زمینه گفت‌وگویی با رئیس کمیسیون کشاورزی ملس انجام دادیم.
از عباس رجایی رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس سؤال شد با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، آیا اجرای فازدوم هدفمندی یارانه‌ها تبعاتی خواهد داشت؟ وی گفت: از یک سال گذشته چند عامل منجر به کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم شده که تورم، تحریم و نوسانات نرخ ارز از آن جمله است، البته هدفمندی یارانه‌ها هم تأثیراتی در این زمینه داشته اگرچه با پرداخت یارانه نقدی تا حدودی هزینه‌های افزایش یافته جبران شد، اما از آنجایی که حجم تغییرات هزینه زیاد بود عملاً یارانه نقدی در جبران هزینه‌ها ناکارآمد شد.
* پرداخت یارانه تولید و اشتغال محقق نشد
وی افزود: از سوی دیگر چون سیستم کشور در اجرای قانون هدفمندی یارانه به وظیفه خودش در زمینه حمایت از تولید عمل نکرد، طرف عرضه نیز با مشکلاتی روبه‌رو شد و اشتغال پیش‌بینی شده هم محقق نشد و این معادله چند وجهی برای کشور آسیب‌هایی را به همراه داشت.
*مدیریت اقتصاد و هدفمندی به قانون برگردند
از رجایی سئوال شد برای رفع این مشکلات چه کار باید کرد؟ وی پاسخ داد :امروز برای حل معضل باید چند کار انجام دهیم، اولاً در حوزه اقتصاد باید به قوانین برگردیم و ریل حرکت روی قوانین باشد، اینکه خارج از قانون کاری را انجام دهیم موجب ضرر به کشور می‌شود، در هدفمندسازی یارانه‌ها نیز باید به همین صورت عمل شود.
وی ادامه داد: بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها نظرات عامه مردم به غیر از اقشار آسیب‌پذیر این است که یارانه نگیرند، اما فرزندان‌شان شغل داشته باشند. ضمن اینکه تزریق پول نقد به جامعه آسیب تورمی زیان‌باری هم داشته است.
*توقف هدفمندی یارانه‌ها به صلاح نیست اما روش اصلاح شود
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است اجرای هدفمندی یارانه‌ها باید با ملاحظات خودش انجام شود ،توقف آن را به مصلحت کشور نمی‌داند و همچنین در زمینه پرداخت نقدی به مردم اعتقادی ندارد.
وی گفت: مثلاً در زمینه بهداشت و درمان، آموزش، خدمات اجتماعی و رفاهی اگر هزینه‌ها کاهش یابد در کاهش سبد هزینه مردم کمک مؤثری شده و در عین حال تورم‌زایی هم نمی‌شود.
رجایی افزود: تولید در حال حاضر دچار یک دور تسلسل شده است که بخشی از آن به خاطر نبود نقدینگی است،اگر بتوانیم از این بخش حمایت کنیم اشتغال ایجاد خواهد شد.
*اشتغال یک فرد بهتر از ماهی 45 هزار تومان است
وی افزود: تقریباً در هر خانواده یک تا سه نفر بیکار وجود دارد و این یک نفر اگر یارانه نقدی بگیرد 45 هزار تومان است و اگر آن را افزایش دهیم نهایتاً 90 هزار تومان می‌شود اما اگر برای این شخص شغل ایجاد کنیم حداقل 400 هزار تومان می‌گیرد ضمن اینکه بیمه هم خواهد شد، می‌تواند ازدواج و تشکیل خانواده دهد و به دنبال آن مشکلات فرهنگی جامعه و هزینه‌های دیگر کاهش خواهد یافت.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: معتقدم هرچقدر درآمد هدفمندی را به سمت اشتغال و تولید ببریم اثرات مطلوبتری خواهد داشت.
*سبد کالا بهتر از وجه نقد برای کمک به اقشار ضعیف
رجایی در خصوص دو سناریوی تحویل پول نقد یا کالای اساسی برای افزایش قدرت خرید مردم اظهار داشت: در مجموع موافق کمک عمومی به اقشار ضعیف متوسط جامعه هستم به هر حال مشکلات اقتصادی وجود دارد اما شیوه عمل باید طوری باشد که آثار تورمی نداشته باشد و اگر بتوانیم سبد کالایی تعریف کنیم بهتر از وجه نقد است و نیز مؤثرتر خواهد بود.
