برداشت دولت از حساب بانک‌ها با هدف جبران کسری بودجه و تامین منابع مورد نیاز برای پرداخت یارانه نقدی، استفاده از پول پرقدرت برای اجرای طرح مسکن مهر از مصادیق بارز نبود استقلال بانک مرکزی طی سال‌های اخیر بوده است که تورم بالای 30 درصد و رشد نقدینگی منفی 5.8 درصد را رقم زده است.
استقلال بانک مرکزی، شرط سیف برای سکان‌داری بانک
این دستاوردها باعث شد در آغاز کار دولت تدبیر و امید، تاکید بسیاری بر استقلال بانک مرکزی از سوی اقتصاددانان صورت گیرد؛ به طوری که ولی‌الله سیف - رییس کل بانک مرکزی - پیش از به دست گرفتن سکان این بانک، استقلال بانک مرکزی را شرط خود برای پذیرفتن این مسئولیت عنوان و اعلام کرد که باید به این توجه کنیم که سیاست مالی و پولی با هم مرتبط هستند و وقتی بحث استقلال بانک مرکزی مطرح می‌شود به معنای آن است که سیاست پولی مجزا از سیاست مالی نیست و در هماهنگی با آن باید بتواند مستقل اجرا شود.
به گفته او اگر رییس کل بانک مرکزی چنین انتظاری را مطرح کند و اجابت شود، زمینه رشد و تعالی برای کشور به وجود می‌آید لذا مهمترین مطالبه، داشتن استقلال است.
همچنین محمد حسین عادلی - رییس بانک مرکزی در دولت سازندگی - که گام‌هایی را برای استقلال بانک مرکزی برداشته بود با تاکید بر ضرورت تغییر تفکر و رویکرد تصمیم گیران اصلی دولت و نظام در مورد بانک مرکزی و سیستم بانکی گفت: تصمیم‌گیران باید بپذیرند وجوه موجود در بانک‌ها، پس اندازهای مردم و امانت آنها نزد بانک‌هاست و دولت و قانون حق ندارند برای آنها تعیین تکلیف کنند، باید بپذیرند که خلق پول اضافی توسط بانک مرکزی ایجاد تورم می‌کند و تورم یعنی از جیب مردم برداشتن و قدرت خرید دستمزدها و پس اندازهای آنها را کم کردن که این ظلم است.
در این راستا اگر چه انتقادات بسیاری نسبت به عملکرد بانک مرکزی از سوی کارشناسان و رؤسای سابق این بانک مطرح شده اما محمود بهمنی - رییس سابق بانک مرکزی - با دفاع تمام قد از عملکرد خود، بر این باور است که استقلال بانک مرکزی با تعویض مدیران حاصل نمی‌شود و تغییر در قوانین و مقررات را می‌طلبد و اگر رییس فدرال رزرو را بیاورند اما قوانین و مقررات اصلاح نشود باز هم همین آش و کاسه خواهد بود.
اما طی روزهای اخیر رییس دولت با تاکید بر این‌که دولت بسیار مقید است که از بانک مرکزی استفاده ابزاری نکند، گفت: این‌که برای هر مشکل به بانک مرکزی مراجعه کنیم ساده است اما این موضوع باعث ایجاد مشکلات و نقدینگی فراوان می‌شود.
البته باید توجه کرد که دولت گام اول در راستای استقلال بانک مرکزی را زمانی برداشت که لایحه اصلاحیه قانون بودجه 92 را به مجلس شورای اسامی ارائه و اعلام کرد که نمی‌تواند منابع لازم برای بودجه 210 هزار میلیارد تومانی را تامین کند.
ایسنا