گزینه‌های تامین کسری بودجه
استقراض از بانک مرکزی:
استقراض از بانک مرکزی می‌تواند منجر به ایجاد تورم جدی در اقتصاد کلان شود. این راهکار به دلیل اثرات منفی نمی‌تواند به‌صورت اصولی راهگشا باشد و مشکل را عمیق‌تر خواهد کرد.
انتشار اوراق بدهی:
انتشار اوراق نیز با افزایش نرخ بهره و سخت کردن تامین مالی تولید، ضربه شدیدی به بخش تولید و بازار سرمایه خواهد زد. این روش علاوه بر ایجاد مشکل در سیستم اقتصادی، اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز تحت فشار قرار می‌دهد.
استفاده بیشتر از منابع صندوق توسعه ملی:
صندوق توسعه ملی به‌عنوان منبعی مهم در نظر گرفته شده، اما تا حدی مورد استفاده قرار گرفته و ظرفیت بهره‌برداری بیشتر از آن محدود است. متکی بودن بر این منبع در بلندمدت نمی‌تواند راهکاری پایدار باشد.
افزایش درآمدها و کاهش هزینه‌های جاری:
افزایش درآمد و کاهش هزینه‌های جاری نیازمند یک برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت است. هرچند در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تلاش‌هایی در این زمینه انجام شده، اما بیماری‌های ساختاری اقتصاد نیازمند اصلاحات عمیق‌تری هستند.
مسئله ناترازی انرژی
ناترازی انرژی، به‌ویژه در بخش بنزین، ناشی از سرکوب قیمت‌ها و توزیع نامناسب یارانه‌ها به یک چالش کلیدی در اقتصاد ایران تبدیل شده است. این مسئله می‌تواند کسری بودجه دولت را تشدید کند مگر اینکه اصلاحات جدی در این زمینه صورت گیرد.
بحران قریب الوقوع بنزین
به دلیل قیمت پایین بنزین در ایران و سیاست‌های نادرست توزیع، کشور با بحران بالقوه کمبود بنزین تا سال ۱۴۰۴ مواجه است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این کمبود می‌تواند ۸ میلیارد دلار هزینه داشته باشد و کسری بودجه ارزی معادل ۳۵۰ هزار میلیارد تومان ایجاد کند.
راهکارهای پیشنهادی برای اصلاح مصرف بنزین
مهم‌ترین راهکار پیشنهادی تمرکز بر اصلاح مصرف شخصی و تنوع‌بخشی به سبد سوختی است. انتقال به مدل توزیع بنزین سرانه به‌عنوان یک راه‌حل اجرایی مطرح شده است تا عدالت در توزیع یارانه‌ها بهتر شود و مصرف غیربهینه کنترل شود. همچنین تمرکز بر CNG سوز کردن خودروها و انتقال مصرف صنعت حمل‌ونقل به CNG پیشنهاد شده است تا از افزایش قیمت حمل‌ونقل عمومی جلوگیری شود.
دیدگاه نمایندگان مجلس
رمضانعلی سنگدوینی:
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تأکید دارد که بنزین باید به‌صورت عادلانه توزیع شود تا همه مردم ایران از یارانه بهره‌مند شوند. ایشان پیشنهاد داده‌اند که طرح ارائه بنزین به نفر اجرایی شود و زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح در بودجه ۱۴۰۴ فراهم شود.
اکبر رنجبرزاده:
این نماینده مجلس بر اهمیت ساماندهی توزیع بنزین و کنترل قاچاق سوخت تاکید کرده و معتقد است که اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر، مزایای متعددی برای کشور دارد و می‌تواند به تحقق عدالت اجتماعی و بهبود وضعیت اقتصادی خانوارهای متوسط و کم‌درآمد کمک کند.
نتیجه‌گیری
برای حل مسئله ناترازی بنزین و کاهش کسری بودجه، اجرای صحیح طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر می‌تواند راهکار مؤثری باشد. این رویکرد می‌تواند به کنترل مصرف و جلوگیری از قاچاق سوخت کمک کند و عدالت اجتماعی را بهبود بخشد و فشار کسری بودجه ۱۴۰۴ را کاهش دهد.