تولید پسته ایران 7 هزار سال قدمت دارد و سالانه حدود 200 هزار تن پسته در کشور تولید می‌شود، تنها 10 درصد این محصول مصرف داخل دارد و 90 درصد دیگر صادراتی است.
تجارت پسته از ۳۰۰۰سال قبل از طریق جاده ابریشم انجام می‌شده است.
40 درصد از صادرات بخش کشاورزی به پسته اختصاص دارد و سالانه یک و نیم میلیارد دلار ارزآوری برای کشور به همراه دارد، پسته ایران به 70 کشور دنیا صادر می‌شود و 19 استان کشور در بحث تولید پسته فعالیت می‌کنند و در مجموع 400 هزار هکتار از باغهای کشور به تولید پسته اختصاص دارد، تولید پسته 150 هزار فرصت شغلی در بخش تولید و فرآوری ایجاد کرده است و پسته رتبه اول صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.
از حدود 200 هزارتن پسته تولیدی کشور که معمولا با توجه به خشکسالی و آفت‌ها در نوسان است و امسال بر اساس پیش‌بینی‌ها تولید پسته کشور به 170 هزار تن می‌رسد، سالانه حدود 15 تا 20 هزار تن پسته در کشور مصرف می‌شود.
*همه اینها بهانه‌ای است که از پسته ایران بیشتر بدانیم:
محمد ابن جریر طبری ( قرن سوم هجری قمری) پیدایش پسته را با استقرار حضرت آدم در کره زمین هم زمان دانسته و نوشته است : «گویند میوه‌هایی که خداوند هنگام هبوط به آدم داد، سی گونه بود : ده نوع میوه پوست دار ، ده نوع میوه هسته دار و ده نوع میوه بی پوست و بی هسته . میوه های پوست دار شامل : گردو ، بادام و پسته و ... »
در تورات نیز از پسته سخن به میان آمده است. در باب 43 از سفر پیدایش گفته شده است که «یعقوب هنگام فرستادن فرزندانش به دربار یوسف حاکم ، توصیه می‌کند که از محصولات سرزمین خود به عنوان ارمغان برایش ببرند . در زمره این پیشکش ها از عسل ، کتیرا و پسته نام برده شده است».
پسته در کشورهای چین، ایران، سوریه، ترکمنستان و غرب افغانستان رشد می‌کند. تولید پسته در ایران در سال 1385 معادل، 190 هزار تن بود که ایران را در مقام نخست جهان قرار می‌‌داد، آمریکا بعد از ایران با تولید ،140 هزار تن و ترکیه با تولید 60 هزار تن در مقام دوم و سوم قرار داشته‌اند، اما آمریکا طی سه سال گذشته با کمک گرفتن از تکنولوژی مدرن تولید خود را افزایش و به سالانه 250 هزار تن رسانده و مقام نخست را از آن خود کرده است.
واژه پسته پارسی است و از طریق زبان لاتین از پارسی وارد زبانهای اروپایی شده‌است. تولید پسته در شهرهای رفسنجان، دامغان، یزد، سیرجان کاشت می‌شود که بیشتر تولید پسته در ایران در شهر رفسنجان است و همچنین پسته دامغان از مرغوبترین پسته‌های جهان است که طعم و چربی خاصی دارد.
*انواع پسته
انواع پسته‌ای که در ایران یافت می‌شود، شامل پسته اوحدی، اکبری،کله قوچی، احمد آقایی، بادامی راور، خنجری دامغان، فندقی غفوری، سیف الدینی، بادامی نیش کلاغی، بادامی زودرس، غلامرضایی، بادامی زرند، رضایی زودرس، هراتی، موسی‌آبادی، حسنی، سیریزی، پوست پیازی، پاکزادی، حاج عبداللهی، دانشمندی است.
