البته عبدالرحمان رستمیان، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، این آمار را غیرواقعی و اغراق شده خوانده اما او هم بر نگرانی‌های ناشی از حذف شیر از سبد مصرف خانوار تاکید کرده و گفته: مصرف شیر باید به یک فرهنگ تبدیل شود. دولت هم باید از این صنعت حمایت کند چرا که لبنیات و مصرف آن در بیماری‌های مختلفی تاثیرگذار است.
اما روی دیگر کاهش مصرف شیر در ایران که در صحبت‌های رستمیان هم به چشم می‌خورد، رنگ باختن حمایت از تولیدکنندگان و دامداران است؛ حمایت‌هایی که روی مصرف هم تاثیر می‌گذارند و تولید شیر و محصولات دامی در ایران را به یک بازی دو سر باخت، هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده تبدیل می‌کند.
به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسنا، در سال‌های گذشته بسیاری از دام‌های شیری به دلیل سیاست‌های نامناسب راهی کشتارگاه شدند، سهم تولید از یارانه‌های پرداخت نشد و رشد چند برابری نهاده‌های دامی، تولیدکنندگان را با چالش‌های فراوانی مواجه کرد تا قیمت پایه شیر بالا برود و مصرف‌کنندگان هم شیر را در سبد مصرف خود کمرنگ‌تر از قبل ببینند.
حذف ارز مرجع و اختصاص ارز 2470 تومانی به جای ارز 1226 تومانی هم که در سال گذشته اتفاق افتاد باعث افزایش قیمت دوباره نهاده‌های دامی و در نهایت بالا رفتن قیمت شیر شد.
حالا هم مدیر عامل اتحادیه مرکزی دامداران هشدار می‌دهد که اگر یارانه غیرنقدی به دامداران تعلق نگید، قیمت شیر باز هم گران‌تر می‌شود و به حدود 1650 تومان در بازار آزاد می‌رسد؛ قیمتی که احتمالا با سقوط آزاد مصرف همراه باشد.
در سال‌های اخیر، بین آمار رسمی تولید شیر بین مراجع رسمی تناقضاتی وجود داشته است. به عنوان مثال مطابق با آمار سازمان جهاد کشاورزی- در سال 92- سالانه بین 10 تا ده و نیم میلیون تن شیر در کشور تولید می‌شود. این در حالیست که کارخانجات تولید کننده شیر مدعی تولید سالانه بین 6 تا 7 میلیون تن در سال هستند.
اگر این عدم شفافیت در آمار را هم از میانگین مصرف شیر کم کنیم، سرانه مصرف باز هم پایین‌تر می‌آید که نگرانی‌ها درباره شیر و سلامت مردم را بیشتر می‌کند. یعنی مطابق آمار اعلام شده رسمی و غیر رسمی سال گذشته، سرانه مصرف شیر بین 80 تا 140 کیلوگرم برای هر فرد متغیر بوده است. با این وجود حتی این آمار خوش‌بینانه هم با میانگین مصرف جهانی، فاصله بسیار زیادی دارد.
عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، یکی از کسانی است که هشدارهای زیادی در این‌باره داده است. او می‌گوید: الان مدیریت بخش کشاورزی به خصوص در بخش دامپروری کاملا رهاست و دامپرور ما ناچار است نهاده‌هایش را از بازار آزاد تامین کند. در بحث هدفمندی یارانه‌ها هم بسته حمایتی از تولیدکنندگان شکل نگرفت و نهایتا منجر به افزایش غیر متناسب هزینه‌های تولید شد که اثراتش را الان می‌بینیم.
او ادامه می‌دهد: با توجه به این موضوع باید تصمیم درستی بگیریم، یعنی حمایت‌های خاصی از کشاورز کنیم که هزینه تولیدش پایین بیاید یا قیمت شیر را بالا ببریم، اما متاسفانه مدیریت کلان کشاورزی در این بخش عملکرد خوبی ندارد که باعث شده هزینه‌های زیادی به کشاورز و مصرف کننده تحمیل شود یعنی هزینه‌های تولید برای دامدار بالا رفته و اگر قیمت را هم بالا ببریم مصرف کننده زیان می‌بیند در نتیجه زیان بی‌برنامگی و سردرگمی هم به ضرر کشاورز و هم مصرف کننده تمام می‌شود.
رستمیان هم تاکید می‌کند: دامداری و کشاورزی به صورتی است که سودهای کلان ندارند که ما بخواهیم آنها را به شکل صنعت ببینیم. قطعا باید به این مشاغل تسهیلاتی با بهره‌های پایین بدهیم و در کنار سوبسیدهای لازم، تسهیلات را هم در نظر بگیریم. حتی کشورهایی که صنعتی هستند و علم و صنعتشان پیشرفت کرده از کشاورزی و دامداری‌شان به خاطر تولید کشور حمایت می‌کنند. به نظر من هنوز از کشاورزی و دامداری‌مان حمایت لازم را نکرده‌ایم به خصوص در مواد غذایی مثل شیر که بتوانیم آن را به راحتی در اختیار مردم بگذاریم.
عدم حمایت در بخش تولید مواد لبنی در ایرانی، در حالی است که کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکایی یارانه بالایی به این بخش از تولیدات خود ارائه می‌کنند، حتی این کشورها که عضو سازمان تجارت جهانی هستند برای حمایت از بخش کشاورزی‌شان برخلاف مقررات این سازمان عمل می‌کنند و سالانه چند صد میلیارد دلار به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به بخش کشارزی‌شان یارانه تزریق می‌کنند که باعث می‌شود قیمت تمام شده محصولات دامی و کشاورزی برای یک دامپرور و کشاورز اروپایی یا آمریکایی به مراتب کمتر از قیمت تمام شده همان محصول در ایران باشد.
سید علی‌محمد بزرگواری نماینده دیگری است که به عدم حمایت از شیر واکنش نشان می‌دهد؛ او می‌گوید: شیر یکی از مواد غذایی است که در تمام دنیا برای آن یارانه خرج می‌کنند. با توجه به اینکه شیر یک ماده حیاتی و مهم است و قیمت فعلی هم قیمتی نیست که صرفه اقتصادی داشته باشد قطعا باید با پرداخت یارانه این تفاوت قیمت جبران شود.
سید راضی نوری، عضو دیگر کمیسیون کشاورزی مجلس هم تاکید می‌کند که باید در زنجیره تولید، از کشاورز و دامدار حمایت کنیم تا در این زمینه به نتیجه مطلوب برسیم. به اعتقاد این نماینده مجلس، کشاورز و دامدار باید در هر مرحله از زنجیره تولید محصول خود احساس کند که حمایت متولیان امر را در اختیار دارد تا با آسودگی خاطر فعالیت خود را دنبال کند.
حالا مشخص نیست با وجود همه تاکیداتی که بر اهمیت کشاورزی می‌شود و مسئولین هم حداقل در اظهارات خود سعی می‌کنند طرف دامدار را بگیرند، چرا کار عملی برای اصلاح امور صورت نمی‌گیرد و بدتر از آن با حذف شدن شیر از سبد مصرف خیلی از خانوارها حذف شده چطور مدیریت کلان و برنامه‌ریزی صحیح در کنار حمایت از تولید و فرهنگ‌سازی می‌تواند مردم را با شیر آشتی دهد تا به گفته رستمیان، هزینه بیشتری ناشی از عدم مصرف به نظام درمانی وارد نشود و از سوی دیگر کیفیت زندگی مردم بالا برود.
گزارش از خبرنگار پارلمانی ایسنا: رضوان اناری