اصولا برنج جدید مازندران هر ساله با تاخیر چند هفته ای بعد از برداشت به منظور کشف قیمت جدید وارد بازار می شد ، ولی امسال بلافاصله وارد بازار شد و قیمت ها هم تاکنون در حد ۲۰ تا ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش نشان می دهد.
شالیکوبی داران مازندران می گویند ورود برنج جدید به بازار در ماه تیر سابقه ندارد و همه ساله در دهه اول ماه مرداد پس از صبر و تامل کشاورزان تا رسیدن قیمت به حد رضایتبخش وارد مرحله خرید و فروش می شد.
کارشناسان اقتصاد محلی علت راه افتادن قطار خرید و فروش برنج جدید را تعجیل شالیکاران برای انجام کشت دوم برنج ، کشت زودهنگام شالیزارها نسبت به سال قبل و مهم تر از همه نگرانی از واردات برنج خارجی و فروش نرفتن محصولشان می دانند.
شالیکاران مازندران در سال زراعی جاری برای رسیدن به کشت بموقع دوم ، کشت اول برنج را حدود دو هفته زودتر آغاز کرده بودند تا هم بتوانند کشت دومشان را از خشکسالی احتمالی نجات دهند و هم محصولشان به سرمای پاییزی برخورد نکند.
طبق اعلام رسمی سازمان جهاد کشاروزی مازندران امسال ۲۱۵هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان زیرکشت نخست برنج رفت. نخستین نشاء مکانیزه امسال بیست یکم فروردین انجام و نخستین برداشت مکانیزه هم ۹۰ روز پس از نشاء یعنی بیست و یکم تیرماه آغاز شد.
۳۰ هزار تومان؛ لنگرگاه قیمت
بررسی های میدانی نشان می دهد که هم اکنون هر کیلوگرم برنج جدید طارم محلی و هاشمی به قیمت ۲۹ تا ۳۱ هزار تومان در شالیکوبی های شهرستان بابل ، آمل ، فریدونکنار ، محمودآباد و بابلسر عرضه می شود که نسبت به سال گذشته بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش دارد.
اگرچه هرکیلوگرم برنج نوبرانه و جدید مازندران حدود پنج تا ۶ هزار تومان بیشتر از سال قبل کشف قیمت شده است ، ولی کشاورزان می گویند قیمت ۳۰ هزا تومان با توجه به هزینه بالای تولید برایشان رضایبخش نیست ولی نگران هستند واردات برنج خارجی فرصت فروش به همین قیمت را هم از آنها سلب کرده و زندگیشان را زیر و رو کند.
البته نگرانی کشاورزان مازندرانی که مسئولان استان هم با آن همدلی دارند ، چندان بی مورد نیست ؛ چون زمزمه واردات برنج خارجی که از ابتدای سال جاری به انحای مختلف شنیده می شد ، خرداد ماه امسال منجر به لغو مصوبه ممنوعیت برنج خارجی در زمان برداشت محصول داخلی شده است.
طبق گزارش های رسمی ، کارگروه تنظیم بازار مصوبه ای را ۱۲ خرداد ماه امسال گذرانده و ابلاغ کرده است که طبق آن ممنوعیت فصلی واردات برنج در سال جاری لغو شده است. در مصوبه این کارگروه آمده است : به استناد تصمیمات بند (۹) یکصد و چهلمین جلسه کارگروه تنظیم بازار گزارش روند واردات، تولید و تنظیم بازار برنج داخلی و وارداتی و بررسی دوره ممنوعیت برنج از سوی انجمن مربوطه و وزارت جهاد کشاورزی در جلسه ارائه و به لحاظ ضرورت تأمین نیاز کشور و تنظیم بازار آن اعضا کارگروه با پیشنهاد عدم اعمال ممنوعیت فصلی واردات برنج در سال جاری موافقت کردند.
لغو مصوبه ممنوعیت واردات برنج خارجی در حالی است که اعمال محدویت و ممنوع کردن وادرات برنج در دولت و تدبیر و امید پای دلالان را از بازار برنج در فصل برداشت این محصول استراتژیک قطع کرده و سبب شده بود تا قیمت برنج تولید داخل طی چهار سال گذشته در تمامی ماه های سال تقریبا ثابت بماند و کمبودی در بازار احساس نشود.
دولت طی چهار سال گذشته همه ساله از اول تیر ماه واردات برنج خارجی را ممنوع می کرد ، ولی گفته می شود امسال به خاطر خارج شدن ارز یارانه ای برای واردات برنج خارجی ، این ممنوعیت لغو شده است.
