از نزدیک به سه دهه پیش، واژه «حلال» با تبلیغات گسترده کشور مالزی،به یک برند معتبر برای محصولات مجاز مسلمانان تبدیل شده است. پیشتر از آن اقلیت های مسلمان در تایلند و بعضی کشورهای غربی در سطح محدودی از این نشان برای جداسازی محصولات غذایی برای مصرف مسلمانان منطقه خود استفاده می کردند. اما در مالزی از آن جا که دولت و حکومتش به برند حلال توجه خاصی دارند، نقش محوری پیدا کرد.
این کشور در همان سال ها ۱۵ میلیون رینگت (معادل ۵ میلیون دلار) به تحقیقات پیرامون حلال اختصاص داد و یکی از دانشمندان این کشور به نام دکتر «یعقوب چه» با این حمایت موفق شد «انستیتو مرکز تحقیقات حلال » را ایجاد کند که دپارتمانی در دانشگاه علوم غذایی مالزی است و دانشجویان را برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد و دکترا در این رشته، تربیب می کند. این کشور موفق شده است که استانداردی را بر اساس فقه اهل سنت شاخه حنبلی تدوین کند و در بخش استاندارد سازمان خوار و بار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) به ثبت برساند و سپس در کشورهای متعدد از سازمان های محلی که به کار صدور گواهی حلال مشغول بودند بر اساس این استاندارد، اعتبار بخشی و به نوعی در موضوع حلال برای خود موقعیت رهبری کسب کند. خلا رهبری برای سازمان های کوچک حلال، با این اقدام مالزی مرتفع شد اما به تدریج مشکلاتی همچون تعدد برندهای حلال، اختلافات فقهی در میان مذاهب مختلف اسلامی، شیوه های اجرایی ارزیابی ها، مواد اولیه جدید که در محصولات غذایی به کار می رود و در قبل سابقه نداشته و در متون فقهی سنتی نیامده بود، یافته های جدید علمی و …. بروز کرد.
این مشکلات از طریق کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی (OIC) به این سازمان منتقل شد و سرانجام در اجلاس کومسک (مرکز هماهنگی های اقتصادی کشورهای عضو سازمان) در استانبول در سال ۲۰۰۷ مقرر شد یک کمیته فنی متشکل از کارشناسان سی کشور مسلمان برای تدوین استاندارد غذای حلال مورد قبول همه مذاهب اسلامی اقدام کنند. این گروه کارشناسی پس از سه سال کار کارشناسی موفق شد اولین استاندارد غذای حلال را در اکتبر سال ۲۰۱۰ در استانبول به تائید وزرای کشورهای اسلامی برساند. این اقدام به عنوان یک اقدام تاریخی در همبستگی عملی بلوک کشورهای اسلامی ثبت و استاندارد مورد قبول همه مسلمانان برای مراحل اجرایی به سازمان های استاندارد همه کشورهای اسلامی ابلاغ شد. اینجانب به عنوان یکی از اعضای هیات اعزامی به این گروه کارشناسی که جلسات آن در آنکارا و استانبول برگزار شد، توفیق داشتم تا در تکوین این استاندارد نقش کوچکی داشته باشم. به لطف الهی هیات اعزامی از سوی کشورمان در قالب نمایندگان چند موسسه ، مرکز و نهاد داخلی توانست بیشتر مسائل فقهی مکتب اهل البیت علیه السلام را در استاندارد مذکور بگنجاند که از مذاکرات، لابی ها و بحث ها برای مجاب کردن دوستان دیگر در این گروه کارشناسی خاطرات زیادی دارم که بیان آن در این مختصر نمی گنجد. به هر حال توفیق رسیدن به یک استاندارد واحد در زمینه غذای حلال در سال ۲۰۱۰، به دست آمد و از آن به بعد استقرار این استاندارد در کشورهای دیگر مورد توجه قرار گرفت. توجیه مسئولان کشورهای اسلامی و غیر اسلامی با این استاندارد، کاری زمان بر و طولانی بود که از آن سال آغاز و تا کنون ادامه دارد و بسیاری از کشورها اکنون بر اساس این استاندارد، کالاهای خوراکی را ارزیابی و گواهی حلال داده و نشان حلال را برروی این محصولات درج می کنند.
به دلیل استقبال غیر مسلمانان از محصولات حلال، امروز در بیشتر کشورها، برند حلال به عنوان برند مورد اعتماد مصرف کننده مسلمان و غیر مسلمان عرضه شده و روز به روز بر حجم تـــجارت غذای حلال افزوده می شود به نوعی که حجم این تجارت را حدود دو هزار میلیارد دلار تخمین زده اند .
عرضه محصولات با برند حلال در سوپر مارکت های بیشتر کشورها، به یک نماد تبلیغی اسلامی تبدیل شده است و هر ساله ده ها کنفرانس و همایش علمی در این موضوع برگزار و صدها مقاله تحقیقی جدید در بولتن‌های علمی، مجلات تخصصی غذا و نشریات اقتصادی درج می شود. به یاد دارم یک کارشناس اقتصاد آب از سازمان خوار و بار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) به من گفت من خود مسیحی هستم ولی مدت‌هاست با خانواده ام، محصولات حلال مصرف می کنیم و وقتی علت آن را پرسیدم گفت زیرا این محصولات هم بهداشتی تر و هم خوشمزه تر هستند!
در مورد بهداشتی تر بودن محصولات غذایی حلال، باید گفت علتش این است که این محصولات به دلیل حائز بودن همه استانداردهای برتر، نام حلال گرفته است و در مورد علت خوشمزه بودن آنها هم می توان گفت چون همه اجزا و مواد این غذاها از محصولات پاک کننده تهیه و با نوع سلیقه و سبک آشپزی شرقی نیز همراه شده از این مزیت برخوردار است. یادمان نرود که غذای حلال، به عنوان یک استاندارد الهی رضایت پروردگار را هم همراه دارد و این سبب می شود به آثار تکوینی و وضعی و تربیتی آن در انسان ها افزوده شود که با هیچ استاندارد دیگری قابل مقایسه نیست.
دکتر عبدالحسین فخاری
دبیرکل موسسه حلال جهانی