این روزها در حالی بازار با کمبود و گرانی قارچ خوراکی مواجه است که در ابتدای سال جاری قیمت این محصول به شدت روند کاهشی داشت و قیمت هر کیلوگرم قارچ تا ۸ هزار تومان هم افت کرد و همین امر موجب متضرر شدن بسیاری از قارچ کاران و تعطیلی سالن های پرورش قارچ شد.
برق و افت کیفیت و تولید قارچ
محمد حسن افشار، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران در خصوص دلایل کمبودهای اخیر گفت: یکی از عمده ترین مسائلی که در کاهش تولید و کمبود قارچ در بازار موثر بوده است بحث قطعی برق است. چرا که بسیاری از واحدهای تولیدی ژنراتور ندارند و زمانی که برق قطع می شود اگر سالن در حال قارچ دهی باشد کلیه قارچ ها به اصطلاح پشت باز می شود و تبدیل به قارچ درجه ۳ می شود. در نتیجه سالنی که باید طی یک هفته قارچ بدهد، ظرف یک روز تبدیل به سالنی مملو از قارچ درجه ۳ می شود و از حالت قارچ دهی خارج می شود.
افشار با بیان اینکه دوره تولید قارچ از زمانی که سالن پر می شود تا زمان برداشت ۳۶ روز طول می کشد و با احتساب ۲۰ روز زمان بار دهی۵۶ روز می شود، افزود: با توجه به اینکه در بهار بازار قارچ افت شدیدی داشت و قیمت ها کاهش یافت به طوری که قارچ کاران محصول خود را حتی تا کیلویی ۶هزار تومان هم فروختند، در نتیجه تعداد زیادی از قارچ کاران متضرر شدند و سالن پر نکردند و لذا از چرخه تولید خارج شدند.
وی ادامه داد: بنابراین این دومین عاملی بود که تولید کنندگان قادر به تهیه کمپوست و خاک نبودند در نتیجه سالن ها خالی ماند و به این ترتیب عرضه قارچ در این مقطع کم شده است.
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: موضوع سوم دخیل در کمبود قارچ در بازار، به سازمان میادین میوه و تره بار بر می گردد چرا که این سازمان الان دست یک مشت دلال است که بر سر قیمت می زنند.
افشار گفت: سازمان میادین تره بار مدعی است کالای ارزان عرضه می کند اما متاسفانه این سیستم قیمت گذاری غلط این سازمان، موجب شده مصرف کننده متضرر می شود یعنی قارچ درجه ۳ خریداری می کند و به قارچ با کیفیت دسترسی نداشته باشد. از سوی دیگر تولید کننده نیز متضرر می شود به دلیل اینکه قیمت گذاری این سازمان روی قیمت های بازار اثر می گذارد.
وی اظهار داشت: لذا این ۳ عامل موجب شده واحدهای پرورش قارچ الان با ۳۰ درصد ظرفیت کار کنند.
به دلیل نبود نقدینگی برای تامین مواد اولیه تولید قارچ در کشور به یک سوم کاهش یافته است
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران با بیان اینکه علاوه بر موارد یاد شده، در بحث تولید واحدهای قارچ کار مساله نقدینگی نیز اثرگذار است، افزود: واحدهای قارچ برای تامین مواد اولیه شان (کمپوست و خاک) نقدینگی بالایی نیاز دارند اما بانک ها به خصوص بانک کشاورزی که بانک تخصصی این حوزه محسوب می شود و باید سرویس تسهیلاتی به تولیدکنندگان بدهد به روش های مختلف ایجاد اشکال می کند و سعی دارد تا جایی که می تواند تولید کننده را سرگردان کند.
