از سال گذشته تاکنون افزایش نرخ ارز و قیمت ارزان محصولات کشاورزی در داخل کشور در مقایسه با سایر کشورها موجب شده صادرات و قاچاق محصولات کشاورزی رونق گیرد.
شیوع بیماری کرونا در یکسال اخیر و ضربه به اقتصاد جهانی سبب شد قیمت نهاده‌های کشاورزی و گندم در بازارهای جهانی با افزایش قابل توجهی روبرو شود. قیمت خوراک دام و گندم در بازارهای جهانی برای کشور بسیار مهم بوده و می‌توانیم آن را به عنوان زنگ خطری برای تأمین امنیت غذایی کشور محسوب کنیم.
کارشناسان کشاورزی معتقدند با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و افزایش قیمت گندم در بازارهای جهانی دولت باید نرخ خرید تضمینی را افزایش دهد تا کشورمان در سال آینده مشکل زیادی را برای تأمین امنیت غذایی نداشته باشد.
گندم را خوراک دام می‌کنیم
نوراحمد اربابی از تولیدکنندگان گندم در استان خراسان جنوبی گفت: قیمت خرید تضمینی گندم به نسبت قیمت کود که چندین برابر شده است، کمباین که هر ساعت بیش از ۳۰۰ هزار تومان می‌گیرد، تراکتور و نیروی انسانی که افزایش حقوق داشته‌اند، بسیار کم است، حتی هزینه‌های جاری را هم نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه ترجیح می‌دهیم گندم را به عنوان خوراک دام استفاده کنیم، عنوان کرد: سال قبل گندم را از ما ۴ هزار تومان خریداری کردند، ولی ما جو را به عنوان خوراک دام ۷ هزار تومان خریدیم و این درست نیست.
به گفته وی دلالانی وجود دارند که گندم را به قیمت بیشتری خریداری و به دیگر کشورها قاچاق می‌کنند و کشاورز وقتی این تفاوت قیمت‌ها را می‌بیند ترجیح می‌دهد گندم خود را به کسی که با رقم بالاتر خریداری می‌کند بفروشد.
اربابی با اشاره به خشکسالی‌ها نیز گفت: چاه‌ها را کنتور زده‌اند و آبی به کشاورز داده نمی‌شود تا بتواند در این بازه زمانی که بارندگی هم نداشته‌ایم کشت خوب و به صرفه‌ای داشته باشیم و در این زمینه هم باعث زیان گندم کاران شده‌اند.
قاچاق گندم با این قیمت اجتناب ناپذیر است
محمدحسن روشن از دیگر تولیدکنندگان گندم خراسان جنوبی نیز گفت: دنیای اقتصاد یک اصل مهم است که اگر درست نباشد، نابود می‌شویم.
وی تصریح کرد: به دلیل افزایش قیمت‌های جاری در تمام موارد این قیمت خرید تضمینی، هزینه‌ها را پرداخت نمی‌کند و از جیب می‌دهیم، در همین راستا مسئولان باید فکری بیندیشند وگرنه قاچاق گندم اصلی اجتناب ناپذیر است.
به گفته وی همچنین باید محصولاتی به کشاورزان معرفی شود که کم آب بر، با توجیه اقتصادی بالا باشد تا تشویق به کشت آن شوند.
این گندمکار استان پیشنهاد داد: برای کاهش هزینه تولیدکنندگان گندم مسئولان می‌توانند سم پاشی، کود دهی و کمباین را در اختیار کشاورز قرار دهند و این هزینه‌ها را از خرید تضمینی کم کنند و سود حاصله را پرداخت کنند.
روشن ادامه داد: با توجه به هزینه‌های بالای کنونی کشاورزان تمایلی به کاشت گندم و فروش آن به دولت ندارند.
افزایش قیمت گندم مساوی با افزایش قیمت دیگر کالاها
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در پاسخ به این مشکلات و درخواست‌ها عنوان کرد: در آخرین مصوبه‌ای که ابلاغ شده، قیمت خرید تضمینی گندم ۵ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
سیدمجتبی حسینی درباره قاچاق گندم بیان کرد: مجوز خروج گندم وجود ندارد و ممنوع است و به همین دلیل نیروی انتظامی در صورت مشاهده حمل گندم به ضبط محصول اقدام می‌کند.
وی با بیان اینکه با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، قیمت نان هم افزایش خواهد یافت، گفت: همچنین دیگر محصولات وابسته به گندم و آرد افزایش قیمت خواهند داشت که مردم متضرر می‌شوند.
