دستفروشی در خیابانهای تهران و شهرستانهای کشور برای عرضه کالاها و مایحتاج مردم به روش رایج برای فروشندگان و خریداران تبدیل شده است اما عرضه انواع مواد غذایی به ویژه محصولات پروتئینی مانند مرغ، گوشت قرمز، ماهی، میگو و ... به صورت غیر استاندارد و در شرایط غیر بهداشتی به هیچ وجه نمی تواند توجیهپذیر باشد چراکه این محصولات اگر در شرایط غیر بهداشتی عرضه شوند نه تنها تامینکننده امنیت غذایی مردم نیستند بلکه ناقل بیماریهای بسیاری به مصرفکنندگان خواهند بود.
البته امروزه دیگر گوشت قرمز و مرغ در شرایط غیر بهداشتی و به صورت فلهای که در سالهای دور معمول بوده عرضه نمیشوند این درحالی است که وقتی از خیابانهای تهران مانند خیابان شوش، خیابان سرچشمه و ... عبور میکنیم دستفروشان بسیاری را میتوان یافت که ماهی و میگو را در یخچالهای فیبری کنار خیابان عرضه میکنند بی آن که به فسادپذیری یا شرایط بهداشتی آن توجه داشته باشند.
گرچه مغازههای عرضه کننده محصولات شیلاتی دست کمی از دستفروشان ندارند چراکه غالبا ویترین آنها هم پر از ماهی و میگویی است که خارج از بسته بندی و به صورت فلهای، غوطه ور در پودر یخ آن هم در فضای باز عرضه می شود. جالبتر این که بساط فروش این مغازهداران عمدتا خارج از مغازه آن ها و در سطح پیادهروها پهن شده است چراکه آن ها یخچالهای خود را بیرون از مغازه نگه میدارند که چنین شرایطی نمیتواند چندان بهداشتی باشد.
محسن مشکات - مشاور رییس سازمان دامپزشکی - در این باره گفت: یکی از روشهای نگهداری و عرضه ماهی و میگو تازه همین روشهای رایج است و در گذشته هم که سیستمهای انجماد وجود نداشت روش عرضه و استفاده ماهی، میگو و حتی مرغ این گونه بود که از پودر یخ استفاده میشد تا محصول منجمد نشود و بتواند به صورت تازه در دسترس مردم قرار گیرد.
وی افزود: اما عرضه محصولات شیلاتی به صورت تازه و در دمای یخچالی (دو تا چهار درجه و با استفاده از پودر یخ) در شرایط غیر بهداشتی نمیتواند مناسب باشد و باید نظارتها و فرهنگ سازیهای بسیاری برای اعمال شرایط بهداشتی مناسب و عرضه این گونه محصولات ایجاد شود.
مشاور رییس سازمان دامپزشکی خاطرنشان کرد: در گذشته قصابیها لاشههای گوشت را به چنگکهای آویزان می کردند و در داخل یا خارج از مغازه و در فضای باز آویزان می کردند اما در حال حاضر این گونه صحنهها کمتر مشاهده می شود واگر عرضه کنندهای هم نخواهد محصول خود را به صورت تازه و در شرایط غیر منجمد در اختیار مصرفکنندگان قرار دهد باید لاشه گوشت را در یخچالهای مخصوص و استاندارد نگهداری کند.
مشکات با بیان اینکه برای عرضه بهداشتی محصولات شیلاتی نیز باید به تدریج و با فرهنگ سازی بسترها و مکانهای سالم و بهداشتی را برای آن فراهم کرد، گفت: محصولات پروتئینی به ویژه فرآوردههای شیلاتی نباید کنار خیابان و به صورت دستفروشی عرضه شوند.بلکه باید در مکانی مناسب و بهداشتی با حفظ زنجیره سرد عرضه شوند؛ به گونهای که این محصولات باید یا در دمای یخچالی (دو تا چهار درجه ) یا در دمای انجماد (منفی 12 تا منفی 18 درجه) نگهداری شوند.
وی ادامه داد: اگر عرضه کنندهای بخواهد محصولات شیلاتی خود را به صورت تازه و با استفاده از پودر یخ نگهداری و عرضه کند و باید آن را در معرض فضای باز قرار ندهد چرا که در کنار خیابان با باد، گرد و خاک، طوفان، اجرامی که حامل بیماریهای ویروسی و باکتریایی هستند خود عامل آلوده شدن این محصولات میشوند.
مشاور رییس سازمان دامپزشکی تاکید کرد: در بازار امروز محصولات کشاورزی حتی میوه و ترهبار نیز دیگر مانند گذشته به صورت دستفروشی و دوره گردی در کوچه و خیابانها عرضه نمیشوند و غالبا در بازارهای مشخص و شرایط نسبتا استاندارد صورت میگیرند چه رسد محصولات شیلاتی که نسبت به دیگر مواد غذایی احتمال دریافت بیماریها و آلودگیها در آن ها بسیار زیادتر است بنابراین مردم نباید نیازمندیهای خود به ویژه محصولات پروتئینی شیلاتی را از چنین مغازههایی که شرایط بهداشتی را رعایت نمیکنند خریداری کنند.
مشکات افزود: البته تاکنون فعالیتهای بسیاری برای سازماندهی بازار محصولات شیلاتی انجام شده است؛ به گونهای که در فروشگاههای زنجیرهای این محصولات درمکانهای مشخص و در فریزرهای صندوقی استاندارد عرضه میشوند اما در مغازههایی که چنین شرایطی فراهم نیست باید از طریق فرهنگ سازی رسانه ها مردم را آگاه کرد تا آنها این محصولات را از دستفروشان یا مغازههایی که شرایط بهداشتی را رعایت نمی کنند نخرند چرا که خریداران و مشتریان هستند که باید شرایط خود را به عرضه کنندگان تحمیل کنند.
وی تاکید کرد: میگو و ماهی در مقایسه با سایر محصولات پروتئینی نیز حساسیت بیشتری در برابر بیماریها و آلودگی ها دارند واز سوی دیگر با توجه به بالا بودن قیمت این محصولات به عنوان محصولات لوکس باید شرایط استانداردهای آن در مراحل نگهداری و توزیع نسبت به دیگر محصولات در سطح بالاتری قرار داشته باشند.
به نظر می رسد وزارت جهاد کشاورزی و به ویژه سازمان دامپزشکی به عنوان متولی تامین سلامت و بهداشت محصولات پروتئینی باید نسبت به نگهداری و عرضه غیر بهداشتی فرآوردههای خام با منشا دامی و پروتئینی حساسیت بیشتری به خرج دهند و با متخلفان و عرضه کنندگانی که تنها به سود خود فکر می کنند و اعتنایی به اعمال شرایط بهداشتی ندارند برخورد جدی کنند.
ایسنا