کشاورزی ایران با آنچه در جهان در حال اتفاق است فاصله زیادی دارد. تولید سنتی ما همچون چنبره‌ای تفکر کشاورزان را در خود اسیر کرده و آموزش و ترویج فناوری در حرف باقی مانده است. در حالی که فناوری کنترل از راه دور باعث مدیریت اراضی کشاورزی در کشورهای صنعتی می‌شود هنوز کشاورزان ما زیر آفتاب و باران پوست خود را به تاراج می‌دهند.
اینترنت اشیا، حسگرها، سیستم‌های مکان‌یابی و هوش مصنوعی منجر به افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی در مزرعه‌ها شده، نام‌هایی است که به گوش برخی بهره برداران ایرانی ناآشنا و غریب است. امروز دیگر شناسنامه دار بودن محصولات اینکه در چه خاکی، با چه سیستم آبیاری و با چه کود و سمی پرورش کرده مساله نیست بلکه استانداردهای یکسانی تعریف و تدوین شده که در صورت داشتن این استانداردها محصولات در بازار جهانی اقبال پیدا خواهند کرد.
تحولاتی که از هوش مصنوعی می‌توان انتظار داشت
پیش بینی شده جمعیت آینده کره زمین سال ۲۰۵۰ میلادی به حدود ۱۰ میلیارد نفر برسد. افزایش جمعیت، ساخت خانه و جاده را افزایش داده و بخش زیادی از زمین‌های مستعد کشاورزی را تبدیل به مسکن کرده است. این جمعیت نیاز به مواد غذایی را ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. بنا بر گزارش‌های منتشر شده فقط حدود ۳۷ درصد از کل سطح زمین برای تولید محصولات غذایی مورد استفاده است. کشورهای پیشرفته از امروز به دنبال تغییر روش‌ها برای تأمین و تضمین امنیت غذایی جمعیت خود هستند. یکی از این روش‌ها به‌کارگیری هوش مصنوعی برای افزایش بهره‌وری است.
هوش مصنوعی کمک می‌کند تا به وسیله داده‌ها درباره دما، بارش، سرعت باد، تابش خورشید و… با تحلیل آنها و مقایسه این داده‌ها در مقاطع مختلف به اطلاعات ذی‌قیمتی دست یافت که در نهایت منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود.
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) یکی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی بوده که متولی بسترسازی این فناوری است. رئیس این سازمان هوش مصنوعی را به عنوان مهم‌ترین فناوری نوین مرز دانش دانست و گفت: استفاده از این فناوری در بخش کشاورزی به ویژه گلخانه‌ها اثربخش و می‌تواند موجب بهره‌وری شود.
فاصله از شعار تا عمل
شعارزدگی یکی از آفت‌های بخش اجرا بوده از این رو بسیار از طرح‌های مطلوب فقط روی کاغذ می‌آیند و با گذشت سال‌ها از اجرای آن خبری نمی‌شود. مدیران مربوط با بیان مزایای پروژه‌ها از مطلوبیت اجرا چیزی نمی‌گویند. حال باید دید هوش مصنوعی می‌تواند زمینه ساز پوست اندازی کشاورزی سنتی ایران شود؟ به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، سید مجتبی خیام نکویی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به اینکه از هوش مصنوعی در سال‌های اخیر در بسیاری از حوزه‌ها برای افزایش بهره‌وری و بازدهی استفاده می‌شود، گفت: استفاده از هوش مصنوعی به کشاورزان کمک می‌کند تا از طریق تحلیل داده‌ها در نتایج از نظر کمی و کیفی پیشرو باشند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه ظرفیت این فناوری برای تحول در بخش کشاورزی بالا است، اظهار امیدواری کرد، با راه‌اندازی پژوهشکده هوش مصنوعی با ارتقا پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به پژوهشگاه فناوری‌های نوین کشاورزی و دستیابی به دانش‌های فنی در این حوزه، تحول چشمگیری در آینده بخش کشاورزی شاهد باشیم.
وی با تاکید بر استفاده بهینه از فناوری‌های نوین گفت: با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان تحولات قابل توجهی در بخش کشاورزی و امنیت غذایی به وجود آورد و به تحقق خودکفایی در این حوزه نزدیک‌تر شد.
رئیس سازمان تات با اشاره به اینکه استفاده از فناوری هوش مصنوعی نه تنها به توسعه اقتصادی بلکه به حفظ محیط زیست و افزایش استقلال اقتصادی نیز کمک خواهد کرد، بر بکارگیری از هوش مصنوعی در راستای تحول و انقلاب بهره‌وری در بخش کشاورزی تاکید کرد.