بحران آب بزرگترین تهدید جهان بوده و خشکسالی فراگیر و بیابان زایی ارمغان این پدیده شوم است. در این راستا یکی از راهکارها برای برون رفت از وضعیت موجود بهره گیری از الگوی توسعه پایدار است. بازچرخانی آب و مصرف مجدد آن در آبیاری فضاهای سبز در شهرک‌های صنعتی و یا تصفیه آب‌های شهری و استفاده آن برای صنایع و به ویژه کشت و کار از جمله اموری است که در دستور کار مدیران اجرایی کشور قرار دارد. تعیین تعرفه برای آب مجازی در حوزه کشاورزی از دیگر راهکارهایی است که مدیران بالادستی آن را با جدیت دنبال می‌کنند.
آب مجازی به آب موجود در یک محصول گفته می‌شود که در طول فرایند تولید آن مصرف می‌شود. بر همین اساس تجارت آب مجازی جریان پنهان آب در غذا یا کالاهای دیگر است که از مکانی به مکان دیگر معامله می‌شود.
بر اساس بند «و» تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ برای جبران صادرات آب مجازی از کشور که از طریق صادرات محصولات کشاورزی و غذایی انجام می‌شود، ۰.۵ درصد از ارزش پایه صادراتی کالا باید پرداخت شود که بر این اساس تمام کالاهای گروه کشاورزی و غذایی مشمول این ماده قانونی می‌شود. در این باره انتقادهایی از سوی صادرکنندگان حوزه کشاورزی و صنایع غذایی مطرح شده و آن را غیرکارشناسی می‌دانند. پیش تر دبیر اجرایی اتحادیه صادرکنندگان خشکبار با اشاره به تعرفه نیم درصدی و غیررقابتی شدن محصولات باغی به مهر گفته بود، امسال خشکبار از ۳ میلیارد دلار صادرات سال گذشته به کمتر از یک میلیارد دلار رسیده است.
زین العابدین هاشمی تاکید کرده محصولات باغی کم آب بر بوده و هر دو ماه یک بار به آبیاری نیاز دارند. بر اساس مطالعات انجام شده در وزارت جهاد کشاورزی محصولاتی مانند هندوانه، گوجه و … آب بر بوده و باید در این بخش اصلاحاتی انجام شود.
دبیر اجرایی اتحادیه صادرکنندگان خشکبار با اشاره به حاشیه سود ۲ درصدی محصولات عنوان کرده بود، در تعیین تعرفه محصولات کشاورزی تخصصی نگاه نشده و با وجود آب بری پایین خشکبار این محصولات هم مشمول پرداخت تعرفه ۰.۵ درصدی شده‌اند که این امر مزیت رقابتی آنها را نسبت به رقبا از بین برده است. به طوری که امسال خشکبار از ۳ میلیارد دلار صادرات سال گذشته به کمتر از یک میلیارد دلار رسیده است. در ادامه خبرنگار مهر این موضوع را از سرپرست معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی پیگیری کرد. فریبرز عباسی با بیان اینکه تمام محصولاتی که صادر یا وارد می‌شوند آب مجازی دارند اما تعرفه تعیین شده فقط برای برخی محصولات بوده است.
او اظهار کرد: در قانون مصوب شده نام تمام محصولاتی که آب بری بالا دارند، آمده و ۰.۵ درصد تعرفه تعیین شده شامل تمام کالاها نمی‌شود. به عنوان مثال بر اساس بررسی‌های میدانی که کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی انجام داده اند برخلاف تصور عمومی هندوانه مصرف آب بالایی ندارد. بر اساس این بررسی مصرف آب برای کشت هندوانه در قطب‌های تولید این محصول ۴ هزار متر مکعب در هر هکتار و مصرف کل آب آن در کشور، ۰.۵ میلیارد متر مکعب است. اما در سیاست‌های صادراتی از هندوانه هم عوارض صادرات آب مجازی دریافت می‌شود که این امر از خروج مجازی آب از کشور جلوگیری می‌کند.