جلوگیری از مصرف کوددهی بی‌رویه‌ی شیمیایی در راستای بهینه مصرف کردن کود و حفظ خاک‌های کشاورزی ضروری به‌نظر می‌رسد.
تولید ورمی کمپوست، فناوری استفاده از انواع خاصی از کِرم‌های خاکی است که این کرم‌ها با داشتن توان رشد و تکثیر بسیار سریع، انواع مواد آلی زائد، مزاحم و آلوده‌کننده‌ی محیط را به یک کود آلی و با کیفیت ممتاز تبدیل می‌کنند.
سالانه 8000 تن ورمی کمپوست در آذربایجان‌شرقی تولید می‌شود.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی آذربایجان‌شرقی،«مسعود محمدیان»، رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی در این‌باره به ایسنا گفت: افزایش محصول با بهره‌گیری از ورمی کمپوست قابل پیش‌بینی است.
وی، افزود: آموزش تولید کود ورمی کمپوست به کشاورزان، فرهنگ‌سازی تفکیک زباله و تولید کود ورمی کمپوست از مدارس ابتدایی استان، اختصاص یارانه‌های کودهای شیمیایی به کود ورمی کمپوست و استفاده در مزارع نمونه، نمایشی و الگویی از برنامه‌های سازمان برای جایگزینی ورمی کمپوست به‌جای کودهای شیمیایی است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی یادآور شد: ورمی کمپوست نتیجه‌ی هضم طبیعی غذا در سامانه‌ی هاضمه کرم خاکی است و دوره‌ی رشد گیاه را به‌وسیله داشتن میکروارگانیسم هم‌چنین مواد آلی فعال و تسریع می‌کند.
محمدیان گفت: در راستای برنامه‌ی پنجم توسعه‌ی اقتصادی مبنی بر افزایش مصرف کودهای بیولوژیک تا 30 درصد باید به تولید کودهای آلی و بیولوژیک توجه خاصی کرد.
وی با اشاره به حفظ محیط زیست با استفاده ورمی کمپوست اظهار کرد: استفاده‌ی بهینه از ضایعات آلی زباله‌های شهری، حفظ محیط زیست و تولید کودی با کیفیت زیاد برای مصارف گیاهان را باید از مهم‌ترین مزایای ورمی کمپوست قلمداد کرد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: حفظ منابع تولیدکننده‌ی مواد غذایی به لحاظ کمی و کیفی به‌ویژه آب و خاک کشور وظیفه‌ای همگانی محسوب می‌شود.
«ایوب ایرانی‌فام» معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی نیز به ایسنا گفت: کارشناسان، ورمی کمپوست را در اقتصادی‌تَر شدن تولید و توسعه‌ی اقتصادی کشور تاثیرگذار می‌دانند.
وی گفت: 125 مجوز برای تولید ورمی کمپوست در استان صادر شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی افزود: ورمی کمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر بسزایی دارد و اصلاح‌کننده‌ی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز است.
ایرانی‌فام ادامه داد: ورمی کمپوست یک کود صد در صد آلی است که به‌صورت مستقیم جذب ریشه‌ی گیاهان می‌شود، این نوع کمپوست، غنی‌ترین محیط برای حیات موجودات ذره‌بینی خاک و با این وجود، بدون بو و عاری از آلودگی است.
وی با بازگو کردن نشانه‌های استفاده‌ی بی‌رویه از کودهای شیمیایی گفت: تشدید آلودگی آب و خاک، تخریب ساختمان خاک، شور و سِفت شدن خاک، بر هم خوردن تعادل عناصر غذایی خاک، ایجاد محصولات غذایی بی‌کیفیّت و آلوده و صرف هزینه‌های گزاف تولید محصولات غذایی و کشاورزی را از نتایج استفاده‌ی بی‌رویه از کودهای شیمیایی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: پیشرفت مراحل رشد برای هر گیاه در مناطق آب و هوایی مختلف یکسان نیست و واکنش گیاهان به سامانه‌ی کود ورمی کمپوست نیز متغیر است.
