«آزادسازی آرد» بهترین نسخه برای صنعت نان

علیرضا مروت‌پور، دبیر انجمن نان‌های صنعتی و ماشینی کشور ضمن اشاره به مطالب فوق، سؤالات  را به شرح زیر پاسخ داد:

 

 

در واقع هم‌اکنون متأسفانه هرروز با یک مسأله جدید مواجه می‌شویم. در دولت‌های قبل نیز در رابطه با نان‌های حجیم و نیمه حجیم، تولیدکنندگان خرد و کلان در مواجهه با دولت بودند و از دهه 70 تا امروز در رابطه با تولید این‌گونه نان‌ها – که به نان‌های 5 تنی معروف هستند – دولت‌ها هیچ‌گاه به مصوبات خود پای‌بند نبوده و به آن عمل نکرده‌اند و در واقع این‌گونه مصوبات را خودشان نیز قبول نداشته‌اند. اگر در مصوبات هیأت دولت در رابطه با این‌گونه نان‌ها دقت کنید، خواهید دید که چه مصوباتی را وضع کرده بودند؛ از قبیل این‌که برای سرمایه‌گذاران این بخش، تسهیلاتی را در نظر گرفته تا بتوانند صنعت نان کشور را به سمتی هدایت کنند که دولت هر ساله درصدد افزایش یارانه‌‌ها نباشد و بابت آن هزینه‌ای پرداخت نکرده و نان‌ سالم‌تری را در اختیار مصرف‌کننده قرار دهد که از ضایعات کمتر و ارزش غذایی بیشتری برخوردار باشد. از همان ابتدای کار بالغ بر 200 مجوز در رابطه با تولید واحدهای تولیدی نان 5 تنی صادر کردند که متأسفانه تعدادی از آنها در همان ابتدای کار به خاطر خُلف وعده دولت، قادر به ادامه کار نشدند. امروز شاید از آن تعداد مجموعه، تنها حدود 3 یا 4 واحد در سطح کشور فعالیت دارند که عمدتاً در زمره افرادی قرار دارند که یا ریشه در خاک داشته و یا از سرمایه‌ بالایی برخوردار بودند؛ اما کسانی که برنامه‌ریزی‌های خود را براساس گفته‌های دولت و مصوبه‌های موجود پیش بردند، ورشکست شده و تمام زندگی‌شان از بین رفت.

در زمان تصویب این مصوبات قرار شد تا آرد واحدهای سنتی و صنعتی به مرور با یک قیمت عرضه شود و بیمه و مالیات و تمام عوارض واحدها، مطابق واحدهای سنتی محاسبه شود.

متأسفانه هیچ‌یک از این مصوبات را رعایت نکردند و سرمایه‌گذار در ابتدا یا میانه راه، از کار خود منصرف شد و دولت وقت و دولت‌های بعدی هیچ‌کدام، طرحی را که خودشان تصویب کرده بودند را عملی نساختند. در واقع خودشان، نه تنها به آن طرح‌ها اعتقاد نداشتند، بلکه صرفاً جهت وقت‌گذرانی این مباحث را اعلام کردند.

هم‌اکنون در این رابطه تنها 4 تا 5 واحد فعال وجود دارد. در دهه 80 و 90 نیز بحث ایجاد واحدهای تولید نان‌های انبوه و 20 تنی را پیش کشیدند و به این ترتیب یکسری از افراد و مجموعه‌های دیگر را درگیر ساختند و با راهنمایی‌ها و جانمایی‌های اشتباه باعث شدند تا یک عده در این رابطه سرمایه‌گذاری کنند و در حدود 22 تا 23 واحد از این گونه واحدها با سرمایه‌گذاری‌ها بسیار کلان خود دولت و با اختصاص یارانه هزار میلیارد ریالی و یارانه ارزی 500 میلیون ریالی در این رابطه، دچار ضرر و زیان هنگفتی شدند. در حال حاضر هیچ‌یک از آن کارخانه‌های 20 تنی راه‌اندازی نشده و هم‌اکنون فقط یک واحد در این زمینه فعال و موفق است که آن نیز هیچ ارتباطی به بر این مصوبه ندارد.

بعد از ایجاد تمامی این مصیبت‌ها، هیچ برنامه‌ای برای این‌گونه نان‌ها در کشور وجود ندارند. در واقع همان‌گونه که مطلع هستید هر سال با یکسری وعده و وعیدها، افراد زیادی را در این رابطه گرفتار کردند. اتفاقاتی که برای واحدهای تولید نان 20 تنی افتاد از یک سو و از سوی دیگر با آن‌که همه تولیدکنندگان‌ نان‌های صنعتی، خواهان آزادسازی بودند، با وجود وعده‌های دولت رئیس جمهور رئیسی عملی نشد و این دولت نیز مانند دولت‌های دیگر شهامت اجرای آن را نداشت و به واقع نتوانستند آزادسازی را به انجام برسانند. تنها کاری که انجام دادند این بود که آرد واحدهای تولیدی را که قادر به توسعه تولید نان در کشور بوده و توان تولید نان‌های با کیفیت با دورریز کمتری را داشتند، حدود 12 برابر افزایش دادند، اما آرد نانوایی‌های سنتی هنوز به همان قیمت عرضه می‌شود.