یکی از صاحبان شالیکوبی مدرن در بخش لاله آباد بابل ضمن تایید انجام خرید و فروش برنج نو با قیمت ۲۹تا ۳۱ هزار تومان در هر کیلو گرم ، گفت: به نظر می رسد نیاز کشاورزان به نقدینگی سبب خرید و فروش نقدی و رونق بازار شده است.
محمد پورموسوی افزود : برنج سال گذشته هم مقدار کمی در شالیکوبی ها باقی مانده است ، در حال حاضر به همین قیمت فروخته می شود.
وی ادامه داد : اگرچه قیمت برنج امسال نسبت به سال گذشته حدود ۶ هزار تومان در هر کیلو بیشتر شده است، اما واقعیت این است که هزنیه تولید امسال به دلیل افزایش چند برابری قیمت نهاده های کشاورزی از جمله کود و سم ، بسیار اندک است.
این کارشناس بازار برنج مازندران گفت : یکی از دلایل انجام خرید و فروش زود هنگام برنج کیفی تولیدی داخلی این است که اختلاف قیمت برنج کیفی طارم محلی با برنج وارداتی خارجی که با ارز نیمایی نیز انجام می شود ، بسیار کم است و خریداران به جای خرید برنج خارجی ، برنج کیفی را می خرند و این موضوع اگر چه در نهایت به نفع مصرف کنندگان است ، اما برای کشاورزان و مسئولان استان به لحاظ کیفیت که اصلا قابل قیاس نیست ، قابل باور نبوده و نمی توانند توجیه شوند.
وی افزود : همواره اختلاف قیمت برنج کیفی طارم محلی و هاشمی مازندران با انواع برنج های خارجی هشت تا ۱۲ هزار تومان در هر کیلوگرم بوده است ، ولی این که اختلاف اکنون به کمتر از ۲ تا سه هزار تومان برسد ، اجحاف در حق تولید کنندگان داخلی است چرا که برنج کیفی داخلی بر خلاف برنج خارجی از ارقام کم محصول محسوب می شود و اختلاف تولید ارقام پر محصول و کم محصول درهر هکتار تا ۴۰ تا ۵۰ درصد است.
خشکسالی بهانه سودجویی
رییس سازمان جهاد کشاروزی مازندران با بیان این که امسال کمبودی در تولید برنج نسبت به سال گذشته وجود ندارد ، گفت : هرگونه اظهار نظر در مورد کاهش تولید ناشی از خشکسالی با هدف واردات و سوء استفاده از بازار است.
عزیزالله شهیدی فر افزود : امسال همانند سال گذشته با وجود کم آبی، ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های کشاوررزی استان زیر کشت برنج رفت و برنج کیفی طارم مازندران در بهترین وضعیت به مرحله برداشت رسیده است.
وی پیش‌بینی کرد که امسال حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شلتوک برنج در مازندران تولید شود.
شهیدی فر مهم ترین مشکل کشاورزان برنجکار مازندران را در حال حاضر بازرگانی و فروش محصولات دانست و اظهار داشت : دولت در سال های گذشته با کنترل میزان واردات و همچنین جلوگیری از خارج شدن ارز دولتی و نیمایی برای واردات برنج خارجی ، حمایت خوبی از برنجکاران مازندران داشت و انتظار است امسال هم علاوه بر ادامه روش سال های گذشته ، حمایت از کشاورزان بیشتر شود.
وی با اظهار این که امسال هزینه تولید برنج به علت افزایش حدود ۵۰۰ درصدی نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سم بسیار سنگین بود ، افزود : هزینه تولید برنج طارم هاشمی در سال گذشته ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان و حداکثر قیمت فروش این محصول نیز در طول سال بین ۲۵ تا ۲۷ هزار تومان قرار داشت و اکنون که به مرحله برداشت برنج جدید رسیدیم حتی قیمت ۳۰ هزار تومانی هم کفاف هزینه های سنگین کشاورزان را نمی کند.
شهیدی فر به موضوع کشت دوم برنج در مازندران اشاره کرد و گفت : ممنوعیتی در این موضوع به لحاظ کشت وجود ندارد ، اما با توجه به نیاز به انجام کشت و تولید آن در کشور، کشاورزان خودشان بر اساس منابع آبی رودخانه ها و آب بندان ها مدیریت خواهند کرد.
مازندران ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیکاری دارد که سالانه با تولید بیش از ۹۰۰ هزار تن برنج سفید، ۴۲ درصد برنج کشور را تامین می‌کند.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.