برنامه دولت برای توزیع سبد کالای حمایتی در میان اقشاری از جامعه از چند رو قبل کلید خورد، اما این طرح در روزهای نخست با حاشیه‌ها و مشکلاتی همراه شد.
بر این اساس در رابطه با چرایی وجود این طرح، موانع و معضلات پیش‌رو و آینده طرح با بختیار خلیقی، معاون بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان به گفت‌وگو نشستیم.
فارس: توزیع سبد کالایی در کردستان چگونه و با چه هدفی آغاز شد؟
بر اساس مصوبه هیئت وزیران در تاریخ اول دی ماه امسال، مبنی بر توزیع سبد کالایی در میان جامعه هدف طی 2 مرحله، سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان نیز همگام با سراسر کشور از روز 13 بهمن ماه اقدام به توزیع این سبد در میان جامعه هدف کرد.
تأمین و توزیع سبد کالای حمایتی دولت، رسالت وزارت صنعت، معدن و تجارت و تعیین جامعه هدف وظیفه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی و با همکاری سازمان هدفمندی یارانه‌ها بود.
در تعیین جامعه هدف، سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان هیچ نقشی نداشته است و افراد مشمول عبارت از مددجویان بهزیستی، کمیته امداد، مستمری‌بگیران و بازنشستگان تأمین اجتماعی با حقوق زیر 500 هزار تومان، طلاب، خبرنگاران، دانشجویان متأهل، بیمه‌شدگان بیماری‌های خاص، مستمری‌بگیران صندوق بیمه اجتماعی روستایی عشایری، فرهنگیان، کارمندان دولت و نیروهای مسلح بوده‌اند.
ذکر این نکته نیز ضروری است قرار بود توزیع این کالاها در مرحله نخست از روز 13 بهمن ماه و به مدت 10 روز انجام شود که با تصمیم دولت این زمان تا پایان سال تمدید شد.
فارس: کالاهای مشمول طرح و شبکه عرضه آنها چگونه ساماندهی شد؟
کالاهای مشمول طرح، برنج هندی با کد 1121 به میزان 10 کیلوگرم، مرغ به میزان چهار کیلوگرم، تخم‌مرغ به صورت بسته‌بندی شده 24 عدد یا به صورت شانه‌ای 30 عدد، روغن 810 گرمی 2 حلب و دو قالب 400 گرمی پنیر که این کالاها در شبکههای تعریف شده سطح استان توسط پنج شبکه توزیع، عرضه می‌شوند.
این پنج شبکه شامل اتحادیه کارمندان دولت «اسکات»، اتحادیه فرهنگیان، اتحادیه کارگران «امکان»، فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه و اتکا هستند که البته در شهرستان‌های استان، شبکههای توزیع منتخب توسط ادارات صنعت، معدن و تجارت با هماهنگی فرمانداری‌ها از میان واحدهای صنفی انتخاب و در قالب زیر مجموعه اتحادیه کارمندان دولت، اقدام به عرضه سبد کالا کرده‌اند.
همچنین از توان شبکههای تعاون روستایی برای توزیع این سبد در سطح روستاها بهره گرفته شده است،
فارس: کارت‌های بانکی تجربه موفقی برای توزیع این سبد کالایی بود؟
توزیع این کالاها برای نخستین بار به صورت کارت‌های الکترونیکی بانکی که سرپرست خانواده یارانه نقدی خود را از طریق آن دریافت می‌کند و به وسیله دستگاه‌های کارت‌خوان انجام شد.
با این روش از صدور کالابرگ یا بن جلوگیری به عمل آمد و شبکههای اصلی تأمین‌کننده سبد کالایی شامل برنج از طریق شرکت بازرگانی دولتی ایران و در استان‌ها از طریق شرکت غله و خدمات بازرگانی، مرغ منجمد از طریق شرکت پشتیبانی امور دام، پنیر توسط انجمن صنایع لبنی ایران و در کردستان از طریق کارخانه پاک‌آرا، تخم مرغ توسط اتحادیه مرغداران میهن کشور و روغن از طریق انجمن صنایع روغن نباتی ایران به خوبی توانستند در این راستا عمل کنند.
