برای نخستین بار پرورش ماهی تیلاپیا در سال ۸۷ با هدف تحقیقات در کشور به اجرا درآمد؛ به طوریکه اجرای این پروژه منوط به شرایطی از جمله نگهداری این گونه در شرایط بسته و محدود بود تا در صورت اثرات زیان بار بر محیط زیست، از پرورش این ماهی در ایران جلوگیری شود.
بنابر آمار سازمان شیلات، طی سال‌های ۹۶ و ۹۷ بیش از ۷۵ هزار تن تیلاپیا وارد کشور شد. این میزان واردات در سال گذشته به ۱۰ درصد آمار مذکور رسید که بسیاری از فعالان بخش خصوصی حذف ارز ترجیحی و عدم صرفه اقتصادی را علت اصلی کاهش واردات مطرح کنند.
علی رغم آنکه سال گذشته رئیس سازمان شیلات گفته بود با رفع مسائل و مشکلات فرابخشی سازمان از جمله اغناسازی افکار عمومی و صدور مجوزهای محیط زیست ظرف سه سال آینده تولید تیلاپیا به ۸۰ هزار تن می رسد، اما در ۲۴ اردیبهشت امسال رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلات اعلام کرد که محیط زیست درباره تولید تیلاپیا به جمع‌بندی نهایی نرسیده است.
در همین رابطه چندی پیش آقای محمود بهمنی رئیس موسسه علوم تحقیقات شیلات گفت: در موسسه تحقیقات یزد فعالیت‌های عملی برای تولید این محصول در کشور انجام شد و این ماهی به صورت آزمایشی در ۴ استان یزد، قم، سمنان و خراسان جنوبی تولید شد.
بهمنی می‌گوید: با وجود دستاوردهای علمی سازمان تحقیقات شیلات درباره امکان تولید این محصول در کشور، اما سازمان حفاظت محیط زیست بعد از گذشت سال‌ها درباره تولید آن به جمع‌بندی نرسیده است؛ ما نتایج دستاوردهای تحقیقاتی خود را منتشر کردیم.
حذف ارز ترجیحی انگیزه واردات تیلاپیا را کاهش داد/تولید تیلاپیا در داخل ضرورتی ندارد
آقای ارسلان قاسمی مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان گفت: تولید تیلاپیا در مناطقی باید انجام شود که به آب‌های آزاد و درون سرزمینی راه نداشته باشد.
به گفته او، در سنوات گذشته واردکنندگان تیلاپیا با اتخاذ برخی سیاست‌ها، واردات تیلاپیا را توجیه‌پذیر کردند و توانستند سودهای هنگفتی را از این طریق بدست آورند.
قاسمی ادامه داد: با حذف ارز ترجیحی، واردات تیلاپیا برای رانت خواران دیگر جاذبه چندانی نداشت به طوریکه اکنون واردات محدودی در حال انجام است.
مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان گفت: با توجه به آنکه تیلاپیا ارزش غذایی چندانی ندارد، ضرورتی به تولید آن در داخل نیست. با وجود آنکه تولیدتیلاپیا ممکن است اکوسیستم داخل را برهم بریزد و بازار قزل آلا را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین بخش خصوصی مخالف تولید آن است، هرچند این امر به سبب موافقت بخش دولتی در حال انجام است.
تولید تیلاپیا تاثیری بر بازار قزل آلا ندارد/واردات تیلاپیا ضربه مهلکی به تولید داخل وارد کرده بود
آقای آرش نبی‌زاده مدیرعامل اتحادیه تعاونی ماهیان سردآبی گفت: پرورش تیلاپیا همانند قزل آلا با مشکلات تمدید پروانه و صدور مجوزها روبرو شده است به طوریکه سرمایه‌گذار به رغم سرمایه‌گذاری، اکنون برای تمدید مجوز دچار مشکل شده است.
به گفته او، واردات تیلاپیا همانند سنوات قبل که ارز ترجیحی تخصیص داده می شد، نیست به طوریکه طبق آمار واردات محدودی در حال انجام است.
نبی زاده درباره تاثیر تولید تیلاپیا بر بازار قزل آلا گفت: تولیدات داخل بر بازار یکدیگر اثر چندانی ندارند چراکه تمامی تولیدکنندگان در شرایط یکسان و هزینه‌های تولید برابر به امر تولید مشغول هستند و همانند زمانیکه واردات انبوه در حال انجام بود، تحت دمپینگ شرکت‌های واردکننده نیستند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی ماهیان سردآبی گفت: با توجه به آنکه واردات ضربه مهلکی به تولید داخل وارد کرده بود، با پیگیری اتحادیه، واردات کاهش یافت به طوریکه اکنون تولیدکنندگان تیلاپیا و قزل آلا در شرایط برابر به امر تولید و رقابت با یکدیگر بپردازند.
علی رغم آنکه تیلاپیا در دنیا به ماهی فقرا معروف است، اما در سنوات قبل به سبب تخصیص ارز ترجیحی به میزان قابل توجهی وارد کشور شد که در پی اعتراض مکرر تولیدکنندگان قزل آلا، با اعمال تعرفه، واردات کاهش یافت. در مقابل مسئولان با تولید این گونه در ۴ استان، به‌دنبال ایجاد ارزش افزوده در داخل و کاهش خروج ارز از کشور هستند که باتوجه به ایرادات وارده از طرف سازمان محیط زیست، باید منتظر ماند و دید که آیا این امر به نتیجه می رسد یا خیر؟