تولید خاویار در ایران، در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. با تلاش پرورش‌دهندگان داخلی و سرمایه‌گذاری در این صنعت، ایران توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر خاویار در جهان تثبیت کند. این موفقیت، حاصل تلاش‌های مستمر برای احیای نسل ماهیان خاویاری و توسعه صنعت پرورش ماهی است.
با وجود این پیشرفت‌ها، صنعت پرورش ماهیان خاویاری با چالش‌هایی جدی نیز روبرو است. کمبود آب شیرین به عنوان یکی از منابع حیاتی برای پرورش ماهیان، یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی این صنعت محسوب می‌شود. همچنین، بیماری‌های ماهیان و تغییرات اقلیمی که بر کیفیت آب و دمای آن تاثیر می‌گذارند، از دیگر تهدیدات برای تولید خاویار هستند. نوسانات نرخ ارز و تحریم‌ها نیز بر صادرات خاویار ایرانی و قیمت آن تاثیرگذار بوده است.
رشد تولید خاویار در ایران، علاوه بر جنبه اقتصادی، دارای اهمیت اجتماعی نیز هست. این صنعت می‌تواند به ایجاد اشتغال و توسعه مناطق ساحلی کمک کند و همچنین، ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد. علاوه بر این، احیای نسل ماهیان خاویاری و حفظ تنوع زیستی دریای خزر نیز از جمله دستاوردهای مهم این صنعت است. در این گزارش، به بررسی دقیق‌تر میزان تولید خاویار در کشور و مقایسه با سال گذشته پرداخته شده است.
عباس مختاری - مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره آمار تجارت انواع محصولات شیلاتی در ۹ ماهه گذشته سال ۱۴۰۳ اظهار کرد: در حالی که در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته حدود ۱۴۹ هزار تن محصول شیلاتی به ارزش حدود ۲۶۸ میلیون دلار صادر شده بود، در ۹ ماهه ابتدایی امسال حدود ۲۲۸ هزار تن محصول شیلاتی و به ازش۳۶۱ میلیون دلار محصول شیلاتی صادر شد که از رشد ۵۳ درصدی از لحاظ وزنی و رشد ۳۵ درصدی از لحاظ ارزشی برخوردار است.
مختاری افزود:در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری حدود ۴۲۶ کیلوگرم ماهیان زینتی به ارزش ۶۹۵ هزار دلار صادر شد که در مقایسه با مدت مشابه گذشته از لحاظ وزنی دارای افزایش ۳۱ درصدی و از لحاظ ارزشی از افزایش ۵۲ درصدی برخوردار است.
وی ادامه داد: در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری ۸۹ هزار تن انواع ماهیان دریایی به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار صادر شد که در مقایسه با مدت مشابه گذشته از رشد ۷۱ درصدی از لحاظ وزنی و رشد ۶۰ درصدی از لحاظ ارزشی برخوردار بوده است.
مختاری درباره تغییرات صادرات خاویار گفت: در حالی که طی ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته ۳.۵۷۲ کیلوگرم خاویار صادر شده بود در مدت مشابه سال جاری ۵.۳۴۶ کیلوگرم خاویار صادر شد که از لحاظ وزنی از رشد ۵۰ درصدی و از لحاظ ارزشی از رشد ۳۶ درصدی برخوردار شد.
مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان در ادامه تصریح کرد: در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته ۴۵ هزار تن خوراک آبزیان صادر شد، در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری ۸۸ هزار تن خوراک آبزیان، به ارزش۷۴ میلیون دلار صادر شد که از لحاظ وزنی ۹۷ درصد و از لحاظ ارزشی۹۶ درصد رشد داشته است.
مختاری میزان صادرات کپور ماهیان در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته را ۱۴ هزار تن و به ارزش ۱۹ میلیون دلار برشمرد و افزود: در ۹ ماهه سال جاری ۱۵ هزار تن انواع کپور ماهیان به ارزش ۲۰ میلیون دلار صادر شد که از لحاظ وزنی از افزایش۷.۶ درصدی و از لحاظ ارزشی از افزایش ۶.۷ درصدی برخوردار بود.
واردات ۳۳ هزار تن تون ماهی در راستای تنظیم بازار در ۹ ماهه سال جاری
مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان در ادامه گفت: در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته ۱۵ هزار تن انواع محصولات شیلاتی، به ارزش ۵۲ میلیون دلار وارد شد، در حالی که در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری۳۶ هزار تن انواع محصولات شیلاتی به ارزش ۹۸ میلیون دلار وارد شد که از لحاظ وزنی از تغییرات ۱۲۶ درصدی و از لحاظ ارزشی دارای تغییرات ۸۷ درصدی است.
مختاری میزان واردات تون ماهیان را در ۹ ماهه سال گذشته ۱۳ هزار تن و به ارزش ۳۳ میلیون دلار برشمرد و ادامه داد: در ۹ ماهه سال جاری ۳۳ هزار تن تون ماهی به ارزش ۷۷ میلیون دلار وارد شد.
وی در پایان قسمت اعظم محصولات وارداتی آبزیان را مربوط به تون ماهیان در راستای تنظیم بازار برشمرد و ادامه داد: در طی ۱۶ ماه با مدیریت واردات، کنسرو تون ماهی با تورم صفر درصد مواجه شد و با قیمت ۸۷ هزار و ۵۰۰ تومان در اختیار مصرف کنندگان نهایی قرار گرفت.