یکشنبه / ۲۰ بهمن ۱۳۹۲ / ۰۹:۱۰
سرویس : سرویس عمومی
کد خبر : ۴۴۹۹۷
گزارشگر : ۱۰۰۸
سرویس سرویس عمومی

جیب خالی کشاورزان فارس از سهم ارزش بازاری محصولات در اقتصاد کشور

دست‌های پینه بسته و صورت‌های آفتاب سوخته و چشم‌هایی که مدام به آینده نگران است و اندامی که با هر سرمای گاه و بی‌گاهی لرز می‌کند و با هر گرمایی وقت و بی‌وقت تب! دل‌هایی که مدام می‌لرزد از هراس اینکه مبادا حاصل یک‌سال تلاش بار دیگر به واسطه‌ای و بی‌آنکه آنان دخیل باشند، بر باد رود و آنان بمانند و آوار مشکلات و سالی دیگر که شاید خوب باشد یا بد!!

دست‌ها را حائل چشم‌های به‌گودی نشسته می‌کند، افق آسمان را که به انتهای زمین! چسبیده می‌نگرد و قد و قامت گندم‌ها را با چشم می‌سنجد و زردی طلاگونه‌شان را سنگ محک می‌زند و در دل آیة‌الکرسی می‌خواند و دورادور به مزرعه‌اش می‌دمد!

دست‌های خالی‌اش را در جیب‌هایی که سهم‌شان از ارزش افزوده تولیداتی که همراه با دانه دانه آنها زندگی کرده است و شب و روز گذرانده، تهی است، فرو می‌کند و امیدوار، دل به خدا می‌سپارد و ...

به گزارش ایسنا، یکی از بخش‌های مهم در تولیدات اقتصادی، کشاورزی است، فعالیتی که بخش قابل توجهی از فعالان اقتصادی در کشور از جمله استان فارس مستقیم یا غیرمستقیم از محل آن ارتزاق می‌کنند. تولیدی که به علت مزیت‌های ناشی از تنوع آب و هوایی در استان فارس، طرفداران خود را داشته و سهم قابل توجهی در تأمین غذای کشور از آن خود کرده است. اما با وجود سهم نسبتاً بالای فارس در تأمین غذا و میوه‌ی کشور، سهم کشاورزن استان از ارزش افزوده‌ی محصولاتشان در مقایسه با سهم تولیدشان در کشور ناچیز است. کشاورزی فارس به گواهی صاحب نظران و اسناد، باوجود تولید 10 درصدی محصولات کشاورزی کشور، سهم ناچیزی از ارزش افزوده این محصولات را از آن خود کرده است.

«محمدمهدی برومندی»، سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در این‌باره با بیان اینکه کشاورزی استان فارس اقتصادی نیست، به خبرنگار ایسنا گفت: هزینه‌های تولید بخش کشاورزی فارس بسیار زیاد است.

وی با بیان اینکه کشاورزی در استان فارس، معیشتی است، افزود: هر کشاورز در استان به‌طور متوسط پنج تا هفت هکتار بسته به نوع محصول در اختیار دارد و با امکانات سنتی محصول کشاورزی تولید می‌کند.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با اشاره به شاخص‌های مطلوب کشاورزی و با تعریف ضریب مکانیزاسیون بعنوان یکی از این شاخص‌ها مبنی بر میزان اسب بخار در هر هکتار از زمین‌های کشاورزی، خاطرنشان کرد: در کشورهای با کشاورزی توسعه‌یافته این میزان 4.5 تا 9 اسب بخار است اما در استان فارس این میزان 1.2 است که نشان می‌دهد برای انجام امور کشاورزی چه اندازه عقب هستیم.

برومندی یکی دیگر از شاخص‌های توسعه‌یافتگی در کشاورزی اقتصادی در دنیا را فعالیت تعداد نفرات در زمین کشاورزی برای تأمین 100 نفر غذا معرفی و اظهار کرد: در کشورهای توسعه‌یافته این عدد حداکثر شش نفر است اما در کشور از جمله استان فارس این عدد بین 38 تا 45 نفر است.

