غلامرضا نوری وزیر جهاد کشاورزی گفت: بذر نهاده مهم تولید در کشاورزی است و خصوصیات ژنتیکی آن با توجه به شرایط اقلیمی از مولفه‌های بهره‌وری و خوداتکایی در مدیریت کلان کشاورزی است.
او افزود: ۹۸ درصد بذر کشور تولید محققان داخلی در سازمان تات و دیگر مراکز تحقیقی و پژوهشی است که ارزشی بالغ بر یک میلیارد دلار دارد، ۲ درصد باقیمانده از نوع هیبرید و کشت گلخانه‌ای است که وابسته به خارج است و بذر تولیدی جهاددانشگاهی حرکتی جدی به سمت رهایی از این وابستگی است.
نوری ادامه داد: با روحیه جهادی و هم‌افزایی همه بخش‌های تحقیقاتی در کشور توانایی دستیابی به دانش فنی توسعه کشاورزی را داریم.
وزیر جهادکشاورزی تاکید کرد: راهکارهای فناورانه در کشاورزی نیاز مبرم امروز کشور با توجه به محدودیت منابع تولید است و تلاش محققان جهاد دانشگاهی گام موثری در رسیدن به امنیت غذایی پایدار است.
گفتنی است؛ جهاد دانشگاهی در ارایه راهکارهای فناورانه پروژه اصلاح و تولید بذور هیبرید با تمرکز بر چهار محصول کاهو، گوجه فرنگی، خیار و فلفل از سال ۹۸ در قالب طرح فناورانه دفتر کشاورزی جهاد دانشگاهی در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران تعریف و اجرا کرده است این مرکز مجهز به آزمایشگاه های تخصصی بذر، آزمایشگاه فیتوشیمی، آزمایشگاه ملکولی است که در دستیابی به فناوری تولید بذر دارای اهمیت است.
ثبت هفت رقم بذر کاهو که در فهرست ارقام ملی کشور قرار گرفته‌اند
محققان این مرکز در تلاش پنج‌ساله موفق به ثبت هفت رقم کاهو به نام های زیستا، رستا، روما، روشا، آترا، مانا و ویونا شده‌اند که در فهرست ارقام ملی کشور قرار گرفته است این کاهوها از تیپ های مختلف رومن، آیسبرگ، لیتل، فریز و اوکلیف بوده و سبدی متنوع برای تولیدکنندگان کاهوی کشور است.
این کاهوها از تیپ‌های مختلف رومن، آیسبرگ، لیتل، فریز و اوکلیف بوده و سبدی متنوع برای تولیدکنندگان کاهوی کشور هستند. طی تلاش‌های صورت گرفته در حال حاضر حدود ۲۰ نوع کاهوی دیگر در رنگ‌ها و تیپ‌های مختلف آزمون‌های سازگاری و پایداری خود را به اتمام رسانده و آماده آغاز فرآیند ثبت می‌باشند.
با تلاش‌های صورت گرفته در این مرکز هیبرید‌های مختلفی از خیار و گوجه‌فرنگی نیز تولیدشده و آزمون‌های پایداری و یکنواختی آنها نیز به پایان رسیده است. مطابق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از انتهای سال ۱۴۰۳ این هیبرید‌ها طی رویداد‌های روز مزرعه به نمایش گذاشته خواهد شد و پس از معرفی هیبرید‌های جدید و انتخاب ارقام برتر ثبت و تجاری‌سازی این ارقام آغاز خواهد شد.
آغاز کشت محصول به نژادی گلرنگ
در مراسم امروز کشت گلرنگ (محصول به نژادی شده) نیز آغاز شد. نیاز کشور سالانه بین یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تن تا یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار تن روغن است و در این راستا حدود ۳ میلیون تن دانه روغنی سالانه وارد کشور می‌شود. روغن خوراکی ازجمله کالا‌های اساسی است که ایران برای تولید این محصول ۹۵ درصد وابستگی دارد. بخش اعظمی از دانه‌های روغنی موردنیاز برای تولید روغن خوراکی داخل، وارد می‌شود. میزان تولید روغن به‌دست‌آمده از کلزا در کشور سالانه چیزی در حدود ۲۲ تا ۲۵ هزار تن بوده، در خصوص سویا نیز میزان تولید چیزی در همین حدود است. حال آنکه کشور در این خصوص وابستگی بسیار بالایی دارد.
گلرنگ گیاهی بسیار ارزشمند از خانواده گل مینا است که در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان به‌صورت زراعی کشت می‌شود. مهم‌ترین استفاده از گلرنگ تولید روغن از دانه‌های آن است. میزان روغن دانه‌های گلرنگ با توجه به رقم مورد کاشت و شرایط منطقه‌ای، بین ۲۳ تا ۳۶ درصد است. روغن استحصال‌شده از گلرنگ با دارا بودن ویژگی‌هایی همچون حضور اسید‌های چرب اشباع‌نشده، طعم ملایم و پایداری در دما‌های بالا، به روغنی محبوب در طبخ مواد غذایی تبدیل‌شده است. میوه و گل این گیاه در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و همچنین در صنعت رنگرزی کاربرد دارد.
از برتری‌های گلرنگ نسبت به کلزا می‌توان امکان کشت آن در مناطق بسیار سرد را نام برد. این محصول از مقاومت بالایی نسبت به خشکی و کم‌آبی برخوردار است که آن را به گزینه مطلوبی برای کشت‌های دیم تبدیل کرده است. با توجه به شرایط خشک کشور و بحران‌های کم‌آبی در برخی از نقاط کشور و همچنین در راستای اصلاح الگوی کشت در کشور عزیزمان ایران، کشت این محصول می‌تواند نقش بسزایی در امنیت و استقلال غذایی کشور و کاهش سهم واردات روغن به کشور ایفا کند.
شایان‌ذکر است؛ با توجه به اهمیت این موضوع در طرح تحقیقاتی مشترکی با همکاری محققان دانشگاه شهید بهشتی، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و مجتمع تحقیقاتی شهدای جهاددانشگاهی پروژه‌ای با عنوان اصلاح و تولید گلرنگ بدون خار و با مقاومت بالا به تنش‌های غیر زیستی شوری و خشکی کلید خورد. حاصل این پژوهش و همکاری چندساله تولید لاین گلرنگ بدون خار با میزان بالای مقاومت بود. ارزیابی‌های انجام‌شده نشان داد که گلرنگ اصلاح‌شده علاوه بر بدون خار بودن هم از مقاومت بیشتری نیز نسبت به شوری و خشکی برخوردار بود و هم نسبت به سایر ارقام موجود زودرس‌تر است.
عملیات داشت و برداشت این رقم به دلیل بی‌خار بودن بسیار ساده‌تر بوده و برداشت آن برای کشاورزان خرده‌پا که محصول را به‌صورت دستی برداشت می‌کنند بسیار ساده‌تر است.
امید است که طی اقدامات تدریجی و آشنایی کشاورزان با این رقم تمایل به کشت این محصول بیشتر شده و بتوان گامی مؤثر در زمینه خودکفایی تولید روغن در کشور برداشت.
صبح امروز پنجشنبه ۱۰ آبان ماه طی مراسمی با حضور دکتر غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی و دکتر حسن مسلمی نائینی رییس جهاددانشگاهی، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در راستای خودکفایی کشور در حوزه امنیت غذایی، آئین رونمایی از ۷ رقم بذر کاهو با استفاده از فناوری هیبرید و کشت محصول به نژادی شده گلرنگ را برگزار کرد.