به گفته وی جو نیز حدود ۶ تا ۷ هزار تومان در بازار به فروش می‌رسد که دولت برای رفع مشکل دامداران در بخش خرید علوفه نیز برنامه‌ریزی هایی انجام داده است که علوفه مورد نیاز دامدار از محل‌های مختلف، همچنین از ذخایر پشتیبانی امور دام تأمین شود.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اعلام کرد: پیش بینی تولید گندم در سال جاری ۴۳ هزار و ۵۰۰ تن و میزان خرید آن ۱۵ هزار تن است.
به گفته وی در سال گذشته ۶۳ هزار و ۵۰۰ تن تولید گندم داشتیم که ۲۰ هزار تن آن توسط دولت خرید تضمینی شده است.
حسینی تصریح کرد: مقدار خرید تضمینی متناسب با قیمت گندم در بازار است و مابقی گندم به چرخه‌های مختلف مانند مصارف خانگی، صنایع شیرینی‌پزی، نان‌های سنتی و بذر برای سال آینده باز می گردد.
برای تعدیل قیمت‌ها، دولت به مردم یارانه بدهد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند گفت: قیمت تصویب شده کنونی گندم پایین است و باید حداقل ۶ هزار تومان باشد.
سیدحسین خیریه تصریح کرد: کشاورزان گندم خود را به جای برداشت با هزینه‌های بالا، به دامداران خواهند فروخت که به عنوان علوفه استفاده شود.
وی اعلام کرد: کشاورزان با این قیمت گندم خود را تحویل دولت نخواهند داد و به احتمال زیاد بعد از تعطیلات در مجلس قیمت به ۶ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند.
به گفته وی بهتر است به جای واردات، به تولید داخل توجه شود و پول به جیب کشاورزان برود تا هم نیاز کشاورزان برطرف و هم به تولید داخل کمک شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند در زمینه گران شدن دیگر محصولات وابسته به گندم هم گفت: دولت باید مانند دیگر کشورهای جهان یارانه ای به مردم اعطا کند و نه اینکه افزایش قیمت ایجاد کنند.
خیریه تأکید کرد: زمانی که اختلاف قیمت کالایی در داخل و خارج از کشور وجود داشته باشد، قاچاق امری طبیعی است که اتفاق می‌افتد و برخی افراد از این شرایط سو استفاده می‌کنند.
صادرات نداریم
رئیس کمیسیون مدیریت واردات و توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند عنوان کرد: صادرات گندم نداریم و کاملاً ممنوع است.
علیرضا خامه زر با اشاره به اینکه واردات آزاد است، ادامه داد: خروج گندم و آرد از کشور به معنی خروج اقلام اساسی از کشور است که جرم محسوب می‌شود.
وی در زمینه قاچاق گندم نیز گفت: یک تن گندم به دلار ۲۵ هزار تومان مبلغ بالایی نسبت به قیمت‌های خرید تضمینی می‌شود که در همین راستا قاچاق گندم خواهیم داشت.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌جنوبی با بیان اینکه صادرات کاملاً ممنوع است، گفت: تولید کنونی داخلی گندم نیاز کشور را مرتفع نمی‌کند و به همین دلیل حتی واردات گندم وجود دارد.
الیاس جویبان تصریح کرد: واردات گندم با مجوز از وزارت جهاد کشاورزی و شرکت غله انجام می‌شود تا نیاز کشور رفع شود و در همین راستا صادرات ممنوع است.
کارشناسان کشاورزی و اتحادیه‌های صنفی مرتبط با کشاورزان معتقدند اگر دولت نرخ خرید تضمینی مناسب تعیین کند، کشاورزان به کشت این محصول استراتژیک بیشتر ترغیب می‌شوند و به جای اینکه با دو برابر قیمت از خارج گندم وارد کنیم و یارانه را به جیب کشاورز خارجی بریزند این ارز در داخل کشور باقی خواهد ماند.
افزایش روز به روز قیمت جهانی گندم زنگ هشداری است برای مسئولان که حداقل در مهلت باقی مانده قبل از برداشت این محصول که در نقاط گرمسیر در اسفند ماه آغاز می‌شود، نسبت به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم اقدام کنند و برای اینکه قیمت محصولات وابسته مانند نان افزایشی نداشته باشد توسط دولت یارانه ای برای آنها در نظر گرفته شود.