وی همه‌ی این مشکلات را عاملی در نداشتن کشاورزی صنعتی و اقتصادی دانست و گفت: یکی دیگر از مشکلات در استان فارس، موضوع آب است که برای استفاده از آن از سوخت‌های دیزلی برای استخراج آب استفاده می‌کنیم حال آنکه با برق‌دار کردن مکانیزم استخراج می‌توان بیش از 600 میلیون تومان در سال صرفه‌جویی کرد.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس همچنین با اشاره به وضعیت استان فارس در حفر چاه‌های آب اظهار کرد: 75 هزار حلقه چاه در استان فارس وجود دارد که 20 هزار حلقه‌ی آن بصورت غیرمجاز است و حتی در چاه‌هایی که به‌صورت مجاز فعالیت می‌کنند نیز فرآیند استخراج برقی نیست که باید به این موضوع نیز توجه شود.

اگر چه شاخص‌های توسعه‌ی کشاورزی در فارس چندان رضایت‌بخش نیست و سخت‌افزارهای کشاورزی در استان چنگی به دل نمی‌زند، اما در حوزه‌ی نرم‌افزاری و برنامه‌های اجرایی بخش کشاورزی نیز باوجود همه‌ی تلاش‌ها، کاستی‌های فراوانی به چشم می‌خورد.

«فریدون فرقانی»، رئیس اتاق بازرگانی، صنعت و معدن فارس به خبرنگار ایسنا گفت: استان فارس سالانه 10 میلیون تن محصولات کشاورزی و باغی کشور را تولید می‌کند، اما حدود 25 درصد این تولیدات در صنایع تبدیلی، فرآوری و بقیه خام فروشی می‌شود.

وی از علل بی‌بهره ماندن کشاورزان فارس از ارزش افزوده محصولاتشان را وجود واسطه‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: بین تولیدکننده و مصرف‌کننده واسطه‌های زیادی وجود دارد که از دلالی و واسطه‌گری سود فراوانی بدست می آورند، برای برطرف کردن این مشکل باید مکانیزم نظام توزیع تغییر کند.

رئیس اتاق بازرگانی، صنعت و معدن فارس تغییر الگوی کشت را نیز یکی دیگر از مواردی دانست که سبب افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی استان می‌شود، گفت: با توجه به هزینه‌های نهاده‌ها در بخش کشاورزی، اگر کشاورزی استان با الگوی کشت فعلی ادامه یابد، توسعه‌ی پایدار کشاورزی دور از دسترس است.

«جعفر قادری»، عضو کمیسیون برنامه و بودجه‌ی مجلس نیز در این‌باره معتقد است که بهره‌گیری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی رشته‌ی کشاورزی در کارآفرینی و کاهش اتکای کشاورزی استان به دولت، استفاده از ضایعات کشاورزی و تعادل زمانی و مکانی در محصولات کشاورزی از مواردیست که مدیران اجرایی کشاورزی استان باید بدان توجه داشته باشند.

وی با بیان اینکه اگر هم نگاه ملی در تولید محصولات کشاورزی داریم باید بصورت استانی عمل کنیم، افزود: اگر دولت نگران تأمین محصولات استراتژیک کشور است، باید هزینه‌اش را تأمین کند و اگر این هزینه‌ها تأمین نمی‌شود، نیازی نیست استان به تولید محصولاتی بپردازد که در تولیدش منابع استانی بصورت بهینه‌ی استفاده نمی‌شود.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه‌ی مجلس هم‌چنین به خبرنگار ایسنا گفت: در طول سال‌های گذشته به سمت توسعه‌ی کمی کشت‌ها در استان فارس رفته‌ایم و بخش زیادی از این تولید را نیز به روش سنتی تولید کرده‌ایم.

قادری با تأکید بر توسعه‌ی کشت گلخانه‌ای در استان فارس، اگر چه ناکافی بودن تسهیلات برای کشت گلخانه‌ای در استان فارس را صحیح دانست در عین حال خاطرنشان کرد: برای بخشی از فعالیت‌ها به سرمایه‌گذاری نیاز است اما با مدیریت صحیح منابع از جمله آب نیز می‌توان بر بخشی از مشکلات غلبه کر.

وی هم‌چنین گفت: از منابع آبی در کشاورزی استان فارس بصورت بهینه استفاده نشده است و باوجود آنکه با هزنه‌های هنگفت، آب را استخراج و محصولی را تولید کرده‌ایم و اگر هم این محصول صادر شده است، در حقیقت صادرات آب استان بوده است.

