سال ها است چالش های صنعت طیور در گلستان که دومین تولید کننده گوشت مرغ کشور بوده، بارها و بارها از قول تولید کنندگان بزرگ این صنعت بیان شده است اما نه تنها این معضلات برطرف نشده بلکه روز به روز بیشتر می شود.
قیمت های دستوری، بخش نامه های خلق الساعه و احیا دوباره نژاد بومی آرین بدون اینکه ژنتیک این مرغ اجداد اصلاح شود، تولیدکنندگان را مستأصل کرده است. در سال های گذشته استقبال از نژادهای خارجی سهم آرین را در جوجه‌ریزی ایران تا ابتدای دهۀ ۹۰ به صفر رساند. اما ترس از به خطر افتادن صنعت مرغ در پی تحریم ها، باعث بازگشت دوبارۀ مرغ اجداد آرین شد.
این نژاد برای اصلاح به محیط مرغداری نیاز دارد و دولت برای این کار از بخش خصوصی مایه می گذارد اما پس از گذشت چند سال هنوز در اصلاح ژنتیک آرین لنگ می زند. طبق ابلاغ رسمی به همۀ مراکز پرورش مرغ و مرغداری‌ها هر مرغدار باید یا سالی یک دوره جوجه‌ریزی یا یک‌چهارم هر دوره از جوجه‌ریزی را به مرغ آرین اختصاص دهد. بنابراین ضرر استفاده از مرغ اجداد آرین متوجه پرورش‌دهنده می شود.
به اعتقاد فعالان این حوزه، این ضرر به دلیل وزن گیری پایین این نژاد پس از ۴۰ روزگی، دامن مصرف کننده را هم خواهد گرفت زیرا کاهش گوشت مرغ افزایش قیمت را به دنبال خواهد داشت. «حمید سلیمانی» مدیر عامل زنجیره تامین گوشت مرغ پگاه جهان نما معتقد است به دلیل بروز برخی مسائل سیاسی و تحریم ها از پرورش نژاد بومی حمایت می کنیم اما دولت باید برای تکمیل تحقیقات ژنتیک نژاد «آرین» هزینه کند و نباید تاوان اصلاح این نژاد را بخش خصوصی بدهد. وی در ادامه این گفتگو به چالش های حوزه خوراک طیور و قیمت گذاری دستوری که تاثیر آنی بر صنعت مرغ می گذارد اشاره می کند. مشروح این گفتگو را در زیر می‌خوانید.
* درباره زنجیره تامین گوشت مرغ پگاه جهان نما توضیح مختصری بفرمایید.
مجموعه پگاه جهان نما بالغ بر دو میلیون و ۵۰۰ قطعه مرغ گوشتی، ۲۲۰ مرغ مادر، کارخانه دان مرغ و کشتارگاه دارد که دارای رتبه پنجم کشور در تامین گوشت مرغ است.
* صنعت طیور از چه لحاظ دارای اهمیت است؟
در دسترس بودن، تولید سریع و قیمت بالای گوشت قرمز و ماهی را می توان جزو دلایل اهمیت صنعت طیور عنوان کرد. در شرایط فعلی کشور ایران و حتی در تمام دنیا، مرغ می تواند منبع پروتئین بسیار خوبی باشد.
* بزرگترین دغدغه فعالان صنعت طیور چیست؟
اگر چالش های پیش روی این صنعت برطرف نشود قطعا در آینده ای نزدیک از یک کشور صادرکننده به یک کشور صرفا وارد کننده تبدیل خواهیم شد. ۷۰ درصد هزینه قیمت تمام شده مرغ مربوط به خوراک است. و کنجاله سویا تنها منبع پروتئینی بوده که هیچ جایگزینی ندارد اما اخیرا کمبود آن در بازار به چالش تولید کننده تبدیل شده است. از طرفی نهاده های بی کیفیت و قوانین خلق الساعه که باعث سردرگمی تولید کننده می شود، داغی بر دل فعالان این حوزه می گذارند.
* نظرتان درباره نژاد بومی « مرغ آرین» چیست؟
بسیاری از مرغداری های مرغ مادر که جوجه یکروزه تولید می کنند خالی هستند زیرا باید نژاد بومی و پس از آن نژاد خارجی جوجه ریزی کنند که این موضوع تولید کننده را دچار ضرر خواهد کرد. به دلیل بروز برخی مسائل سیاسی و تحریم ها از پرورش نژاد بومی حمایت می کنیم اما دولت باید برای تکمیل تحقیقات ژنتیک نژاد «آرین» هزینه کند و نباید تاوان اصلاح این نژاد را بخش خصوصی بدهد.
این نژاد به دلیل ضریب تبدیل بالا میزان گوشت کمتری تولید می کند که باعث متضرر شدن تولید کننده و همچنین مصرف کننده خواهد شد و قطعا این کمبود گوشت، گرانی در بازار مرغ را در پی دارد. لذا این نژاد بایستی پس از اصلاح، عرضه و توزیع شود.
* برگزاری نمایشگاه ها و حضور شرکت های دانش بنیان چه نقشی در صنعت طیور دارد؟
استان گلستان ۳۶ روز از سال غذای کشور ایران را تامین می کند و در حال حاضر رتبه اول جوجه ریزی در کشور را دارد. برگزاری نمایشگاه ها و حضور شرکت های دانش بنیان می تواند در تولید جایگزین پروتئین سویا بسیار کمک کننده باشد زیرا در بسیاری از کشور های دنیا حشرات را جایگزین این پروتئین کرده اند.
در این کشور ها با پرورش مگس های مخصوص و حشرات دیگر این پروتئین را تامین می کنند. از آنجا که کشت سویا آب زیادی مصرف می کند، این روش در ذخیره انرژی هم می تواند کمک کننده باشد. رسالت زنجیره گوشت مرغ کاهش قیمت تمام شده و افزایش کیفیت بوده تا پروتئین سالم به دست مصرف کننده برسد لذا این زنجیره نیازمند تحقیقات گسترده است.
* قیمت های دیکته ای در صنعت طیور چه چالش هایی را ایجاد کرده است؟
قیمت های دستوری یکی دیگر از چالش های این صنعت بوده که در هیچ کجای دنیا جواب نداده و محکوم به فنا است. از دولت می خواهیم قیمت و بازار را در اختیار تولید کننده قرار دهد و صرفا نظارت داشته باشد. تصدی گری و دخالت دولت در این صنعت موجب بی انگیزگی تولید کننده و کاهش جوجه ریزی و در نهایت بیکاری بسیاری از کارگران می شود.