صنعت مرغداری را از مخمصه و مرغداران را از پریشانی نجات داد

سالها پیش که شرایط تا حدودی برای سازماندهی سفرهای آموزشی، ترویجی و نهایتا مبادلات بازرگانی در صنعت مرغداری با کشورهای اروپایی فراهم بود و زمینه‌هایی وجود داشت که هیات‌هایی مرکب از مرغداران، دامداران و کشاورزان را برای بازدید از مزارع مرغداری، گاوداری یا کشاورزی از جمله باغبانی، زراعت، سیب زمینی و صیفی‌جات به کشورهای اروپایی اعزام کرد، به یاد دارم در بازدیدی از یک فارم مرغداری در یکی از شهرهای هلند به همراه تعدادی از مرغداران برجسته و طراز اول کشورمان، متوجه شدیم صاحب این مزرعه مرغداری مرکب از اعضای خانواده‌اش برای سه هفته به مرخصی رفته است اما جوجه ریزی انجام گرفته بود و قرار بود که فردا یعنی بعد از 43 روز واحد تخلیه شود به همین دلیل مدیر موسسه هلندی که برنامه بازدید از این مزرعه را برای گروه ایرانی تنظیم کرده بود اصرار داشت که حتما قبل از تخلیه، از این فارم نمونه که ضریب تبدیل آن حدود 7/1 بود و تلفاتی کمتراز 4 درصد داشت بازدید کنیم.

تقریبا همه مرغداران که در نوع خود حرفه‌ای و کار آشنا بودند با تعجب و کنجکاوی سوال می‌کردند که در شرایطی که صاحب مزرعه نیست چگونه تخلیه و بارگیری فارم انجام می‌شود؟ اصولا؛ مدیر فارم یا صاحب آن سه هفته حضور نداشته است این دستاورد و موفقیت درتولید چگونه حاصل شده؟

فقط دو نفر کارگر زن در فارم فعالیت می‌کردند، یکی به صورت تمام وقت و دیگری نیمه وقت، ظرفیت فارم هم 30 هزار قطعه‌ای بود، تمامی سوالات از این قرار بود:” دان را چگونه و با چه قیمتی می‌خرید؟ چه کسی حساب می‌کند؟ اعزام دامپزشک چگونه صورت می‌گیرد، داروها چگونه؟ واکسیناسیون چگونه انجام می‌شود؟ جیره چطور می‌شود؟ اگر ذرت یا سویا نباشد چکار می‌کنید؟ سوخت چه می‌شود؟ و...”

