علیرضا نوری کجوریان: فصل پاییز و برداشت نوبرانه ها از باغات مازندران رسید و نارنگی‌های پیش رس روانه بازار شدند و پشت سر آنها واسطه‌ها و دلالان به باغ‌ها کشیده شدند تا یاقوت زردرنگ را از چنگ باغدار درآورند.
حکایت مرکبات و باغدار، واسطه و بازار معادله مجهولی است که به رغم برنامه ریزی های سالانه و جلسات مکرر همچنان بی نتیجه مانده و پرونده محصولات کشاورزی و بازرگانی و بازاریابی آن همه ساله باز است.
مازندران قطب تولید مرکبات در کشور به شمار می‌رود و شرایط آب و هوایی و ابر و باد و مه و خورشید دست به دست هم داد تا به اصطلاح باغداران، امسال سال آور و خوبی برای نوبرانه ها و یاقوت باغات استان باشد.
برداشت نارنگی‌های پیش رس همزمان با مهرماه آغاز شد و به رغم آنکه قیمت این نوبرانه ها در بازار استان و پایتخت تا کیلویی ۳۰ هزار تومان می‌رسد اما دست باغدار از این قیمت‌ها کوتاه است و نهایتاً رنج و زخم بر دستان پینه بسته‌اش می‌ماند و به زحمت سردرختی کیلویی پنج تا شش هزار تومان به فروش می‌رساند.
یک باغدار مازندرانی که بیش از هفت هکتار باغ نارنگی و هشت هکتار باغ تامسون دارد، افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی هزینه‌ها را دغدغه همیشگی خود بیان کرد و و گفت: هزینه‌ها دو تا سه برابر شد.
باغدار وعده نمی‌خواهد، حمایت لازم است
احمدی گرانی کود، سم و دیگر نهاده‌ها را مشکل همیشگی باغداران ذکر کرد و با اظهار اینکه ما باغداران و کشاورزان وعده و وعید نمی‌خواهیم از مسئولان خواست تا حمایت‌های عملی و منطقی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه با توجه به افزایش هزینه نهاده‌ها، تولید هر کیلوگرم نارنگی را هفت تا هشت هزار تومان آب می‌خورد، گفت: این در حالی است که مشتریان و واسطه‌ها حاضر نیستند با این قیمت محصول را خریداری کنند و نرخ‌های پیشنهادی آنها بسیار کمتر است.
۳۵ هزار هکتار باغ نارنگی در مازندران وجود دارد و پیش بینی می‌شود ۷۰۰ هزار تن محصول روانه بازار شود و بخشی از آن برای تاره خوری مصرف و مقادیری هم صادر می‌شود. باغدار دیگری که هر ساله دغدغه فروش مرکبات خود را دارد، می‌گوید: مرکبات محصولی است که زیاد نمی‌توان در انبار و سردخانه نگهداری کرد و اگر به موقع به فروش نرسانیم یا طعمه آفت مگس میوه مدیترانه می‌شود و می پوسد و یا اینکه مجبوریم با قیمت ناچیز به واسطه‌ها بفروشیم.
احمد جعفری با اظهار اینکه واسطه‌ها برای خرید تا نرخ سه هزار تومان پیشنهاد می‌دهند اما در بازار قیمت آن بیش از ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان است، گفت: پارسال محصول سردرختی را تا کیلویی هشت هزار تومان به فروش رساندم و امسال امید ندارم بتوانم پول پارسال را بگیرم.
در مازندران سورتینگ های متعددی برای انبارداری مرکبات و نارنگی‌ها دایر شده است و سورتینگ داران هزینه بسته بندی و نگهداری را پنج تا شش هزار تومان اعلام می‌کنند اما مرکبات و نارنگی در بازارهای استان و پایتخت دو تا سه برابر قیمت به فروش می‌رسد.
صادرات چاره کار است
مشکل مرکبات همه ارقام را شامل می‌شود و فرقی ندارد نارنگی، پرتقال و یا کیوی باشد، فصل برداشت و خرید تولیدکننده می نالد و دلال از زمین زدن محصول و مفت خریدن آن به خود می بالد. باغداران و تولیدکنندگان و سورتینگ داران راه حل مشکل بازاریابی و بازرگانی مرکبات از نارنگی تا کیوی را صادرات می‌دانند و خواهان برنامه ریزی مسئولان برای رفع این چالش مهم شدند و اعتقاد دارند اگر حمایت‌های لازم صورت نگیرد چندسال آینده به جای مرکبات باید ویلا در باغات سبز شود.
مرکبات دومین محصول اقتصادی و پرارزش محسوب می‌شود و سالانه زنجیره مالی کلانی را نصیب استان می‌کند، محمدرضا شعبانی مدیرعامل اتحادیه باغداران با اظهار اینکه باغداران انتظار دارند، محصول را با قیمت بالاتری روانه بازار کنند، گفت: متأسفانه میوه‌های نارنگی و تامسون با قیمت چند برابری به مصرف کننده عرضه می‌شود و باید این فاصله و شکاف نظارت و رصد شود.
