کاندیداهای ریاست جمهوری 1400 با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در تامین امنیت غذایی که امروزه با امنیت ملی و سیاست خارجه کشورها هم گره خورده باید برنامه های پررنگ ببینند و راهکار عملی در این بخش داشته باشند چرا که نگاه و توجه مردم به دلیل دغدغه هایی که وجود دارد بیشتر از گذشته در این بخش معطوف خواهد شد.
شیوع ویروس کرونا، تغییرات آب و هوایی، گرم شدن کره زمین، آب شدن یخ های قطب، وجود بیماری های مختلف با منشا غذایی، محصولات تراریخته که جامعه جهانی با شک و تردید فراوان به آن نگاه می کند، بیوتروریسم، کمبود منابع آب و خاک و جمعیت روبه رشد و مهمتر از همه افزایش تاثیر بخش کشاورزی و امنیت غذایی در امنیت ملی و مناسبات سیاسی کشورها از دغدغه هایی است که باعث می‌شود مردم با دقت راهکارهای کاندیداهای ریاست جمهوری 1400 را درباره این موضوعات جستجو کنند.
بی تردید امروزه با پیچیدگی های خاصی که در روابط سیاسی کشورها شکل گرفته بسیاری از جمله کشورهای سلطه گر از هر ابزار و ترفندی به ویژه غذا برای فشار آوردن بر طرف مقابل بهره می برند و در میز مذاکره کشوری که امنیت غذایی ضعیف تری دارد دیوارش کوتاه‌تر و فشار طرف مقابل به او بیشتر می شود. در نظر بگیرید اگر در همین مذاکرات هسته ای وین ذخایر گندم کافی در کشور وجود نداشته باشد شکل مذاکره آنها به گونه‌ای دیگر خواهد شد.
علاوه بر آن تامین غذای جهان با شیوع ویروس نوظهور کرونا بسیار سخت شده تولید، صادرات و توزیع محصولات کشاورزی تابع تحت تاثیر قرار گرفته و خیلی از کشورها صادرات خود را متوقف کرده و تامین غذا و ذخایر خود را در اولویت قرار داده اند که مبادا شرایط سخت کرونا بیش از این شرایط را بر تولید تنگ تر کند. پوتین رئیس جمهور روسیه اخیرا به وزارت کشاورزی خود دستور داد که صادرات را محدودتر کنند و به فکر ذخیره غذا باشند که در پی آن عوارض صادرات محصولات اساسی در این کشور دو برابر شد.
در دیگر سو شرایط جهان به سمتی پیش می رود که تولید با منابع محدود آب و خاک و شرایط اقلیمی نامناسب به راحتی پیش نمی رود به طوری که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرد: طی 40 سال آینده تامین امنیت غذایی جهان دیگر با استفاده منابع موجود آب وخاک امکان پذیر نیست و باید راههای جدیدی را پیدا کرد. سازمان ملل متحد تاکید می کند که تنها از طریق پژوهش ها و تحقیقات می توان غذای مردم 4 دهه آینده را تامین کرد و گرنه دل بستن به منابع موجود خطاست.
وزیر جهاد کشاورزی هم در برنامه تلویزیونی به مناسبت ایام عید گفت: «بخش کشاورزی دیگر با روش ها و امکانات موجود غذا تامین کند و باید محققان به فکر راههای دیگری باشند نحوه تولید غذا در آینده متحول خواهد شد» شاید منظور خاوازی این است که در شرایطی که جمعیت جهان روبه افزایش و منابع محدودتر است و بلایای طبیعی از جمله سیل و بیماری و شرایط نامناسب زیست محیطی از جمله گرم شدن کره زمین که در عملکرد بالقوه محصولات تاثیر منفی دارد، وجود دارد باید راههای دیگری را جستجو کرد.
گذشته از اینها کشاورزی امروزه تنها به عنوان Agriculture مطرح نیست. در واقع واژه Agribusiness به عنوان جایگزین مناسبی از سوی کارشناسان برای توصیف اقتصاد کشاورزی بیان می شود. یعنی علاوه بر تولید، تجارت و صنایع وابسته را هم شامل می شود. بسیاری صنایع پسین و پیشین و صادرات و واردات در این بخش وجود دارد که مجموعه ای را مشغول کرده است مثلا در ممنوعیت قطعه فروشی اخیر مرغ گفته شد که 25 هزار نفر شغل خود را از دست دادند. این گستردگی در سایر بخش ها هم زیاد است و سیاست های این بخش نه صرفا معطوف بخش تولید بلکه تمام صنایع وابسته را شامل می شود که حیات و مماتشان به این بخش گره خورده است.
کشاورزی نقش بسیار پررنگی در اقتصاد کشور دارد. این رقم درکشورهای دیگر بیشتر است و این شکاف را رئیس جمهور آینده باید پر کند. مطابق آمارهای ارائه شده از مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار سهم اشتغال در بخش کشاورزی درسال قبل 17.7 درصد بود که این رقم در بسیاری کشورها بیش از 50 درصد است.
بر اساس آمارهای بانک جهانی، در کشور هند بخش کشاورزی بیش از 43.86 درصد مردم را مشغول کرده و در اندونزی این رقم به 30.53 درصد و چین 26.77 درصد می رسد.
در کشور های آفریقایی هم در کنیا 57.45 د رصد مردم در بخش کشاورزی مشغول هستند و 36.62 درصد در نیجریه و 24.87 درصد در مصر در بخش کشاورزی فعال هستند.
بنابراین بخش کشاورزی به دلیل قابلیت هایی که دارد می تواند از ترکیب نعمات خداوندی خورشید، خاک و آب، محصول تولید کند که علاوه بر تامین غذای مردم باعث ایجاد اشتغال و ارز آوری برای کشور شود. این ارزش افزوده واقعی است که از دل خاک بیرون آمده و می تواند اقتصاد کشور متحول کند.
نکته بعدی اینکه بخش کشاورزی کمترین تاثیر را از تحریم ها دارد و نقش فوق العاده ای می تواند در شرایط تحریم برای کشور داشته باشد در حالی که رقم های درشتی از پول های ما در کشورهایی مانند کره جنوبی، هند و عراق و غیره گیر کرده و یا برای واردات محصولات اساسی با مشکل مواجهیم و یا از خانهای متعددی باید عبور کنیم که هزینه زا است تکیه بر بخش کشاورزی گزینه مناسبی برای جایگزینی این وابستگی است.
بنابراین رئیس جمهور آینده باید به ارزش و اهمیت بخش کشاورزی به ویژه در شرایط فعلی واقف و برنامه های جامع و کاملی در این زمینه داشته باشد. نه تنها 4.5 میلیون بهره بردار بلکه مردمی که زندگی و غذای آنها با این بخش در ارتباط است در انتظار برنامه کاندیداها در این باره هستند.