کارگران زن حاضر در صحنه با حیرت و تعجب می‌گفتند‎: این سوالات را برای چه می‌پرسید؟ کار ما هیچ ارتباطی به این مسائل ندارد، پرسیدیم: «خب صاحب فارم در این زمینه چکار می‌کند؟» گفتند: «ایشان هم در این عرصه دخالتی ندارد»، بالاخره مدیر موسسه که این بازدید را سازماندهی کرده بود به دادمان رسید و گفت: «تمامی این نیازها در قالب قرارداد سندیکای منطقه، به نمایندگی از صاحب فارم و موافقت و صلاح‌دید وی با شرکت‌های مختلف و متعدد مربوط به تامین جوجه یک روزه، نهاده‌ها، دامپزشک، دارو، تخلیه، بارگیری و کشتارگاه منعقد  شده و آنان نیز هرکدام رأس روز موعود کارشان را انجام می‌دهند و هرگونه تاخیر یا تعلل در انجام تعهد با پرداخت خسارت‌های سنگینی جبران می‌شود». کم کم نتیجه گرفتم عدم حضور صاحب فارم و اعضای خانواده‌اش که جزو‌ کارکنان هستند چندان مشکلی در روند تولید ایجاد نمی‌کند. به همین ترتیب از نمونه دیگری از یک واحد مرغ تخمگذار در شمال آلمان در منطقه «فشتا» و در سال دیگر بازدید کردیم، به مثابه خانه ارواح بود، در یک فارم بزرگ، دو نفر کارگر برای برچسب زنی و بسته‌بندی تخم مرغ حضورداشتند که حتی حاضر نبودند به دلیل تعلل احتمالی در ساعت کارشان به سوالات ما پاسخ دهند، در همین بازدیدها دریافتیم مثلا اگر در فلان نقطه هلند بیماری واگیرداری در یک فارم به وجود آید که نیاز به امحاء داشته  باشداول صاحب فارم را به یکی از نقاط خوش آب و هوا به مرخصی می‌فرستند که دچار استرس و اضطراب نشود، آن گاه با حضور ناظران بیمه و یا مشابه آن قیمت محصول فارم ارزیابی و پس از محاسبه سودی منطقی و طبق سنوات گذشته طیور موجود امحاء می‌شوند، در ادامه مبلغ خسارت به حساب صاحب فارم واریز و نتیجه به وی ابلاغ می‌شود که در مرخصی به او و خانواده‌اش بد نگذرد! حالا این شرایط که تقریبا در اکثر کشورهای اروپایی عمومیت دارد را با وضعیت مرغداران و صنعت مرغداری کشورمان، نه در 20 سال پیش بلکه در همین4، 5 ماه گذشته، به استناد گفته‌ها و آمار و ارقام مقایسه کنید! قصدنداریم خبرهای خودکشی، افسردگی، چک‌های برگشتی، زندان و در رفتن‌ها و پنهان شدن‌های مرغداران و آگهی‌های مداوم فروش مرغداری را بیان کنیم زیرا ممکن است بگویید اینها کارآشنا نبوده‌اند، تقصیر خودشان بوده است، مال مردم را خورده‌اند، طمع کرده‌اند، گران داده‌اند، نهاده‌ها را گران خریده‌اند لذا ضرر کرده‌اند و...از این اخبار می‌گذریم، گفته‌های مسئولان را ملاک قرار می‌دهیم، البته اگر بخواهیم تمامی گفته‌های متناقض و چندگانه و قول و قرارهای داده شده و تحقق یافته، قیمت‌هایی که اعلام شده و اصلاح گردیده، بالا رفته یا پایین آمده، نرخ ارز 1226 تومانی یا ارز مبادله‌ای 2475 تومانی، کشتی‌های در راه، کشتی‌های روی آب، کشتی‌های مسیر عوض کرده، کشتی‌های در بندر مانده، دستورات حمل خواهد شد، حمل نخواهد شد، قرار است 5/2 میلیارد ارز مرجع بدهند، نمی‌دهند، شاید بدهند، خواهند داد، اگر ندهند قیمت جوجه به 2000 تومان خواهد رسید، قیمت مرغ در بازار ده هزار تومان خواهد شد، شرکت پشتیبانی می‌دهد، شرکت پشتیبانی نمی‌دهد، دلال‌ها میدان‌دار هستند، خود شرکت پشتیبانی کالاهایش را همانند واسطه‌ها متناسب با قیمت روز افزایش می‌دهد، افزایش نمی‌دهد، قیمت سویا 1050 تومان، ذرت 650 تومان، قیمت سویا 1800 تومان، قیمت ذرت 950 تومان، تهاتر گوشت با دان ارزان، گوشت گرفته‌ایم ولی دان ارزان نداریم بدهیم،ما به التفاوت می دهیم،بودجه نداریم بدهیم، و... را، نه از زبان  عامه مردم، بلکه از قول وزیر، معاون وزیر، مدیرکل، نماینده مجلس، معاون کمیسیون کشاورزی، سخنگوی فلان نهاد وده‌ها شخصیت دیگر بنویسیم باور کنید یک کتاب هزار صفحه‌ای می‌شود تازه اگر فقط بازه زمانی 6 ماهه گذشته را در نظر بگیریم، لذا برای اینکه نشان دهیم چگونه مرغداران و صنعت مرغداری دچار پریشان حالی، سرگردانی، دلهره‌های غیر قابل تحمل و مخمصه بی‌پایان شده‌اند کافی است به فرازهایی از گفته‌های یک از هزار آنها اکتفا کنیم تا بتوانید مقایسه‌ای واقعی میان مرغدار هلندی یا آلمانی با مرغدار کچو مثقال اردستان یا اطراف همین تهران خودمان داشته باشید. فرقی نمی‌کند، این پریشان حالی و مخمصه سراسری و واگیردار است.

