در این شرایط، کارشناسان به اتفاق به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کنند با پرهیز از رفتارهای عجولانه منتظر بهبود شرایط مانده و از اقدامات عجولانه بپرهیزند.
یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به چشم‌انداز بازار سرمایه گفت: هر تحلیلی راجع به آینده بازارهای مختلف مبتنی بر مفروضاتی خواهد بود و با فرض ایکه در شرایط کنونی، بازارهای موازی از جذابیت چندانی برخور دار نیستند، سرمایه‌گذاران بلندمدت از بورس خارج نخواهند شد.
ایمان مقدسیان ادامه داد: به عقیده من حتی سرمایه‌گذاران میان مدت هم از بازار خارج نخواهند شد، زیرا همواره در نیمه دوم سال، بازار با افت و خیز‌هایی مواجه می‌شود و در نیمه اول سال آینده بازار روند صعودی خود را پیش خواهد گرفت و افت روزهای اخیر جبران خواهد شد. وی با اشاره به دلایل مسائل به‌وجود آمده در بورس گفت: برای سرمایه‌گذاران بلندمدت این روند در نیمه دوم سال خیلی غیر طبیعی و شوک آور نبود، اما سرمایه‌گذاران کوتاه مدت و حقیقی‌ها که در روزهای اخیر تعدادشان هم بسیار زیاد شده است، به این افت دامن زدند و فضای روانی بازار را ملتهب ساختند.
وی ادامه داد: با توجه به وضعیت بسیار مساعد برخی گروه‌ها از جمله دارویی‌ها، بانکی‌ها و سیمانی‌ها و گروه‌هایی که قطعات خودرو تولید می‌کنند و همچنین شفاف شدن مسائل مربوط به بودجه، بازار می‌تواند در کوتاه مدت خود را پیدا کند و به روند صعودی خود ادامه دهد. وی با بیان اینکه، به‌طور معمول، شاخص افت و خیز دارد، اظهار کرد: نوسان، روند طبیعی بازار سرمایه است، اما به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود، روند و رشدهای بلندمدت را مد نظر داشته باشند.
مقدسیان با اشاره به تفاوت بورس با بازارهای موازی گفت: ماهیت بورس با بازار‌هایی مثل طلا و ارز تفاوت دارد. وی گفت: طی سال‌های گذشته بازارهای ارز، طلا و مسکن به دلیل بازدهی نسبتا خوب خود، مورد توجه سرمایه‌داران خرد قرار گرفت و افراد فراوانی به این بازارها رجوع کردند تا از سرمایه‌های خود بازدهی کسب کنند، این در حالی است که با روی کارآمدن دولت جدید و شعارهای فراوان در جهت رفع تحریم‌ها، سرمایه‌گذاران خرد، پول خود را از بازارهای ارز و طلا خارج کرده و به سمت بورس رفتند.
وی ادامه داد: وضعیت نقدشوندگی بازار سهام با بازار‌هایی مثل طلا و ارز متفاوت است و در برخی از موارد سرمایه‌گذاران را با مشکل مواجه کرده که البته دلیل این مشکل در وضعیت نقدشوندگی، یکی انتقال تعدادی از شرکت‌ها به بازار توافقی است و دیگری هم طولانی نگه داشتن توقف نماد‌ها. مقدسیان خاطرنشان کرد: مثلا گروه پتروشیمی به خاطر بودجه‌ای که ابلاغ نشده سهام خود را بسته و مپنا بدون دلایل موجه سهام خود را بسته نگه داشته است.