*آفات پسته
آفلاتوکسین، زنجرک پسته، آفت شیره، پسیل پسته که به شیره خشک معروف است، شپشک واوی، لارو برگ خوار ، کرم ریشه، سرشانه خوار، زنبورهای مغز خوار پسته است.
افلاتوکسین ماده سمی است که بوسیله گروهی از قارچهای نوع اسپرژیلوس ترشح می‌شود. این قارچها با تغذیه از مواد غذایی ماده سمی تولید کرده و آنرا داخل و یا روی مواد غذایی به جا می‌گذارند. این قارچ در شرایط حرارت و رطوبت مناسب بر روی پسته شروع به رشد کرده و تولید ماده سمی کرده که به انسان و دام ضرر فراوان می‌رساند.
*فواید پسته
سلامت قلب
مطالعات نشان داده است که پسته بعد از یک دوره مصرف کوتاه، کلسترول بد خون (LDL) را کاهش داده و کلسترول خوب خون (HDL) را افزایش می‌دهد.
پسته که سرشار از آنتی‌اکسیدان هایی مثل ویتامین A و E است، با التهاب مقابله کرده، از رگ‌های خونی محافظت کرده و خطر بیماری‌های قلبی را پایین می‌آورد. حتی مصرف کم پسته هم می‌تواند سطح لوتئین، آنتی‌اکسیدانی که برای محافظت دربرابر LDL اکسیدشده کاربرد دارد، را بالا ببرد و احتمال بیماری قلبی را کاهش دهد.
کمک به درمان دیابت
خوردن پسته به پیشگیری از دیابت نوع 2 کمک می‌کند. 60 درصد از ارزش غذایی روزانه توصیه شده از فسفر معدنی فقط در یک فنجان پسته وجود دارد. فسفر همچنین با کمک به شکسته شدن پروتئین‌ها به آمینو اسید، به تحمل گلوکز نیز کمک می‌کند.
سلامت خون
پسته منبع بسیار خوبی از ویتامین B6 است. این ویتامین برای ساخت هموگلوبین، پروتئین مسئول حمل اکسیژن در جریان خون به سلول‌ها، لازم بوده و همچنین مقدار اکسیژن حمل شده را نیز افزایش می‌دهد.
سیستم عصبی
ویتامین B6 که در پسته وجود دارد تاثیر بسیار خوبی نیز بر سیستم عصبی بدن دارد.
سلامت چشم
پسته حاوی دو کاروتینوئید است که در بقیه آجیل‌ها یافت نمی‌شود. این کاروتینوئیدها که لوتئین و زآکسانتین نامیده می‌شوند، به عنوان آنتی‌اکسیدان محافظ عمل می‌کنند و از تخریب بافت‌های بدن درمقابل رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کند. رادیکال‌های آزاد موجب زوال ماکولا مرتبط به سن می‌شود که یکی از دلایل اصلی مشکلات بینایی و کوری اکتسابی است.
سیستم ایمنی
یک سیستم ایمنی سالم به مصرف ویتامین B6 بستگی دارد که پسته سرشار از آن است. ویتامین B6 موجود در پسته همچنین به بدن کمک می‌کند گلبول‌های قرمز سالم بسازد و به حفظ سلامت غدد لنفاوی مثل غده تیموس، طحال و گره‌های لنفاوی کمک می‌کند تا از تولید کافی گلبول سفید خون که از بدن درمقابل عفونت‌ها حفاظت می‌کند مطمئن شود.
سلامت پوست
پسته منبع بسیار خوبی از ویتامین E است که یک آنتی‌اکسیدان محلول در چربی بسیار عالی است و برای حفظ یکپارچگی غشای سلولی لازم بوده و معمولاً برای داشتن پوستی سالم و زیبا توصیه می‌شود. ویتامین E از پوست دربرابر تخریب ناشی از اشعات UV محافظت کرده و به این ترتیب از پیر شدن زودرس و سرطان پوست جلوگیری می‌کند.
فارس