عادات غذایی ریشه در عوامل مختلفی از جمله شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی، مذهبی، کشاورزی و بسیاری عوامل دیگر دارد که نسل به نسل منتقل می شود. تغییر شیوه زندگی در کشور ما و بسیاری از کشورهای جهان در دهه‌های اخیر، وضع سلامت مردم را دستخوش دگرگونی کرده است.
تغییر سنت‌های گذشته و شیوه‌های جدید زندگی منجر به تغییر در الگوهای غذایی از جمله مصرف زیاد فست فودها و غذاهای غیر خانگی، دریافت چربی‌ها و کاهش مصرف سبزی و میوه شده است که این امر موجب افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر نظیر چاقی، بیماری‌های قلبی- عروقی،دیابت ، انواع سرطان‌ها و ... شده است.
غذاهای سنتی ما در مواجهه با غذاهای آماده در حال نابودی هستند و دغدغه اصلی در زمینه تغذیه ، تغییر فرهنگ غذایی و تغییر ذائقه است.
در حال حاضر غذاها بیشتر به صورت خوراک هایی معروف به " فست فودها " که اغلب ترکیباتشان نامناسب بوده و در شرایط طبخ نامطلوب نظیر حرارت بالا با روغن فراوان و ادویه و نمک بسیار پخته می شوند در سطح جامعه عرضه می شود و در بین گروه های نوجوان و جوانان طرفداران بیشتری دارد.
رونق فست فودها در سفره‌های ایرانی
غذاهای بومی و سنتی اغلب از ترکیب گروه های مختلف غذایی بدست می آیند که این مسئله خود نشان دهنده بالابودن ارزش غذایی این قبیل غذاها و غنی بودن فرهنگ غذایی است اما متأسفانه بسیاری از غذاهای بومی به مرور زمان رو به فراموشی می روند و غذاهای ناسالم جایگزین آنها می شوند ، چنانچه پیتزا که یکی از معروفترین انواع فست فود است و 10 تا 15 سال پیش کسی علاقه به مصرف آن نداشت امروزه در سفره بسیاری از منازل جایگاه مطلوبی یافته است.
بسیاری از غذاهای بومی و محلی شهرستان دیلم از قبیل رشته آبی، دُنگرو، تلیت اُ کشک، للک، اشکنه، گمنه ماهی، قلیه ماهی مغذی و مفید هستند.
آشنا کردن کودکان، نوجوانان و دانش آموزان با اینگونه غذاها و میان‌وعده‌های سالم سنتی موجب زمینه‌سازی سلامت آیندگان و آشناسازی آنها با فرهنگ و سنت‌های گذشتگانمان است.
ضرورت جایگزینی میان‌وعده‌های سنتی برای دانش‌‌آموزان
از اینرو به عنوان مثال حلوا خرمایی، رنگینک، ککال، کلوچه و انواع نان‌های سنتی از میان وعده های سالم برای زنگ تفریح دانش آموزان است که می توان جایگزین میان وعده های ناسالم شوند.
مسأله تغذیه و بهبود برنامه‌های غذایی از طریق ایجاد تغییرات کوچک و مؤثر در شیوه زندگی امروزه حرف اول را می‌زند و امروزه تغذیه‌درمانی یکی از مؤثرترین راه‌های کنترل بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شود تا جایی که ریشه بسیاری از این بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون، سرطان و ... تغذیه نامناسب است.
غذاهای بومی را باید جایگزین غذاهای وارداتی کنیم؛ در همین راستا، اگر شناختی جامع از باورهای قدیمی و عادات غذایی گذشتگانمان به دست آوریم که از ریشه ای کهن برخوردار است و نقاط قوت غذاهای ساوجی را گسترش دهیم و نقاط ضعف را برطرف کنیم، نه تنها از هدر رفتن هزینه‌های خانوار جلوگیری می‌کنیم بلکه به پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن می‌پردازیم که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
.................
آذین صبوریش