مقدسیان نقدشوندگی را اصل اول بازار دانست و گفت: نقدشوندگی یکی از شاخص‌های مهم بورس است و هر سرمایه‌گذاری باید بتواند هر زمانی که می‌خواهد به راحتی وارد این بازار شود و خرید کند و هرزمانی که بخواهد به راحتی خارج شود و سهم خود را بفروشد و مشتری هم وجود داشته باشد. وی افزود: اگر به مولفه‌های تقویت‌کننده نقدشوندگی توجه و از ایجاد یا به کارگیری ابزارهایی که باعث حذف و یا اختلال در نقدشوندگی می‌شود، جلوگیری شود، می‌توان به افزایش انگیزه و جذب سرمایه‌گذاران به بورس امیدوار بود.
مقدسیان با اشاره به سرمایه‌هایی که از بازار خارج می‌شوند، گفت: سرمایه‌هایی که به صورت تخصصی وارد بازار نشده بودند، در این شرایط بورس را ترک خواهند کرد، اما سرمایه‌های بلندمدت افراد متخصص در بورس خواهند ماند چنان که نظرسنجی‌ها هم نشان می‌دهند که هنوز بورس نسبت به سایر بازارها از جذابیت بیشتری برخوردار است و امید‌ها به بازدهی بیشتر بورس وجود دارد و قرار نیست بازار به این روال ادامه پیدا کند.
وی با اشاره به تهیه برنامه ویژه حمایتی دولت از بازار سرمایه اظهار کرد: حمایت‌ها ی اخیر دولت در قالب‌های مختلف از بورس موجب خواهد شد تا علاوه‌بر تقویت نقدینگی در بازار سرمایه، نگرانی‌های سهامداران نیز از بین برود. مقدسیان در پاسخ به این پرسش که انتقال منابع از بازار ثانویه به اولیه چه اثری بر پایداری بازار و ماندگاری سرمایه‌گذاران در بلندمدت دارد، گفت: کلیت بازار سرمایه تامین مالی بنگاه‌ها است و اگر حجم این انتقال به تناسب پولی باشد که در بازار است، این انتقال مشکلی را به‌وجود نخواهد آورد.وی ادامه داد: سمت و سو دادن صحیح به انتظارات سرمایه‌گذاران مشکل اصلی شرایط کنونی است و در صورتی که شرکت‌ها افزایش سرمایه مناسبی از محل آورده سهامداران بدهند، می‌تواند ماندگاری سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا رشد شاخص بورس با رشد بخش واقعی اقتصاد متناسب است یا خیر؟ گفت: در مولفه‌های بازدهی مسائلی وجود دارند که لزوما ربطی به رشد اقتصادی ندارند. وی توضیح داد: در یک سال و نیم اخیر نرخ برابری دلار در برابر ریال از 10 هزار ریال به 30 هزار ریال رسیده است که خود از افزایش بیش از 3 برابری دلار در برابر ریال و به همان نسبت کاهش ارزش پول ملی کشور حکایت دارد. وی ادامه داد: کاهش ارزش ریال و گران شدن نرخ ارز موجب تغییر ارزش بعضی از شرکت‌ها شد و سود این شرکت‌ها و صنایع را تحت تاثیر قرار داد، در نتیجه نمی‌توان گفت که رشد شاخص با رشد اقتصاد متناسب نبوده است.
وی خصوصی سازی را یکی از عوامل رونق بورس دانست و گفت: در هر کشوری که خصوصی‌سازی در حال تحقق بوده، این انتقال باعث رونق در بورس شده و سودآوری را افزایش داده و به افزایش و بهبود بهره‌وری منجر شده است و چون برنامه‌های خصوصی‌سازی در حال افزایش است، از این منظر نیز چشم‌انداز بورس مثبت به نظر می‌رسد.
مقدسیان درباره تاثیر تدوین بودجه در مجلس بر صنایع بورسی گفت: باید منتظر تصویب نهایی شد، زیرا ممکن است شورای نگهبان این موضوع را رد یا قبول کند، اما به هر حال اگر سهام آزادشناور را مدنظر قرار دهیم به نظر نمی‌رسد این موضوع خیلی نگران‌کننده باشد زیرا سهام آزاد شناور در بازار مقدار مشخصی دارد.
