روز گذشته کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد هزاران کیسه برنج وارداتی در گمرک زاهدان زیر باران شدید و در فضای کاملا باز آب می‌خورد و باران از آسمان و آب جمع شده روی زمین از دو جهت برنج ها را خیس می‌کنند.
برنجی که خیس شود در مدت کوتاهی فاسد می شود و این برای مردم جای سئوال بود که چگونه این همه برنج وارداتی آن هم با این شرایط ارزی، در یک کم‌توجهی به راحتی از دست می رود، این برنج‌ها در شرایطی قرار بود وارد بازار مصرف شود که قیمت برنج در بازار در برخی مدل‌ها از کیلویی 100 هزار تو‌مان هم گذشته است و قرار بود برنج‌های وارداتی قیمت داخل و نیاز مصرف‌کننده را متعادل کند.
اما در یکی از موارد، برنجی که با هزاران مشکل از تامین ارز گرفته تا پیدا کردن صادر کننده در این شرایط جنگ روسیه و اوکراین، وارد کشور شده است به راحتی از دست رفته است.
تولید برنج داخلی که در حال حاضر سالی بیش از 2 میلیون تن است، کفاف نیاز مردم را نمی‌کند و سالانه بیش از یک میلیون تن واردات داریم، امسال قرار است حتی در فصل برداشت هم واردات برنج بدون توقف انجام شود در حالی که سال‌های گذشته به مدت 4 ماه، از تیر تا مهر هر سال، واردات برنج متوقف می‌شد.
حال که واردات برنج شدت گرفت است این موضوع که برای واردات، میزان هماهنگی دستگا‌ه‌های متولی چه میزان است و برنامه‌ریزی‌ها تا چه اندازه دقیق است، جای سؤال دارد.
در‌باره این اتفاق آبگرفتگی برنج‌های وارداتی که در گمرک زاهدان رخ داده است، مدیر‌کل گمرک زاهدان اظهار نظری کرده است که نشان می‌دهد بی برنامگی و آگاه نبودن از عواقب برخی تصمیم‌گیری‌ها، عامل آبگیری این برنج‌ها شده است، یعنی پس از لغو معافیت مالیات ارزش افزوده واردات از طریق مناطق آزاد، برنج‌ها به جای ترخیص از گمرک چابهار به گمرک زاهدان سرازیر شده و آنجا تجمع یافته که مجبور می شوند در شرایط باز نگهداری کنند.
محمدعلی خاشی، ناظر گمرکات استان سیستان و بلوچستان و مدیر‌کل گمرک زاهدان با اشاره به بارندگی اخیر در استان و مطرح شدن برخی ابهامات در خصوص خسارت به محموله‌های موجود در انبار عمومی این گمرک، می‌گوید: از دی ماه پارسال بخشنامه‌ای به گمرکات و مناطق آزاد ابلاغ شد که بر این اساس معافیت مالیات ارزش افزوده واردات از طریق مناطق آزاد لغو شد، پیش از این برنج‌های وارداتی از طریق میرجاوه به منطقه آزاد چابهار ترانزیت و از طریق گمرک مذکور با استفاده از معافیت مورد اشاره ترخیص می‌شد.
وی افزود: بعد از بخشنامه مذکور، صاحبان کالا ترجیح دادند برنج‌های وارداتی به زاهدان منتقل و از طریق این گمرک ترخیص شود. به این ترتیب با توجه به لغو معافیت مالیاتی، انبارهای مسقف موجود در محوطه گمرک زاهدان به دلیل ورود بیش از ظرفیت، در مدت کوتاهی کاملا پُر شد.
این مقام مسئول در گمرک همچنین گفت: بر این اساس، مکاتبات لازم با قید فوریت با وزارت صمت، استانداری و غیره صورت گرفت و هشدارهای مربوطه ارائه شد تا از ثبت سفارش برنج به مقصد گمرک زاهدان ممانعت به عمل آید.
خاشی گفت: در بحث بارندگی اخیر، هشدارهای لازم به صاحبان کالا داده شد، بر همین اساس پیش از شروع بارندگی بسیاری از محموله های موجود در فضای باز توسط صاحبان کالا پوشیده شد.
به گفته مدیر‌کل گمرک زاهدان، بررسی‌ها نشان می‌دهد که با پیش‌بینی انجام شده کمترین خسارت به محموله‌های برنج موجود در محوطه باز انبار عمومی وارد شده است.
ناظر گمرکات استان سیستان و بلوچستان تاکید کرد: مسئولیت انبارداری و حفاظت از محموله‌های وارداتی از 3 سال قبل در اختیار شرکت‌های انبارهای عمومی وابسته به صندوق بازنشستگی و وزارت تعاون قرار گرفته است.
بنابراین گزارش گرچه گمرک ادعا می‌کند که برنج‌های وارداتی موجود در گمرک زاهدان فاسد نشده است اما مشخص است هزاران کیسه برنج اگر آب بخورد به راحتی خشک نمی‌شود و قدرت ماندگاری آن به شدت پایین می‌آید و به زودی کپک می‌زند.
* نهادهای مرتبط در واردات باید پنجره واحد راه‌اندازی کنند
در این‌باره، ابراهیم مرادزاده کارشناس کشاورزی در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار فارس می‌گوید: باید نهادهای مرتبط در واردات، پنجره واحدی راه‌اندازی کنند که همه تصمیم‌ها و اقدامات با اطلاع همدیگر باشد، در این‌باره هرگونه تصمیم جزیره‌ای می‌تواند مشکل ساز باشد.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، گمرک و بنادر باید نرم‌افزارهایی داشته باشند که همه اطلاعات به صورت آنلاین برای آنها قابل مشاهده باشد.
مرادزاده تاکید کرد: هر مصوبه ای که ابلاغ می شود عواقبی هم خواهد داشت که باید برنامه های آن هم قبلا انجام شود مثلا اگر لغو معافیت مالیات ارزش افزوده واردات از طریق مناطق آزاد انجام می‌شود باید بدانند که این تصمیم چه عواقبی می‌تواند داشته باشد و اقدامات مقابله با آن نیز انجام شود.
وی در پایان گفت: اصلا پسندیده نیست ارز کشور با بی‌تدبیری برخی مسئولان این چنین هدر رود محصولی که در این شرایط تحریم و سخت می‌تواند سر سفره مردم باشد به راحتی در معرض فساد قرار می‌گیرد.
به دلیل افزایش قیمت کالای اساسی و غله در دنیا و جنگ روسیه و اوکراین به عنوان عمده تولیدکنندگان غلات دنیا، کشورها صادرات محصولات غذایی خود را متوقف یا محدود کرده‌اند و کشورهای دیگر هم سعی می‌کنند انبارهای خود را پُر کنند، همان طور که گفته شد قیمت‌های جهانی هم به شدت بالا رفته است و در چنین شرایطی که تقاضا چندین برابر عرضه است پیدا کردن محصول برای واردات، واقعا سخت است علاوه بر آن ارز زیادی هم به خاطر رشد قیمت‌های جهانی باید پرداخت.
وقتی در چنین شرایطی برنج وارد کشور شده اما با بی‌تدبیری فاسد می‌شود ضرورت دارد معرفی مقصران به قانون بدون اغماض انجام شود.