*پایه‌گذاری نرخ ارز بر اساس مبادله‌ای فعلا مطرح نیست
از رجایی در مورد اینکه آیا پایه‌گذاری نرخ ارز براساس نرخ مبادله‌ای 2هزار و 500 تومان آثار تورمی برای جامعه خواهد داشت، سئوال شد، گفت: هیچ مرجع رسمی و غیر رسمی دراین باره اظهار مشخصی نکرده و علی‌القاعده این موضوع به مسائل بودجه‌ای کشور برمی‌گردد که مجلس باید اظهارنظر کند و از سوی دولت لایحه شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تأکید کرد: به هر حال در این زمینه باید با تدبیر عمل شود.
*اگر قانون رعایت شود مجلس به اجرای فاز دوم هدفمندی رای می‌دهد
رجایی در پاسخ به این سؤال که آیا مجلس با اجرای فاز دوم هدفمندی موافقت می‌کند، گفت: اگر چارچوب قانون باشد، تدریج در آن رعایت شود و شرایط تولید خوب دیده شود به نظر می‌آید مجلس رأی بدهد.
وی در پاسخ به اینکه اگر فاز دوم هدفمندی اجرا شود قیمت حامل‌های انرژی در بخش کشاورزی چگونه خواهد بود، گفت: قیمت حامل‌های انرژی را همچنان باید در بخش کشاورزی ترجیحی ببینیم، نمی‌شود قیمت‌ها را همچنان به صورت بالا دید. بخش کشاورزی با شرایط فعلی باید حمایت شود.
رجایی افزود: اگر از تولید کشاورزی حمایت شود و طی برنامه دو سه ساله اصلاحات ساختاری در این بخش صورت بگیرد آن موقع می‌توانیم ترجیح قیمت حامل‌های کشاورزی را برداریم.
وی تاکید کرد: بخش کشاورزی و غذای مردم یعنی تولید و مصرف هر دو نیازمند برنامه است و ناگزیر هستیم برای اجرای سیاست‌های سلامت و تغذیه جامعه شرایطی را به وجود آوریم که مردم با استانداردها غذا تهیه و مصرف کنند. طبیعتاً بعضی جاها ممکن است لازم باشد یارانه‌ای هم برای مردم بپردازیم، مثلاً اگر قرار است شیر را ارزان‌تر در اختیار مردم قرار دهیم یا مصرف پروتئین حیوانی را ترویج کنیم لازم است یارانه‌ای علاوه بر تولید به مصرف‌کننده هم داده شود و این طور نباشد که یارانه مصرف‌کننده از تولیدکننده برداشت شود.
وی ادامه داد: از آنجایی که کشاورزی ما اقتصادی و بهره‌ور نشده است بنابراین بایستی در این بخش حمایتی عمل شود و بنابراین یارانه این بخش حتما باید وجود داشته باشد.
*یارانه بخش کشاورزی هیچ وقت حذف نمی‌شود
از رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس سؤال شد که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری همچنان به پرداخت یارانه به بخش کشاورزی تأکید شده است، اما قانونی که مجلس تصویب کرده باید آرام آرام یارانه بخش کشاورزی حذف شود؟
رجایی گفت: اصلاً چنین چیزی که یارانه کشاورزی حذف شود به تصویب نرسیده است در قانون هدفمندی یارانه‌ها غیر از مباحث حمایتی که برای کشاورزی دیده شده است تبصره‌ای هم وجود دارد که براساس آن یارانه بخش کشاورزی نباید نسبت به سال گذشته کمتر شود و معنای آن این است که حتماً در بخش کشاورزی باید یارانه وجود داشته باشد، همچنان که در تمام دنیا هست.
*یارانه کشاورزی هدفمند می‌شود
از رجایی سؤال شد پس با اجرای این تبصره یارانه بخش کشاورزی هیچ‌وقت حذف نخواهد شد، گفت: یارانه کشاورزی هیچ‌وقت جذف نمی‌شود اما هدفمندی اجرا خواهد شد، مثلاً اگر یارانه را به کود می‌دادند و باعث استفاده بیشتر مواد شیمیایی و آلوده شدن خاک و آب می‌شد آن را قطع و در بخش دیگری که مفید است استفاده می‌شود. مثلاً اعلام می‌شود اگر کشاورز گندم کیفی تحویل دهد 20 تا 30 درصد گرانتر خریداری می‌شود.
*قیمت حامل‌های انرژی کشاورزی همچنان ترجیحی است
از رجایی سؤال شد بالاخره قیمت حامل‌های انرژی در فاز دوم در بخش کشاورزی چقدر خواهد بود، گفت: همچنان باید ترجیحی برخورد شود.
فارس