بورس جذاب ترین بازار است
در این باره، مدیرعامل شرکت هلدینگ امید کو، سرمایه‌گذاران بلندمدت را در وضعیت فعلی بورس مدنظر قرار داد و گفت: سرمایه‌گذاران بلندمدت با توجه به ماهیت سرمایه‌گذاری خود ذاتا از بازار خارج نمی‌شوند. محمدعلی احمدزاد گفت: این سرمایه‌گذاران در مقایسه با سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت بینش عمیق‌تری نسبت به بازار سرمایه دارند و می‌دانند که این نوسانات جزو ذات بازار است. وی ادامه داد: سرمایه‌گذاران بلندمدت برنامه‌ای برای خروج از بازار ندارند و علاقه‌ای ندارند تا این فضا را ترک کنند.
احمد زاد بازگشت فضای امیدوارانه و اطمینان به بورس را عامل مهمی درورود سرمایه‌گذاران جدید دانست و گفت: باید به افرادی که قصد ورود به بورس دارند، این اطمینان داده شود که سرمایه‌های آنها در این بازار از حداقل ریسک غیرسیستماتیک برخوردار خواهند بود. وی خاطرنشان کرد: باید سطح نظارت را به‌گونه‌ای تقویت کنیم تا افراد به بازار روی خوش نشان دهند و این نظارت باید هدایت مدارانه باشد.
وی افزود: باید اطلاعات مناسبی راجع به شرکت‌ها و صنایع بورسی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار
داد و به این وسیله مردم را به سرمایه‌گذاری در این بازار دلگرم کرد. احمدزاد در رابطه با فعالان بازارهای موازی ازجمله طلا و ارز و ورود آنها به بازار سرمایه گفت: این سرمایه‌گذاران مخاطرات زیادی را در بازارهای ارز و طلا متحمل شدند و با توجه به پتانسیل بازار سرمایه و در سایه شرایط سیاسی و اقتصادی این روزها بعید به نظر می‌رسد که به سمت این بازارها بازگردند.
وی ادامه داد: چشم‌انداز فضای داخلی و بین‌المللی چنین رویکردی را ایجاب می‌کند و در این شرایط بورس پایین‌ترین ریسک را دارا است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا رشد بازار سرمایه متناسب با رشد اقتصادی است؟ گفت: این مقایسه از اساس درست نیست، زیرا در تمام سال‌هایی که اقتصاد ما از رشد مناسبی برخوردار بود، بازار سرمایه رشد متناسبی نداشت و این موضوع سبب ایجاد یک خلأ در بازار شد و رشد شاخص در این سال در واقع خلأ به وجود آمده در سال‌های قبل را جبران کرد.
وی در مورد چشم‌انداز بازار سرمایه در سال آینده، گفت: پیش‌بینی ما چیزی بالاتر از نرخ تورم است و به همین خاطر به سهامداران پیشنهاد می‌کنم که رفتارهای هیجانی خود را کم کنند. وی ادامه داد: بایدمحدودیت‌ها را برداشت و به فعالان بازار اجازه داد، هوشمندانه تصمیم بگیرند. احمدزاد گفت: باید فرهنگ سهامداری را اشاعه داد و شرایط را فراهم کرد که افراد کار بلد به سمت تحلیلگری و افراد تازه وارد به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بروند.
وی تاکید کرد: افزایش شاخص بورس و تشویق مردم برای سرمایه‌گذای در بازار سرمایه، موجب سرازیر شدن سرمایه‌های مردم به این بازار شد، اما در این بین جای خالی آموزش محسوس است. وی در پایان پیشنهاد کرد: آموزش و آگاهی دادن به مردم باعث تصمیم‌گیری منطقی‌تر شده و در کنار فضای اقتصادی و سیاسی مثبت این روزها، بازار سرمایه نیز مسیر منطقی خود را طی خواهد کرد.