28/2/92 حسین رادمرد، معاون توسعه بازرگانی وزارت صنعت معدن و تجارت خبرداد: 22 هزار تن مرغ برای ماه رمضان ذخیره می‌شود، وی گفت: کف قیمت خرید ذخیره‌سازی 5300 تومان است و در حال حاضر به لحاظ تامین و توزیع کالاهای اساسی هیچ مشکلی وجود ندارد. به 22 هزار تن ذخیره و 5300 تومان توجه کنید، این در شرایطی است که قیمت هر کیلو تخم مرغ در 1/12/91 از 2993 تومان در کمتر از دو ماه یعنی 27/1/92 به 2120 تومان می‌رسد و یکباره در 22/2/92 به 3000 تومان. حتما مرغداران تخم‌گذار در این فاصله‌ی افت و خیز در مرخصی بوده‌اند و هیچگونه نگرانی برای تولید خود نداشته‌اند، کم کم به انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم، همه سرگرم انتخابات هستند، مرغداران کشور هم بی هیچ نگرانی و اضطراب مثل همه مردم سرگرم انتخابات هستند، دولت قبلی می‌رود و دولت جدید در خردادماه و با فاصله اندکی رای اعتماد می‌گیرد و کارش را شروع می‌کند، یکباره متوجه می‌شود ذخیره دان مرغی انجام نگرفته است، ذخیره‌ای هم برای گوشت مرغ در میان نیست، البته با ارز مرجع 1226 تومانی، گشایش اعتبار برای کالاهای اساسی از جمله نهاده‌های دام و طیور نیز صورت گرفته است ولی کشتی‌ها در راهند، مصوبه‌ای در بانک مرکزی و به دستور دولت دهم مبنی بر تغییر نرخ ارز از 1226 تومان به نرخ مبادله‌ای 2475 تومانی صورت گرفته است، منابع ارزی کشور کاهش یافته وتحریم‌های غیر منصفانه ناشی از سیاست‌های غیر مدبرانه دامن گستر، کشتی‌های حامل نهاده‌های دامی می‌رسند.

29/4/92 ، این تیتر در رسانه ها به نقل از معاون بازرگانی شرکت پشتیبانی انعکاس می‌یابد: «کشتی‌های حامل خوراک مرغ تخلیه شدند» که البته بسیاری از آنها تخلیه نشدند. این معاون می‌گوید: «ذرت 700 تومان، سویا 1050 تومان و شیر هر کیلو 930 تومان، پس هر کیلو ذرت 600 تومان و جو 590 تومان به دامدار داده می‌شود» در همین مقطع زمانی خبری به مطبوعات درز می‌کند که‎؛ «به علت غفلت بزرگ وزارت جهاد کشاورزی در تامین نهاده‌ها و حذف نرخ ارز مرجع 1226 تومانی در بودجه مربوط به دولت دهم قیمت نهاده‌ها که موجود بوده و انبار شده توسط دلالان افزایش خواهد یافت»، تیترهای متعددی نگرانی‌ها را دامن می‌زند؛ 21/4/92 از منابع مختلف تشکل‌ها به ویژه انجمن جوجه یک روزه که بیش از همه و قبل از تمامی دست‌اندرکاران با صراحت اعلام خطر کرد این خبر عنوان شد: «قیمت مرغ در گروه حذف ارز مرجع» دکتر حسن مهربانی یگانه در مورخه 31/4/92 به صراحت اعلام می‌کند: «تکلیف نهاده‌های روی آب مانده را مشخص کنید».