سرمایه‌گذاری نیز بعنوان یکی از موضوعات اساسی در ساخت سخت‌افزارها و حتی بخش نرم‌افزاری اقتصاد و یکی از عوامل مهم در افزایش بهره‌وری و تولید نفر ساعت با توجه به محدودیت منابع طبیعی از جمله زمین در بخش کشاورزی است که بخشی از مشکلات کشاورزان فارس را معطوف بخود کرده است. قطعاً ایجاد زیرساخت‌ها در حوزه‌ی صنایع تبدیلی، کاهش هزینه‌های تولید با توسعه‌ی کشت گلخانه‌ای نیازمند منابع مالی است.

یکی از منابع تأمین مالی بصورت پیش فرض بانک‌ها بوده و هستند اما برای تخصیص سرمایه از سوی این بانک‌ها به کشاورزی نیز شاهد مشکلاتی هستیم.

نماینده‌ی مردم شیراز در مجلس در این‌باره گفت: حجم سپرده‌های بانکی در استان فارس رتبه‌ی پنجم کشوری را دارد اما میزان تخصیص اعتبارات به سرمایه‌گذاری‌های درون استانی متناسب نیست.

قادری گفت: باید موانع و محدودیت‌های اداری را برطرف کرد و مسئولان استان باید تعلل را کنار گذاشته و بصورت جدی‌تر با بانک‌ها وارد مذاکره شوند.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز با اشاره به مشکلات بانکی در خصوص ارائه‌ی تسهیلات به کشاورزان در ادامه به آسان و روانسازی ارائه‌ی این تسهیلات تاکید کرد.

برومندی با انتقاد از پرداخت نشدن تسهیلات به کشاورزان، اظهار کرد: بانک‌های حتی سند منزل روستایی کشاورزان را بعنوان وثیقه نمی‌پذیرند و تا اینگونه باشد کشاورزان با مشکل روبرو هستند.

وی ادامه داد: باوجود اینکه کشاورزان املاک و امکانات خوبی دارند و آنها را بعنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات به بانک‌ها عرضه می‌کنند اما بانک‌ها پروانه‌ی کسب مغازه‌ای ساده را بر وثیقه مثل املاک روستائیان ترجیح می‌دهند.

نماینده‌ی مردم مرودشت، ارسنجان و پاسارگاد در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص جایگاه مجلس در وضع قانون و ملزم کردن بانک‌ها به اجرای آن برای حذف اینگونه مشکلات، گفت: قوانین وضع شده داریم اما بانک‌ها اجرا نمی‌کنند!!

برومندی همچنین گفت: نظام بانکی ما پاسخگو نیست، حال آنکه رئیس بانک مرکزی در این خصوص باید پاسخی داشته باشد.

بودن یا نبودن منابع مالی در بانک‌ها یا اختصاص دادن و ندادن این منابع به نیازمندان یک طرف بحث تأمین مالی است اما از سوی دیگر می‌توان به منابع بخش خصوصی توجه داشت. می‌توان با ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران کلان بخش خصوصی یا تجمیع سرمایه‌های کوچک به فعالیت‌های بزرگ در کشاورزی استان پرداخت. اما چه سرمایه‌های کلان و چه سرمایه‌های کوچ بر اساس اصل منفعت اقتصادی حاضر به پرداخت هزینه‌ای بیشتر از منفعت از محل سرمایه‌گذاری خود ندارند.

«خسرو پیرایی»، استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در این‌باره به خبرنگار ایسنا، گفت: سرمایه‌گذار برای ورود در هر بخش نیازمند انگیزه است، باید زمینه‌ها را برای افزایش انگیزه‌های سرمایه‌گذاران، خصوصاً در عرصه‌ی کشاورزی را فراهم کرد.

وی اظهار کرد: برای برطرف کردن مشکلات در بلندمدت باید شرایطی فراهم کرد که ایجاد و توسعه‌ی سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی استان فارس تسهیل شود.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی شیراز افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را عاملی در اقتصادی کردن کشاورزی فارس در مقایسه با دیگر بخش‌های اقتصادی دانست و افزود: این شرایط می‌تواند با آسان‌سازی ارائه‌ی تسهیلات بانکی به سرمایه‌گذاران یا وضع مقررات جدید و یا اصلاح دستورالعمل‌های پیشین انجام شود.

رئیس اسبق دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه مازندران با تأکید بر حمایت از کشاورزان خاطرنشان کرد: در کوتاه مدت نیز می‌توان با خرید تضمینی محصولات کشاورزان که اطمینان بخش آنهاست، برای برطرف کردن مشکلات فعلی غیراقتصادی بودن کشاورزی فارس قدم برداشت.