البته نانواهای سنتی از مظلوم‌ترین قشر تولیدی کشور به‌شمار می‌روند و ممکن است خدای ناکرده حتی در صنف ما نیز تعدادی مرتکب تخلف شوند، اما در مجموع، بحث در مورد نانوایی‌های سنتی است نه افراد خاص؛ چون همان‌گونه که می‌دانیم اکثر نانوایی‌های سنتی ضعیف هستند و تقریباً هیچ‌یک از آنها از تمکن بالایی برخوردار نیستند. امروز همه خواسته ما، یکسان‌سازی آرد است تا دولت، ناچار نباشد به اندازه چند کشور آفریقایی یارانه به نان را اختصاص دهد. تقریباً 12 و نیم میلیون تن آرد در این صنعت موجود است که شاید 9 و نیم میلیون تن آن به نان اختصاص دارد که از این میزان حدود 500 هزار تن به نان‌های حجیم و نیمه حجیم و فانتزی اختصاص می‌یابد و بقیه به جاهایی که هیچ‌کس از آن اطلاعی ندارد، عرضه می‌شود.

در واقع تمام این مشکلات و درگیری‌ها فقط به خاطر همان 500 هزار تن بوده است. واحدهایی که با مبالغ بسیار هنگفتی سرمایه‌گذاری کرده‌اند باید آگاه باشند که هیچ‌گونه حمایتی از جانب دولت نمی‌شوند و همواره در دولت‌های مختلف حتی خود مجلس نیز هیچ‌گاه وعده‌های خود را عملی نساخته‌اند.

از آنجا که خود بنده نیز در این زمینه فعالیت دارم شاهد آن هستیم که قیمت‌‌ همه ملزومات صنعت 12 برابر افزایش داشته است و در میدانی که همه باید در آن در زمینه کیفیت و کمیت به رقابت بپردازیم و در واقع در یک مسابقه دوی هزار متری، ما را در ابتدای خط و بقیه را در صدمتری خط پایان قرار دادند و انتظار دارند تا با این شرایط به رقابت بپردازیم. با تمامی این اتفاقات در کشور که کاملاً با آن آشنایی داریم، اما امروز مشکلاتی برای نان‌های حجیم و نیمه حجیم اتفاق افتاد که شایسته نبود، در حالی‌که این‌گونه نان‌ها با شرایط کیفی بسیار بهتری در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد و اصلاً منطقی نیست آن‌ها به حال خود رها شوند.

 

دولت باید برای قشر آسیب‌پذیر کشور چاره‌ای بیندیشد و آزادسازی را در آرد به شکل واقعی انجام دهد.

 

بله؛ همان‌گونه که می‌دانید بهترین قیمت و کیفیت در بازار رقابتی به‌دست می‌آید. اکنون مانند 40 سال قبل نیست که مصرف‌کننده، تنها قیمت را ببیند و به مسائلی همچون کیفیت، مواد اولیه، ارزش غذایی و سلامت محصول اهمیت می‌دهد. محصولی در بازار رقابتی، موفق است که کیفیت را رعایت کرده و قیمت را رقابتی سازد. در این‌صورت تولیدکننده از بازار فروش خوبی برخوردار خواهد شد؛ نه این‌که با جار و جنجال، سعی در حفظ بازار داشته باشیم. مگر می‌شود در یک کشور برای تولیدکنندگانی که همه هموطن هستند و با شرایط یکسان سرمایه‌گذاری می‌کنند، شرایط متفاوتی در نظر گرفت. به نظر من دولت باید همه را به یک چشم نگاه کند. تنها در آن‌صورت است که می‌توان به تولید پرداخت.

 

وقتی برای تولید یک نان تولیدکننده‌ای آرد را کیلویی 1200 تا 1300 تومان خریداری می‌کند و آرد دیگری را کیلویی 16 هزار و 900 تومان خریداری می‌کند و همچنین دیگر مواد بهبود دهنده و سایر مواد اولیه مورد استفاده در پروسه تولید نان نیز از قیمت بالایی برخوردار است و از سوی دیگر وقتی این نان در مرکزی تولید می‌شود که از نظر بهداشتی قابل مقایسه با نانوایی‌های سنتی نیست طبیعی است که تولیدکنندگان نان حجیم و نیمه حجیم با نانوایی‌های سنتی که از هیچ افزودنی هم استفاده نمی‌کنند توان رقابت نخواهند داشت.