ایرانی‌فام افزود: گیاهانی که در شرایط مطلوب آب و هوایی و تغذیه‌ای مناسب رشد می‌کنند، عکس‌العمل کندتری نسبت به افزایش میزان کود و دیگر افزودنی‌های شیمیایی به بستر خاک نشان می‌دهند. در حالی که گیاهانی که در شرایط غیرمطلوب آب و هوایی و تغذیه‌ای نامناسب رشد و پرورش می‌کنند، عکس‌العمل سریعتر و مطلوب‌تری در افزودن کود ورمی به خاکشان نشان می‌دهند.
،«احمد بایبوردی» مدیر دفترمحیط زیست و توسعه‌ی پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی به خبرنگار ایسنا گفت: 50 درصد از دریافت کنندگان مجوز تولید ورمی کمپوست فعال شده اند.
وی افزود: مرند، بُناب، شبستر، سراب و میانه از شهرستان‌های تولیدکننده این کود آلی در استان هستند.
مدیر دفترمحیط زیست و توسعه‌ی پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی یادآور شد: فقط یک‌بار استفاده از این کود در یک دوره‌ی کشت کافی است.
بایبوردی ادامه داد: این کود در سبزینگی گل و بزرگ‌تر کردن گل و گیاهان زینتی مؤثر بوده و همه‌ی عناصر غذایی موجود در ورمی کمپوست به آسانی توسط گیاه جذب می‌شوند.
وی با بیان این‌که این کود در تشدید عطر و اسانس گیاهان و گل‌های معطر مؤثر است، ادامه داد: ورمی کمپوست عناصر سنگین موجود در خاک را تثبیت می‌کند و مانع از جذب بیش از حد آنها توسط گیاه می‌شود و در ضمن جوانه‌زنی بذر را تحریک کرده، ریشه‌زایی قلمه‌ها را تشدید و عملکرد کمی و کیفی گیاه را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
مدیر دفترمحیط زیست و توسعه‌ی پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: گیاهانی که از کود ورمی کمپوست تغذیه می‌کنند دارای ظاهری بلندتر و رشدی سریعتر هستند.
بایبوردی گفت: کود ورمی به عنوان یکی از اجزای مغذی گیاهان در باغبانی و گل کاری تاثیر مستقیمی در خواص فیزیکی و شیمیایی و رشد و نمو گیاهان دارد.
وی با اشاره به ارزشمندترین ویژگی این کود اظهار کرد: ارزشمندترین ویژگی ورمی کمپوست در عملکرد آنزیم‌ها، میکروارگانیسم‌ها و هورمون‌های مختلف موجود در آن است.
مدیر دفترمحیط زیست و توسعه‌ی پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی از نشانه‌های کیفیّت ورمی کمپوست گفت و یادآور شد: کیفیّت ورمی کمپوست به نوع غذا(محیط کشت) یا مواد زائد آلی که کرم‌ها از آن تغذیه کرده‌اند، بستگی دارد. برای مثال کرم‌ها می‌توانند مواد آلی با سلولز زیاد مانند خاک اره را هضم کرده و یک مادة اصلاح‌کنندة خاک با کیفیت پائین تولید کنند، برعکس کرم‌ها قادرند با مواد غنی از ازت و فقیر از سلولز ورمی کمپوست با کیفیت عالی تولید کنند.
بایبوردی افزود: بهره‌گیری از ورمی کمپوست افزون بر تثبیت مواد زاید جامد، فضولات حیوانی و لجن فاضلاب، نتایج مفید دیگری نظیر جداسازی مواد زاید غیرآلی، نداشتن شیرابه، نداشتن بوی زباله و کاهش حجم آن تا حدود 80 درصد را نیز به دنبال دارد.
براساس این گزارش، افزایش کیفیّت و کمیّت محصولات و بهبود و اصلاح خاک مزراع و گلخانه‌ها با بهره‌گیری از ورمی کمپوست و آموزش‌های لازم برای مصرف از این کود می‌تواند به‌گونه‌ای با «حماسه‌ی اقتصادی» در ارتباط باشد.
گزارش: امیر مسعود طایفه سلطانخانی
ایسنا