این روزها آفت سوسک سر خرطومی حنایی به کابوس نخل داران شرق استان کرمان تبدیل شده است، این آفت بدون اینکه اثری از خود باقی بگذارد در تنه درختان نفوذ می کند و از داخل تنه درختان را تخریب می کند و کشاورز وقتی از وجود آفت مطلع می شود که چاره ای جز قطع درخت وجود ندارد.
تنها راه مقابله با این آفت تشخیص زود هنگام آلودگی درختان و حذف فیزیکی آفت و استفاده از قرص های گاز دار است.
این روزها اگر به نخلستانهای اطراف بم مراجعه کنید تنه بسیاری از درختان با گِل پوشیده شده است و دلیل آن نیز حذف فیزیکی آفت و استفاده از گِل روی بخشی از تنه درخت است که زخم شده است.
نخلستان های بم در معرض خطر جدی قرار دارد
محمد قنبری، کارشناس گیاه پزشکی در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: سوسک سر خرطومی حشره ای قرمز رنگ است که حفره ای در تنه درخت ایجاد و اقدام به تخم گذاری می کند این حشره تقریبا سه سانتیمتر طول دارد و می تواند آوندهای نخل را از بین ببرد و موجب خشک شدن نخلستان ها شود.
نخلستانهای بم در محاصره آفت نامرئی| تنه درختان را گل می گیرند
قنبری افزود: در تنه درخت حفره ای ایجاد می کنیم و کرم و سوسک را از درخت خارج می کنیم و قرص های گاز را در تنه درخت می گذاریم روی آن یک پلاستیک می کشیم و روی آن را با گِل می بندیم به همین دلیل تنه درختان گِل اندود می شود.
وی گفت: در صورتیکه کشاورزانی که هوشیار باشند و به موقع بتوانند آفت را تشخیص دهند می توان اقداماتی را برای مقابله با شیوع انجام داد اما اگر رصد نشود نخلستان های بزرگ در بازه زمانی اندک به کلی نابود می شود.
این کارشناس کشاورزی افزود: این آفت در روستاها و شهرهای اطراف بم مشاهده شده است و بسیار نگران هستیم که آفت وارد نخلستانهای بم شود.
کارشناس کشاورزی: در برخی مناطق در بم نیز شاهد گزارش مشاهده این آفت هستیم که امیدواریم با حمایتهای دولت و مسئولان استان بتوانیم این مشکل را رفع کنیم
وی بیان کرد: در برخی مناطق در بم نیز شاهد گزارش مشاهده این آفت هستیم که امیدواریم با حمایتهای دولت و مسئولان استان بتوانیم این مشکل را رفع کنیم.
قنبری ادامه داد: ۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار نخلستان در بم وجود دارد که اکثرا خرمای مضافتی است و متاسفانه آفت بیشتر همین گونه خرما را تهدید می کند.
وی گفت: معیشت ۸۰ درصد مردم شهرستان بم به این محصول وابسته است و اقتصاد شهرستانهای شرقی استان به صورت تک محصولی به نخلستانها متکی است بطوریکه تنها بخش قابل توجهی از محصول بم به کشورهای مختلف صادر شده است.
رنگ هشدار به کشاورزان قرمز شد
مدیر جهاد کشاورزی بم در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: از مدتها قبل اطلاعات لازم در خصوص این آفت به کشاورزان منتقل شده است، خرما مزیت جدی کشاورزی و اقتصاد استان کرمان است و این آفت نیز غیر بومی و البته بسیار مسری است.
محمد علی معقول بیان کرد: برای نخستین بار این آفت تیرماه ۱۴۰۰ در نخلستان های نرماشیر دیده شد و از همان زمان نیز آموزش های لازم در اختیار کشاورزان قرار گرفته است.
مدیر جهاد کشاورزی بم گفت: هشدار قرمز برای نخلستانهای بم صادر شده است و اگر کشاورزان تمهیدات لازم را در نظر نگیرند دچار مشکل جدی می شوند.
معقول افزود: در واقع بدون همکاری کشاورزان با مسئولان امکان مهار این آفت وجود ندارد و در صورت آلودگی باغها خسارتهای جدی وارد می شود.
مدیرجهاد کشاورزی بم: عدم وجود دیوار کشی در باغها موجب می شود به سادگی نهالهای آلوده به باغها منتقل شود و این مساله باید با رصد دقیق و جلوگیری از هر گونه بروز ریسک مدیریت شود
وی با اشاره به اینکه در بم اکثر نخلستان ها حصارکشی نشده اند گفت: عدم وجود دیوار کشی در باغها موجب می شود به سادگی نهالهای آلوده به باغها منتقل شود و این مساله باید با رصد دقیق و جلوگیری از هر گونه بروز ریسک مدیریت شود.
معقول ردیابی در باغ ها را بسیار مهم دانست و گفت: باید در زمان اندک متوجه شیوع و یا عدم شیوع آفت در باغها شویم و کشاورزان علائم مشکوک، موارد را به کارشناسان جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
وی گفت: این مساله با معیشت ده ها هزار نفر در ارتباط است و باید با حساسیت بالا پیگیری شود.
علائم شیوع آفت را جدی بگیرید
وی وجود خاک اره در اطراف درختان و شیرابه قهوه ای رنگ و بد بو را مهمترین علائم شیوع این آفت دانست و گفت: این آفت رطوبت دوست است و در باغهایی که به صورت سنتی آبیاری می شوند، بیشتر شیوع دارد.
وی استفاده از پاجوش آلوده برای نخلها را مهمترین عامل شیوع بیماری دانست و افزود: همه نیروهای شهرستان برای مقابله با این آفت بسیج شده است، با توجه به قدرت بالای این سوسک در پرواز و تعداد زیاد تخم ریزی در هر مرحله بیش از دو نسل در سال تولید می کند و یک جفت سوسک سرخرطومی حنایی طی یک سال توانایی تولید هزار آفت دیگر را دارد.
وی تاکید کرد که آبیاری درختان باید ۱۰ روز یک بار انجام شود و از ایجاد رطوبت بیش از حد در باغ باید جلوگیری شود.
نکته قابل توجه اینکه متاسفانه علیرغم اینکه این آفت از سالها قبل شناسایی شده و به کشاورزان و مسئولان هشدار داده شده بود اما بی عملی و بی توجهی در زمینه قرنطینه نهالها و پاجوشها موجب شده آفت توسط انسان به باغهای سالم منتقل شود و شیوع آفت حالا معیشت بخش قابل توجهی از کشاورزان استان کرمان را تهدید کند.
در حال حاضر نیز اقدامی در راستای مقابله با آفت انجام نشده است این در حالی است که استان کرمان رتبه نخست کشت خرما در کشور را دارد و یکی از محصولات مهم ارزآور در کرمان محسوب می شود.
در سالهای اخیر نقش تحقیق و فناوری در توسعه و حفاظت از ظرفیتهای اقتصاد کشاورزی کرمان کمتر مورد توجه قرار گرفته است و علیرغم تهدیداتی مانند تغییرات گسترده اقلیمی، خشکسالی و شیوع آفتها اما کشاورزی مدرن کمتر به قشر کشاورز ارائه شده است به طوریکه همچنان در بم بخش قابل توجهی از نخلستانها آبیاری سنتی و غرق آبی می شود.