وی افزود: در واقع بانک کشاورزی با گرفتن استعلام های مختلف که ارتباطی به این واحدها ندارد به اصطلاح تولیدکنندگان را می دواند و نتیجه این می شود که واحدهای قارچ قادر به گرفتن تسهیلات از بانک کشاورزی نیستند. نداشتن نقدینگی نیز باعث می شود نتوانند مواد اولیه مورد نیاز را تامین کنند و به جایی رسیده ایم که در حالی که روزانه باید ۱۸۰ تن تولید داشته باشیم الان میزان تولید در کل کشور به روزانه ۶۰ تا ۷۰ تن رسیده است.
افشار ادامه داد: مشکل کمبود قارچ الان سراسری است و در سراسر کشور تولید به شدت پایین آمده و قارچ در بازار نیست. این در شرایطی است که وقتی تولید کننده با ظرفیت ناقص کار می کند قیمت محصول نهایی اش بالا می رود. بنابراین سهم هزینه ثابتی که دارد در هزینه کل تولید بالا می رود و لذا قیمت تمام شده هم افزایش می یابد و همه این عوامل موجب شده وضعیت قارچ به این حالت در بیاید.
تولیدکنندگان کمپوست با انحصار چند جانبه قیمت ها را بالا می برند| تثبیت قیمت کمپوست برای داشتن تولید پایدار قارچ الزامی است
این مقام مسئول عنوان کرد: از دیگر چالش های فعلی قارچ کاران به تولیدکنندگان کمپوست مربوط می شود که الان ۵ تا ۶ تولید کننده انحصار چند جانبه ایجاد کرده اند و هر چند وقت یکبار قیمت را بالا می برند و دست تولید کنندگان قارچ هم به جایی بند نیست.
وی ادامه داد: در واقع این افزایش قیمت ها توسط تولیدکنندگان کمپوست موجب می شود تولید کننده قارچ در تصمیم گیری در مورد ادامه کار دچار مشکل شود و در خرید کمپوست تجدید نظر کند. در نتیجه هم تولید کننده کمپوست متضرر می شود و هم تولید کننده قارچ.
افشار گفت: با توجه به اینکه تثبیت قیمت کمپوست مساله مهمی در داشتن تولید پایدار است تا پیش از این انجمن تولید کنندگان قارچ در این زمینه پیگیری می کرد اما متاسفانه اخیرا نقش انجمن کمرنگ شده و تولیدکنندگان کمپوست با هماهنگی یکدیگر قیمت کمپوست را بالا می کشند و تولید کننده قارچ بلاتکلیف می ماند.
وی در پاسخ به این سوال که کمبود قارچ در بازار تا چه زمانی ادامه دارد، گفت: با فروکش کردن گرما از اواسط مرداد و خنک تر شدن هوا، به تبع شرایط برای تولید تا حدودی مهیا می شود بخصوص اینکه حدودا یک هفته است که دیگر با قطعی برق مواجه نیستیم.
افشار افزود: اما نباید فراموش کنیم که دیگر عوامل موثر بر تولید به ویژه تسهیلات بانکی که به طور خاص بانک کشاورزی استان تهران، با مانع تراشی به روشهای مختلف ایجاد مانع می کند تا بلاخره تولیدکننده از گرفتن تسهیلات منصرف شود، کماکان باقی است. بنابراین نباید انتظار داشت کمبود قارچ سریعا برطرف شود.
گفتنی است به گزارش بازار در حالی که قیمت هر کیلوگرم قارچ خوراکی در بهار ۱۴۰۰ در سطح خرده فروشی بین ۸ تا ۱۱ هزار تومان بوده و به گفته کارشناسان امر قیمت تمام شده تولید این محصول برای واحدهای تولید قارچ حدود ۲۰ هزار تومان بود همین امر موجب شد بسیاری از این تولیدکنندگان از چرخه تولید خارج شوند. با این وجود این روزها قارچ خوراکی در بازار به ندرت یافت می شود که به دلیل کاهش تولید است. همچنین خبرها حاکی است طی هفته جاری قیمت هر کیلوگرم از این محصول در بازار بین ۳۱ تا ۳۵ هزار تومان متغیر بوده است.