پیرایی ادامه داد: البته خرید تضمینی محصولات به‌صورت مقطعی و موقتی موثر است، اما برای برطرف کردن مشکلات در بلند مدت باید حمایت‌هایی را که در دیگر صنایع وجود دارد، در بخش کشاورزی نیز وارد کرد.

اگر چه کاهش هزینه های تولید با استفاده از فنآوری و علم روز در کشاورزی هم‌چنین توسعه‌ی زیرساخت‌ها با جذب سرمایه از منابع تأمین‌کننده شامل بانک‌ها و سرمایه‌گذار کلان و خرد بخش خصوصی امکانپذیر است اما این همه موضوع در افزایش ارزش افزوده تولیدات کشاورزی نیست، بلکه زنجیره‌ی آخر این محصولات در صورت تأمین همه‌ی شرایط ارائه به مصرف‌کننده نهایی چه در داخل و چه در خارج است.

باوجود اینکه بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که تجارت آزاد سبب بهبود وضعیت همه‌ی جوامع می‌شود، متأسفانه فعالان اقتصادی استان نتوانسته‌اند به بازار خوب و دائمی برای محصولاتشان دست یابند. این مهم از سویی توجه مسئولان استانی را می‌طلبد. برای نمونه‌ی استاندار فارس که خود دیپلمات بوده است، ظرفیتی است که می‌تواند از روزنه‌ی امیدی که در عرصه‌ی بین‌المللی در سیاست خارجه کشور حاصل شده است نه تنها در کشورهای حاشیه‌ی خلیج‌فارس بلکه در دیگر کشورهای اروپایی به چانه‌زنی پرداخته و برای محصولات کشاورزی استان هر چند بصورت فرآوری نشده و خام رایزنی داشته باشد.

البته در عرصه‌ی صادرات محصول چه برون استانی و چه برون مرزی باید به این نکته توجه کرد که محصولاتی صادر شوند که در تولید آنها به اصطلاح اقتصادی دارای مزیت نسبی هستیم. برای نمونه، اینکه محصولاتی در استان تولید و صادر شود که در آنها منابع آبی فراوان استفاده می‌شود، نه تنها ارزشی به‌لحاظ اقتصادی برای ما رقم نمی‌زند بلکه صادرات آب و همان منابع طبیعی، خدادای و تجدید نشدنی است که صادر می‌شود.

مدیران بخش کشاورزی نیز بجای غلو در ارائه‌ی آمارهای کشاورزی در درجه‌ی نخست واقعیت‌های این بخش از اقتصاد را شناخته و حداقل صادقانه با کشاورزان صحبت کنند. پس از آن نیز باید از کشاورزان بعنوان نیروی انسانی که در احوالات فعلی کشور سربازان خط مقدم جبهه جنگ اقتصادی دشمن و مرتفع‌کننده‌ی توطئه‌ی دشمنان از سفره‌های مردم هستند را هر چه بیشتر حمایت کنند. این مدیران همچنین می‌توانند با بکارگیری هر چه بیشتر فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی در امر ترویج علمی کشاورزی فعال باشند تا ثمردهی محصولات کشاورزی با هزینه‌ای به مراتب کمتر از پرداخت خسارت به علت عوامل طبیعی و غیرطبیعی را تضمین کنند. هم‌چنین باید هر چه بیشتر از ظرفیت‌های مراکز علمی استان فارس و خاصه شهر شیراز برای تهیه‌ی نهاده‌های ارزان قیمت تولید با بازدهی هر چه بیشتر استفاده کنند، ظرفیت علمی‌ای که به اذعان بسیاری صاحب‌نظران در کشور کم نظیر است. هم‌چنین دست‌اندرکاران عرصه‌ی کشاورزی استان، ارائه‌ی الگوی کشت به کشاورزان را در اولویت‌های اصلی خود قرار دهند، چون با این اقدام بدون اینکه دخالت رسمی دولتی که در اقتصاد از آن بعنوان عاملی در اختلال بازار یاد می‌شود، می‌توانند در تنظیم نیاز و تعادل بازار قدم بردارند.

گزارش: مرتضی نوشاد/ خبرنگار ایسنا منطقه فارس
(یکشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۲) ۰۹:۱۰

پست الکترونیک را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید


خبر 1

خبر برگزیده

بازار ارز

سرویس نمایشگاه و همایش‌ها