بازار جهانی پسته یکی از بازارهای پویا است که تحت تاثیر یکسری مسائل نوساناتی نیز دارد؛ به طوری که گزارشات جهانی حاکی است در سال ۲۰۲۳، ارزش صادرات پسته در مجموع ۳.۸ میلیارد دلار بوده است و به این ترتیب پسته صادراتی نسبت به ۵ سال قبل در سال ۲۰۱۹ که فروش صادراتی پسته به ارزش ۳.۹۷ میلیارد دلار بود به میزان ۴.۶درصد کاهش یافت. داده های آماری سازمان فائو نیز بیانگر این است که در سال ۲۰۲۳ تقریباً دو سوم (۶۴.۷درصد) پسته های صادراتی جهانی در پوسته بودند در حالی که ۳۵.۳درصد با پوسته آن فروخته شد.
در واقع دانه های پسته از میوه های درختان کوچک بیابانی به دست می‌آیند که نسبت به خاک های آب شور بسیار مقاوم هستند. پوسته پسته اغلب از رنگ بژ طبیعی خود به رنگ قرمز یا سبز متمایز برای فروش تجاری رنگ می شود. این در حالی است که مصرف کنندگان پسته را به صورت خام یا بو داده و نمک زده می خورند.
با ارزش ترین تامین کنندگان پسته بین المللی
بر اساس این گزارش، از نظر ارزش، ۵ صادر کننده بزرگ پسته عبارتند از: ایالات متحده آمریکا، ایران، ترکیه، بلژیک و آلمان. در مجموع، این زیر مجموعه از تامین کنندگان اصلی، ۹۱ درصد از کل پسته های فروخته شده در بازارهای بین المللی را در طول سال ۲۰۲۳ فروختند.
از سوی دیگر از منظر قاره ای، صادرکنندگان در آمریکای شمالی بالاترین ارزش دلاری پسته صادراتی را در طول سال ۲۰۲۳ با محموله هایی به ارزش ۲.۳۸ میلیارد دلار یا ۶۲.۹ درصد از پسته های صادراتی عرضه کردند. همچنین صادر کنندگان آسیا با دارا بودن ۲۰درصد سهم، صادر کنندگان اروپا با حدود ۱۷درصد در جایگاه های برتر صادراتی قرار دارند. از سوی دیگر صادر کنندگان اقیانوسیه عمدتا استرالیا، آفریقا و کشورهای آمریکای لاتین به جز مکزیک در رتبه هاب بعدی صادرات پسته در سال ۲۰۲۳ قرار دارند.
برترین صادرات پسته بر اساس کشور
داده های آماری منتشر شده نشان می دهد که ۲۰کشوری که در سال ۲۰۲۳ بالاترین ارزش دلاری پسته را صادر کرده اند از نظر ارزش، ۹۹.۴ درصد از پسته صادراتی جهانی را در سال ۲۰۲۳ ارسال کردند. در واقع طبق آمارهای فائو در سال ۲۰۲۳ ایالات متحده صادراتی به ارزش ۲.۴ میلیارد دلار انجام داد که در واقع از نظر ارزشی ۶۲.۹درصد از کل پسته صادراتی را شامل می شود.
در سال ۲۰۲۳ ایران صادراتی به ارزش ۳۲۱.۲ میلیون دلار به ثبت رسانده است که در واقع ۸.۵ درصد از کل پسته صادراتی از نظر ارزش صادراتی می شود و در جایگاه دوم جای گرفته است
از سوی دیگر در مدت نامبرده ایران صادراتی به ارزش ۳۲۱.۲ میلیون دلار به ثبت رسانده است که در واقع ۸.۵ درصد از کل پسته صادراتی می شود.
همچنین طبق این گزارش ترکیه با رقم زدن صادراتی به ارزش ۳۱۸ میلیون دلار سهمی ۸.۴درصدی، بلژیک با صادراتی ۲۲۶ میلیون دلاری سهمی ۶درصدی دارد و در جایگاه چهارم صادرات از نظر ارزشی قرار دارد. این در حالی است که آلمان نیز با صادراتی به ارزش ۲۰۱ میلیون دلار در جایگاه پنجم قرار دارد.
داده های آماری همچنین بیانگر این است که در بحث ارزش صادرات پسته در سال ۲۰۲۳ کشورهای «هلند با ۶۱میلیون دلار، اسپانیا با ۴۲.۷میلیون دلار، افغانستان با ۳۲.۳ میلیون دلار، ایتالیا با ۳۱.۷ میلیون دلار، هنگ کنگ با ۲۵.۵ میلیون دلار، سوریه با ۲۴.۴ میلیون دلار، چین با ۱۹.۷ میلیون دلار،
یونان با ۱۵.۹ میلیون دلار، اسلواکی با ۱۴ میلیون دلار، لوکزامبورگ با ۱۳.۹ میلیون دلار، جمهوری چک با ۹.۹ میلیون دلار، استرالیا با ۷ میلیون دلار، امارات متحده عربی با ۶.۶ میلیون دلار، فرانسه با ۶.۳۸ میلیون دلار و ویتنام با رقم زدن صادراتی به ارزش ۶.۰۶ میلیون دلار» در جایگاه ششم تا بیستم دنیا قرار دارند.
کشورهایی که سریع ترین رشد صادرات پسته را در سال ۲۰۲۳ رقم زده اند
داده های آماری همچنین نشان می دهد: در میان صادرکنندگان برتر، سریع ترین صادرکنندگان پسته از سال ۲۰۲۲ به بعد عبارتند از: لوکزامبورگ (۲۶۰.۲ درصد افزایش)، جمهوری چک (۲۳۷.۹ درصد افزایش)، اسلواکی (افزایش ۲۳۷.۹ درصد) ۱۸۸.۵ درصد و بلژیک (۱۱۹.۳ درصد افزایش).
از سوی دیگر کشورهایی که فروش پسته صادراتی خود را کاهش داده اند در صدر قرار دارند عباتند از امارات متحده عربی (کاهش ۹۴.۲ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲)، ویتنام (کاهش ۷۱.۴ درصد)، سوریه (کاهش ۴۴.۶ درصد)، استرالیا (کاهش ۴۱.۴ درصد) و یونان (کاهش ۳۹.۷درصد).
خریداران عمده پسته بین المللی؛ چین و آلمان در صدر واردات
بر اساس این گزارش، با تغییر تمرکز بر واردات، ۵ واردکننده پیشرو پسته در سال ۲۰۲۳ «چین، آلمان، ترکیه، ایتالیا و هند» بودند. به طوری که در مجموع، این پنج کشور بزرگ وارد کننده بیش از نیمی (۵۱.۵درصد) از پسته های وارداتی جهانی را بر اساس ارزش دلاری خریداری کردند.
درصدهای فوق حاکی از آن است که مجموع ۸۲ صادر کننده پسته (۹۱ درصد برای ۵ صادرکننده برتر مربوطه) در مقایسه با نزدیک به ۱۷۰ کشور، جزیره و قلمرو خریدار، گروهی متمرکزتر است. با ۵۱.۵ درصد، ۵ واردکننده برتر سهم بسیار کمتری از کل پسته وارداتی جهان را در مقایسه با صادرکنندگان پیشرو به خود اختصاص دادند.
از سوی دیگر داده های آماری حاکی از این است که در مورد واردات جهانی پسته به تفکیک قاره، ۵۰.۲ درصد از پسته خریداری شده در بازارهای بین المللی به مشتریان در آسیا تحویل داده شده است. پس از آن نیز اقیانوسیه آمریکای لاتین در بحث واردات سهم دارند.