امنیت غذایی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه پایدار، در سالهای اخیر به چالشی جدی برای بسیاری از کشورها از جمله ایران تبدیل شده است. وابستگی شدید ایران به واردات کالاهای اساسی به میزان سالانه ۱۸ میلیارد دلار، این کشور را در برابر نوسانات بازارهای جهانی و تغییرات آب و هوایی آسیب‌پذیر کرده است.
اهمیت امنیت غذایی
بدون تأمین غذای کافی و مغذی برای همه، دستیابی به اهداف توسعه پایدار مانند کاهش فقر، بهبود سلامت و آموزش امکان‌پذیر نخواهد بود به علاوه قدرت چانه‌زنی در روابط بین‌الملل با وابستگی شدید به واردات مواد غذایی در روابط بین‌الملل کاهش یافته و در برابر فشارهای خارجی آسیب‌پذیر می‌شود.
چالش‌های امنیت غذایی
کارشناس کشاورزی ابراهیم مرادزاده می‌گوید که تحریم‌های اقتصادی در سالهای گذشته دسترسی به فناوری‌های نوین کشاورزی، تجهیزات و نهاده‌های تولید را محدود کرده و هزینه‌های تولید را افزایش داده است.
وی افزود:از سوی دیگر تغییرات آب و هوایی، خشکسالی‌های مکرر، افزایش دما و تغییر الگوهای بارندگی، تولید محصولات کشاورزی در ایران را به شدت تحت تأثیر قرار داده است به طوری که در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تحت تاثیر این عوامل و کمبود علوفه ۶ میلیون راس دام مازاد رو انه کشتارگاه‌ها شد.
به گفته این کارشناس،کاهش منابع آب، فرسوده بودن زیرساخت‌های کشاورزی که ۳۰۰ هزار دستگاه تراکتور نیاز به نوسازی دارد و وابستگی شدید به واردات کالاهای اساسی کشور را در برابر نوسانات بازارهای جهانی آسیب‌پذیر کرده است.
راهکارهای بهبود امنیت غذایی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سالهای گذشته کشورهایی مانند ترکیه با توسعه کشاورزی پایدار، حمایت از تولیدکنندگان کوچک، ترویج کشت محصولات مقاوم به خشکسالی، بهبود زیرساخت‌های آبیاری، توسعه صنایع تبدیلی، حمایت از تحقیقات کشاورزی و با تنوع‌بخشی به الگوی کشت ضریب امنیت غذایی را بالا برده و در برابر نوسانات مقاوم کرده‌اند.
کارشناسان تاکید می‌کنند که برای بهبود وضعیت کشاورزی در کشور، نیاز به یک رویکرد جامع و همه جانبه شامل حمایت از تولیدکنندگان، توسعه زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری در تحقیقات و ترویج کشاورزی پایدار است. همچنین، کاهش وابستگی به واردات و افزایش خودکفایی در تولید محصولات اساسی، از جمله راهکارهای مهم برای تضمین امنیت غذایی در ایران محسوب می‌شود.
یک اندیشکده امنیت غذایی گفته است که تدوین یک برنامه جامع امنیت غذایی با هدف بهبود تولید، کاهش ضایعات و افزایش بهره‌وری بسیار مهم است این در حالی است که در بخش کشاورزی حدود ۳۰ درصد محصولات قبل از رسیدن به سفره مردم از دست می‌رود.
این اندیشکده تاکید می‌کند که ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف دولتی برای اجرای برنامه‌های امنیت غذایی و جلب مشارکت بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری و توسعه بخش کشاورزی ضروری است.
همچنین تاکید می‌کند که افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت امنیت غذایی و نقش هر فرد در تأمین آن بسیار سازنده است و با اتخاذ این راهکارها، می‌توان به بهبود امنیت غذایی و کاهش آسیب‌پذیری کشور در برابر بحران‌های غذایی امیدوار بود.