فارس: مشکلاتی در عرضه سبد کالا و همچنین کمبود برخی اقلام مشاهده شد علت چه بود و آیا برطرف شده است؟
این پروژه واقعا سنگین بود و علت آن هم تجربه نخست دولت برای توزیع سبد کالا با کارت بانکی است، خوشبختانه نواقص طرح در حال برطرف شدن است و ذخیره‌سازی تمام کالاها به جز تخم‌مرغ در سطح استان صورت گرفته و جای هیچ‌گونه نگرانی برای ذخیره و تأمین چهار قلم از پنج مورد کالای این سبد، وجود ندارد.
با توجه به اینکه در سطح استان تنها سه واحد مرغداری مرغ تخم‌گذار فعال بوده و به طور طبیعی جوابگوی تأمین نیاز استان نیستند، لذا نیاز جامعه هدف از طریق سایر استان‌ها تأمین می‌شود.
باید اشاره کنم در این مورد نیز شرایط بد جوی و تخصیص نیافتن تنخواه گردان مالی برای شبکههای توزیع مادر مشکلاتی به وجود آورد که البته این نقص نیز در حال برطرف شدن است، ضمن آنکه یکی دیگر از مشکلات نیز ناهماهنگی بین تأمین و تولیدکنندگان اصلی روغن و تخم‌مرغ با شبکههای توزیع مادر در استان‌ها بود.
در توزیع سبد کالایی تمام شبکههای توزیع به جز فروشگاه اتکا مکلف به همپوشانی یکدیگر بوده به این معنا که باید تمام جامعه هدف را زیر پوشش خود قرار دهند و البته فروشگاه اتکا نیز که پیش از این تنها مؤظف به توزیع سبد کالا میان نیروهای مسلح بود، مکلف شده این اقدام را در خصوص افراد مشمول کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی نیز اجرایی کند.
فارس: مرحله دوم طرح چه زمانی آغاز خواهد شد؟
اشخاص مشمولی که در مرحله نخست سبد کالایی دریافت نکردند در فاز دوم اجرای طرح، این دو سبد را تحویل خواهند گرفت.
به محض دریافت دستور توزیع سبد کالایی، اطلاع‌رسانی توسط این سازمان از طریق رسانه ملی مرکز استان و جراید محلی انجام و به تمام شبکههای توزیع نیز اجرای آن ابلاغ شد.
با توجه به اینکه امورات مربوط به توزیع سبد کالا از وزارت صنعت، معدن و تجارت به وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی محول شده تاکنون ساز و کار ادامه اجرای طرح به این سازمان ابلاغ نشده است.
فارس: به عنوان سؤال پایانی، سازمان در خصوص سبد کالایی چه انتظاراتی از مردم دارد؟
سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان از شهروندان این استان انتظار دارد صبوری پیشه کنند، چرا که با وجود تشکیل صف‌های طولانی در روزهای نخست، ساماندهی و برنامه‌ریزی لازم انجام شده است، به‌گونه‌ای که در روزهای بعدی با همدلی دستگاه‌های اجرایی ذیربط و الزامات استاندار و معاونان وی، مشکلات طرح به تدریج برطرف شد.
مردم پیش از حضور در محل‌های عرضه سبد کالا از طریق سامانه 5000499 و با درج کد ملی خود در آن نسبت به مشمول این طرح بودن اطمینان حاصل کنند.
خواسته دیگر این است که آن دسته از افرادی که نسبت به دریافت یارانه نقدی خود از طریق دفترچه بانکی اقدام و فاقد کارت بانکی هستند، باید به بانک‌های عامل برای تهیه این کارت مراجعه کنند.
در درون سازمان صنعت،معدن و تجارت ستادی به منظور رصد مشکلات اجرای طرح و آسیب‌شناسی تشکیل شده تا نظارت و کنترل بهینه و بیشتر بر روی توزیع سبد کالایی صورت بگیرد.
سبد کالایی کاملا رایگان است و در صورتی که شهروندان خلاف این موضوع را مشاهده و یا با سبد کالایی معیوب مواجه شدند می‌توانند مراتب را به صورت حضوری و یا تلفنی از طریق سامانه 124 اعلام کنند تا مسئله به سرعت بررسی و با متخلفان برخورد قانونی صورت بگیرد.
مشکلات توزیع سبد کالا در میان جامعه هدف روستاها با هماهنگی شبکه تعاون روستایی برطرف شده و نسبت به ذخیره کافی کالا در سطح استان اطمینان می‌دهیم.
--------------------------------
مصاحبه از: کیوان قاسمی