محمد حسن روزی طلب دبیر اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به همراه عباسعلی زالی رئیس اندیشکده آب، محیط زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و استاد دانشگاه تهران یادداشت مشترکی درباره سیاست‌های امنیت غذایی نوشته اند که در یازدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع؛ «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ آغاز اجرا و تقسیم کار ملی» در قالب آن‌چه می خوانید، ارائه خواهد شد.
کشاورزی در ایران نقش اساسی در تأمین امنیت غذایی در طول تاریخ داشته و موجب ظهور و شکوفایی تمدن‌های بزرگ شده است. امروزه نیز توسعه همه جانبه و پایدار کشور بدون توسعه کشاورزی با بهره‌وری بالا از منابع و عوامل تولید (آب، خاک، انرژی، کود، سم، بذر و نهال و...) و سازگاری آن با شرایط اقلیم خشک و نیمه‌خشک و پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم مقدور نخواهد بود. در راستای تحقق تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و همچنین در ارتباط با ضرورت حفظ محیط زیست، مدیریت پایدار منابع طبیعی و تأمین امنیت غذایی با تأکید بر تولید محصولات کشاورزی در داخل کشور، اقدامی ضروری است.
در حال حاضر ایران با چالش‌های جدی در ارتباط با تخریب منابع طبیعی از جمله خاک و آب و همچنین بهره‌وری پایین از منابع و عوامل تولید در کشاورزی روبرو است. دولت‌های مختلف در ایران به علت حجیم بودن دیوان‌سالاری دولتی حاصل از تصدی¬گری¬ها و برنامه‌ریزی از بالا به پایین، در مقابله با این چالش‌ها چندان موفق نبوده‌اند. ادامه این روند می¬تواند کشور را با مخاطرات جدی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه نماید.
در این راستا باید گفت که لازم است پس از بررسی مشکلات موجود توسعه پایدار کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی، برخی از راهکارها و برنامه¬های کلان مورد نیاز مورد توجه قرار گیرد.
از جمله:
- تحول اساسی در نظام اجرایی و پژوهشی کشور برای افزایش بهره‌وری از منابع و عوامل تولید در کشاورزی و مدیریت صحیح منابع طبیعی
- اصلاح و پیاده‌سازی الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی مناطق مختلف
- اصلاح سازوکارهای فروش و بازاریابی محصولات کشاورزی
- افزایش نقش و مشارکت مردم و بخش خصوصی برای ایجاد شرکت‌های فنی و تخصصی جهت تولید و توزیع نهاده‌های کشاورزی
در این باره باید این نکته را اضافه کرد که رعایت کامل استانداردهای کیفیت و سلامت غذا توسط کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی برای حفظ سلامت مردم و توسعه صادرات، پشتیبانی و سیاست‌های حمایتی دولت برای توسعه تأسیسات و زیربناهای مورد نیاز کشاورزی و سرمایه‌گذاری مورد نیاز بخش خصوصی در توسعه صنایع و خدمات فنی و تخصصی از جمله اقدامات بسیار مهم محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران بدون سازگار کردن توسعه کشاورزی با شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک مقدور نخواهد بود.
همچنین این امر ضروری است با نهادینه کردن ارتباط دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی با کشاورزان و صنایع، تولید و انتقال دانش و فناوری‌های سازگار با شرایط ایران و با مشارکت فعال کشاورزان و بهره‌برداران، باید نسبت به پیاده‌سازی الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی و منابع خاک و آب هر منطقه اقدام کرد.
برای موفقیت‌آمیز بودن برنامه‌ها، اقداماتی مانند کاهش تصدی‌گری‌های دولت، مشارکت بیشتر بخش خصوصی، آموزش‌های مورد نیاز کشاورزان و افزایش سرمایه‌گذاری‌های دولت در جهت توسعه زیربناها و حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی، بسیار حیاتی می‌باشد.
متن کامل این مقاله در روزهای 28 و 29 اردیبهشت 1401 بصورت حضوری و مجازی توسط نویسندگان ارائه می شود.
علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر از کنفرانس به وبگاه http://Conference.olgou.ir مراجعه نمایند.