وی واگذاری مسئولیت بازرگانی به جهاد کشاورزی را اشتباه دانست و گفت: در حال حاضر بازرگانی و صمت نقش چندانی در این زمینه ندارد و این مسئله از جمله دغدغه‌ها است زیرا میوه با قیمت زیر ۱۰ هزار تومان در باغ به دست مصرف کننده با قیمت بیش از ۳۰ هزار تومان می‌رسد و این خلأ نظارتی باید رفع شود.
نیمی از مرکبات کشور را مازندران تولید می‌کند و آمار و ارقام‌ها نشان می‌دهد خوشبختانه امسال افزایش عملکرد در باغات استان را شاهد هستیم و پیش می‌شود میزان تولیدات مرکبات و کیوی استان به سه میلیون تن برسد که بازرگانی و بازاریابی آن نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه است. حسن عنایتی رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به وضعیت مطلوب کیفی و کمی مرکبات در استان گفت: مرکبات استان علاوه بر مصرف داخل در سبد صادراتی نیز قرار دارد.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر راهکار مناسب برای رفع چالش بازرگانی محصولات باغی را افزایش عملکرد و کاهش هزینه‌های تولید ذکر کرد و گفت: با این حال همه تولیدات استان را نمی‌توان صادر کرد زیرا در داخل نیز نیازهایی داریم که باید تأمین شود.
راهکار مناسب برای رفع چالش بازرگانی محصولات باغی افزایش عملکرد و کاهش هزینه‌های تولید است
عنایتی با بیان اینکه دولت و شورای سیاستگذاری اقدام به قیمت گذاری مرکبات می‌کند، افزود: تشکل‌های قوی در حوزه باغات در استان داریم که می‌توانند برای ذخیره سازی و خرید میوه شب عید اقدام کنند.
امسال از مدت‌ها پیش دستگاه‌های متولی از جمله صمت مازندران وارد گود شدند تا پیش از حضور واسطه‌ها و دلالان در باغات برای بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی نظیر مرکبات برنامه ریزی کنند و راهکار و نسخه اصلی آنها، صادرات روی میز قرار گرفت. مجید فانی رئیس سازمان صمت مازندران درباره نظارت این سازمان برای حل مشکلات باغداران گفت: مشکل عمده تولیدکنندگان کیوی و مرکبات بازار است زیرا حذف ارز ترجیهی سبب شده تا هزینه‌های تولید بالا رود.
وی با اشاره به اینکه حذف ارز سبب رشد قیمت تمام شده شده است، گفت: با توجه به اینکه قیمت تمام شده رشد یافته مجبوریم استراتژی جدیدی را در پیش گیریم زیرا نداشتن بازار و عرضه بالا سبب کاهش قیمت آن در باغات شده است.
مرکبات مازندران به چین و روسیه می‌رود
وی با اظهار اینکه هدف گذاری صادراتی مرکبات و کیوی در استان تدوین شده است، یادآور شد: علاوه بر این زمان عرضه محصول به بازار باید مدیریت شود و در کنار آن برای صادرات تفاهم نامه‌هایی با چین و روسیه داریم و امیدواریم امسال بازار صادراتی خوبی برای محصولات داشته باشیم.
عقد قرارداد برای عرضه مرکبات در جام جهانی
در پیش بودن جام جهانی دروازه جدیدی فراروی مرکبات و نوبرانه های باغی شمال ایجاد کرد و از این رو صادرات این محصولات به قطر روی میز قرار گرفت و بخش خصوصی در مازندران در این زمینه تفاهم نامه‌ای با قطر امضا کرده است. محمد قربانی معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه شورای سیاستگذاری قیمت خوبی را متناسب با تورم تعیین کرده است، گفت: خرید میوه شب عید و ورود بخش خصوصی از دیگر اقدامات به شمار می‌رود.
وی با اظهار اینکه برای جام جهانی با کشور قطر توسط یکی از مؤسسات قراردادی منعقد شد، گفت: همزمان با جام جهانی مرکبات و کیوی استان روانه قطر می‌شود.
وی قرارداد با هند را از دیگر اقدامات یاد کرد و گفت: نمایندگانی از هند از باغات و پایانه‌های مازندران بازدید کردند و صادرات مرکبات و کیوی به این کشور در دستور کار قرار دارد.
قربانی، خرید، سورتینگ و بسته بندی و صادرات به کشور هند و قطر را از مهمترین برنامه‌ها ذکر کرد.
چیدن مرکبات در مازندران با برداشت نارنگی از مهرماه شروع می‌شود و تا حوالی اسفندماه با عرضه پرتقال ادامه دارد و باغداران همه به برنامه‌های دولت سیزدهم چشم دوخته‌اند تا قبل از فاسد شدن محصول، آن را به بازارهای داخلی و خارجی و با قیمت‌های مناسب عرضه و سود دسترنجشان را کسب کنند.
مازندران ۱۱۳ هکتار باغ مرکبات دارد و طی روزهای گذشته محموله‌های صادراتی مازندران روانه کشورهای مختلف از جمله روسیه شده است.