گیاه باارزش زعفران به دلیل نیاز آبی اندک، مقاومت در برابر شوری زمین و نیز تطابق بیشتر با شرایط آب و هوای کویری، جایگزین بسیار مناسبی برای کشت ها و محصولات با نیاز آبی بالا همچون گندم، سیب زمینی و غلات معرفی می‌شود.
با توجه به کاهش شدید بارش ها، خشکسالی دهه های اخیر و برداشت بی رویه منابع آبی زیرزمینی، ترویج کشت های کم‌آب‌بر مانند زعفران و زرشک در مناطق مستعد استان کرمان رونق گرفته و کشاورزان زیادی به سمت تغییر الگوی کشت رفته اند.
شهرستان زرند واقع در ۸۰ کیلومتری شمال مرکز استان کرمان با توجه به اقلیم آب و هوای سردسیری، مکان مناسبی برای کشت محصولاتی از جمله زعفران و زرشک است و مناطقی همچون دشتخاک و روستاهای سربنان، جرجافک، حتکن و سراپرده از مناطقی هستند که کشت زعفران در آنها رواج یافته است.
آمارها نشان می دهد طی ۱۰ سال اخیر کاشت زعفران مورد استقبال اهالی برخی روستاهای زرند نیز قرار گرفته و از ۱۷۰ هکتار به ۴۱۴ هکتار و تولید محصول از ۸۰۰ کیلو گرم به بیش از ۲ تن رسیده؛ هر چند سرعت تغییر کشت بالا نیست اما این تغییر الگوی کشت کلید خورده و امیدواری هایی را نیز ایجاد کرده است.
البته مشکلاتی نظیر نبود کارخانه فرآوری، صنایع جانبی و صادر شدن زعفران خام به استان های دیگر موجب از دست رفتن فرصت استفاده از ارزش افزوده این محصول گرانبها و رفتن سود آن به جیب دلالان می شود که جا دارد مسئولان متولی در این زمینه بیشتر همت گمارند.
همچنین فصل برداشت زعفران در آبان ماه فرصت مناسبی برای برگزاری جشنواره سالانه زعفران برای آشنایی و ارائه طلای سرخ محسوب می شود و امسال هم به سنت هرسال در تاریخ ۱۲ آبان جشنواره زعفران در روستای دشتخاک در ۳۰ کیلومتری شهر زرند با حضور مسئولان محلی و مردم برگزار شد تا هم خاستگاهی برای این مناسبت باید و هم میده ترویج این الگوی کشت را فراهم آورد.
فضای برگزاری این جشنواره که با نم نم بارش باران پاییزی نیز همراه بود با اجرای برنامه های متنوع و همچنین سیاه چادرهای عشایری در کنار غرفه های ارائه محصولات روستایی و خوراکی های محلی، مفرح و شاد شده بود.
دبیر برگزاری جشنواره زعفران زرند تاکید کرد: برگزاری این رویداد به آشنایی کشاورزان و احیای کشت و استفاده از این محصول پر ارزش کمک فراوانی می کند.
مهدی ضیاالدینی افزود: در این جشنواره یک روزه حدود ۱۰۰ غرفه ارائه و فروش زعفران و مشتقات آن، صنایع دستی، گیاهان دارویی، غذاهای محلی، انواع دمنوش و غذاهای های گیاهی نیز برپا شد.
وی اظهار داشت: این برنامه حدود ۱۰ هزار شرکت کننده از سراسر استان کرمان داشت که در حاشیه آن محصولات کشاورزی، آیین و رسوم عشایر به همراه موسیقی محلی به نمایش گذاشته شد.
فرماندار زرند نیز گفت: در شهرستان زرند ۴۱۴ هکتار زمین کشاورزی زیرکشت زعفران قرار دارد که امسال بیش از ۲ تن زعفران از این زمین ها برداشت می‌شود و برند سازی، فرآوری و صادرات زعفران زرند در دستور کار قرار گرفته است.
سیدرضا حسینی نژاد با اشاره به استقبال خوب کشاورزان منطقه و درآمدزایی آن نسبت به دیگر محصولات پرآب تاکید کرد: تولید محصولات کم آب بر دیگر مانند زرشک، گل محمدی، کینوا و غیره نیز ترویج پیدا کند.
وی با اشاره به کیفیت بالای زعفران تولید شده در مناطق کوهستانی گفت: خاک حاصلخیز، کیفیت زعفران تولید شده در دهستان های دشتخاک، سربنان، جرجافک و حتکن را افزایش داده و از لحاظ عطر و بو بسیار برتر از دیگر محصولات موجود در بازار است.
فرماندار زرند با اشاره به برگزاری جشنواره زعفران دشتخاک زرند بیان کرد: کمک به توسعه مناطق روستایی، فراهم آوردن زمینه اشتغال در روستاها، ترویج زمینه جایگزینی محصولات کم آب بر و همچنین ارتقای سطح کیفی و کمی زعفران روستای دشتخاک در کنار شناساندن مناطق بکر و ظرفیت های گردشگری این منطقه از اهداف برگزاری این جشنواره است.
برگزارکنندگان سعی داشتند از این رویداد نهایت بهره حتی در مقوله های فرهنگی و اجتماعی را ببرند لذا در بخش جانبی این جشنواره غرفه های بچه های انقلاب با هدف آشنایی بیشتر کودکان و نوجوانان با مفاهیم دینی و غرفه نقاشی کودکان با موضوع حمایت از کودکان مظلوم غزه نیز برپا شده بود.
جشنواره یک روزه زعفران دشتخاک زرند که با همت جمعی از دستگاه های دولتی و همراهی بخش خصوصی برگزار شده بود با تجلیل از کشاورزان نمونه به پایان رسید تا امیدها را بیش از قبل در دل کشاورزان زنده کند که اگر به سمت کشت جایگزین بروند، می توانند هم به سودآوری مناسب برسند و هم آتیه خوبی برای آنان داشته باشد.
زرند در ۱۰۰ کیلومتری شمال مرکز استان کرمان قرار دارد.