در خبرها خواندیم ریاست جمهوری در روزهای نخستین سال در سفری غیر رسمی به کیش، از “گردشگری حلال” سخن گفتند و تاکید کردند که جزیره کیش با رویکرد توسعه گردشگری باید به سمت گردشگری حلال برود. با گذشت پنجاه روز از این خبر نه اقتصاددانان از این دیدگاه ریاست جمهوری پرده گشایی کردند و نه مسئولان گردشگری کشور تحلـــیلی ارائه کردند و به نظر می رسد که مثل همه طرح ها و مطالب جدید، پس از مدتی به فراموشی سپرده و راهی بایگانی و راکد شود !
اینجانب با توجه به ماموریتی که در توسعه استانداردهای حلال جهانی دارم، به نظرم رسید که بابی برای توضیح و تبیین انگاره های حلال در دنیای امروز گشوده و از آخرین ره آوردهای حلال جهانی در حوزه غذا، دارو، گردشگری، امور مالی و خدمات، امور ورزشی و رسانه ای با علاقمندان این مقولات سخن گفته شود.
صاحبنظران، حجم تجارت غذای حلال را سالانه دوهزار میلیارد دلار تخمین زده اند و اقتصاد حلال امروزه دغدغه همه کشورهای مسلمان و غیر مسلمان است و مسابقه ای برای کسب سهم بیشتری از این بازار در جریان است. توسعه اقتصاد حلال در قالب توسعه بازار مشترک اسلامی و نیز بازار جهانی از ایده های دیرین متفکران اسلامی بوده و هست. کسب حتی ده درصد از این بازار برای هر کشوری به معنای کسب یک بازار دویست میلیارد دلاری است بویژه که تنها جمعیت دو میلیاردی مسلمانان خواهان محصولات حلال نیستند و بسیاری از غیر مسلمانان نیز محصولات حلال را به عنوان محصولاتی که دارای استاندارد برتر و گواراتر هستند انتخاب نموده و می نمایند و روز به روز بر حجم این بازار افزوده می شود.
سخن در مورد بازار جهانی غذای حلال را به نوبتی دیگر وا می گذارم و در این یادداشت به گردشگری حلال می پردازم.
از سال ها پیش کشورهای غیر مسلمان و مسلمان برای جذب توریست مسلمان اقداماتی کرده و واژه گردشگری حلال امروز واژه شناخته شده ای است. واژه هایی چون حلال تور، حلال پارک، حلال رستوران و… واژه هایی رایج در این کشورهاست.
اینکه ریاست جمهوری اعلام کرده که جزیره کیش با رویکرد توسعه گردشگری به قطب گردشگری حلال تبدیل شود یک رویکرد بسیار پیشرفته در زمینه مزیت های جمهوری اسلامی ایران برای جذب توریست های مسلمان از کشورهای همجوار تا کشور های دیگر است به نوعی که با ایجاد تمهیدات، گردشگران مسلمان با خانواده های خود با آرامش خاطر از یک گردشگری پر خاطره با رعایت رضایت الهی بهره ببرند که ایده آلی برای بسیاری از طراحان گردشگری بـرای مسلمانان محسوب می شود.
در گذشته گردشگری برای مسلمانان منحصر به سفرهای زیارتی به اماکن مقدسه و بعضی مکان های خاص بود اما امروزه می توان امکانات یک جزیره زیبا و دیدنی را با اجرای تمهیداتی نه چندان دشوار به قطب گردشگری حلال تبدیل کرد.
از آنجا که هنوز فرهنگ و تجربیات این گردشگری حتی برای مسئولان گردشگری کشور شناخته شده نیست نه فقط اقدام تحلیلی و تبیینی انجام نگرفته بلکه حتی مکاتبات انجام گرفته با این نهاد ها هم بدون پاسخ مانده است.
امروز شاهد هستیم که کشورهایی چون تایلند و چین و مالزی برای جذب گردشگران مسلمان از یکدیگر سبقت گرفته و با تاکید بر گردشگری حلال قصد دارند در این بازار پرجاذبه وارد شوند و کشور ما که از ظرفیت های بسیار بالا در این زمینه برخوردار است هنوز راهکار اجرایی برای این موضوع را در اختیار ندارد. در سفری که به روسیه داشتم، رئیس اتحادیه هتلداران این کشور وقتی با ایده من در زمینه جذب گردشگران مسلمان به عنوان گردشگری حلال آشنا شد به شدت استقبال کرد و آماده اجرایی کردن این پروژه در مجموعه هتل های این کشور شد. این نشان می دهد اگر ما هرچه سریعتر راهکارهای اجرایی گردشگری حلال را آماده کنیم، می توانیم این پروژه را در کشورهای دیگر هم اجرا کرده و از طریق آن برای کشور خود درآمدزایی کنیم.
یکی از صاحبنظران گردشگری می گفت اگر شما جزیره هندورابی را که تاکنون از آن استفاده ای نشده است به عنوان یک جزیره مختص گردشگران خانم کرده و همه امکانات تفریحی را برای خانم ها در آن فراهم کنید، تمام گردشگران مسلمان کشورهای عرب خلیج فارس را که طالب محیطی آرام و سالم برای خود هستند جذب خواهید کرد که به کیش سفر کنند و در هتل های کیش اقامت کنند و خانم ها و دختران آنها با فراغ بال ظرف چند دقیقه به جزیره ای بروند که می توانند بی دغدغه وجود اغیار در محیطی کاملا مهیا برای خانم ها بیشترین استفاده را ببرند. حتی اگر این طرح بلندپروازانه هم باشد قابل بررسی است چنانکه ترکیه هم در چند کیلومتری آنتالیا، محیطی را برای گردشگران مسلمان فراهم کرده تا این بازار را هم از دست نداده باشد، بازهم در این موضوع سخن خواهیم گفت.
نویسنده: دکتر عبدالحسین فخاری، دبیر کل موسسه حلال جهانی