طبع شیر، سرد است و به این دلیل ماست هم جزء مواد غذایی با طبع سرد و تر به شمار می‌رود. خاصیت رطوبت‌بخشی این ماده غذایی باعث شده تا علاوه بر مصرف خوراکی بتوان آن را به عنوان یک داروی طبیعی برای مشکلات پوستی هم به کار برد؛ مثلا افرادی که پوست خشکی دارند می‌توانند برای رفع مشکل‌شان از ماست به دو صورت استفاده کنند. اگر خشکی در یک بخش خاصی از پوست بروز کرده، ماست را به صورت موضعی به همان محل بمالند. گذشته از این کسانی که پوست‌شان خیلی خشک است، ماسک ماست تهیه کنند. یک لایه از ماست را بر سطح پوست بمالند و بگذارند چند دقیقه‌ای به همان حالت باقی بماند.
مصلحات را فراموش نکنید!
برای ماست، سه مصلح وجود دارد که ناراحتی ناشی از خوردن ماست را از بین می‌برد؛ گیاه نعناع، آویشن و زنیان را اگر همراه ماست بخورید به هضم آن کمک می‌کند. افرادی که طبع‌شان سرد است در فصل گرم و سرد (خصوصا در فصل سرد سال) می‌توانند مقدار مصلحات بیشتری را استفاده کنند ولی در مقابل کسانی که گرم‌مزاج هستند، بهتر است در فصول گرم سال مقدار کمتری مصلحات را به ماست بیفزایند اما در فصل سرد در این زمینه محدودیتی ندارند.
برای زن و شوهرها
ماست بر میل جنسی هم اثر می‌گذارد. خوردن ماست برای آنهایی که طبع گرمی دارند، نشاط را افزایش می‌دهد و میل جنسی را بیشتر می‌کند اما کسانی که طبع‌شان سرد است، با خوردن ماست حالت رخوت و سستی به آنها دست می‌دهد، از انرژی‌شان کاسته می‌شود و میل جنسی را هم در سردمزاج‌ها کم می‌کند.
خودتان را به ماست نبندید
ماست نفخ می‌آورد و دستگاه گوارش را ضعیف می‌کند پس به خاطر خواص بی‌شمارش در مصرف آن افراط نکنید. البته برای خنثی کردن اثرات منفی ماست، راه‌حل مطمئنی هست. اگر در کنار ماست از مصلحات آن هم استفاده شود، مشکل برطرف می‌شود.
ماست نه؛ طلای سفید
پرچرب خوب است یا کم‌چرب؟
ماست از سه جزء اصلی تشکیل شده است؛ مائیت(بخش آبکی ماست)، جبنیت (قسمت پنیری ماست) و دهنیت(چربی ماست).
پرچرب بخورم؟
ماستی که به آن پرچرب گفته می‌شود، در واقع دهنیت بیشتری دارد. ممکن است به ماست قدری خامه اضافه کنند و از این طریق دهنیت ماست را بالاتر ببرند. در این صورت ماست پرچرب را دو نوع غذا به حساب می‌آوریم. افرادی که دچار اضافه وزن هستند، هاضمه ضعیفی دارند، زیاد ترش می‌کنند، زیاد نفخ می‌کنند و افرادی که به دل‌دردهای گوارشی دچار می‌شوند نباید ماست پرچرب مصرف کنند.
کم‌چرب بخورم؟
اگر چربی ماست بیش از حد گرفته شود، قسمت آبکی آن بیشتر می‌شود و باز هم برای همه افراد خوب نیست. بهترین ماست، ماست معمولی است که ترجیحا به روش سالم و طبیعی در منزل تهیه می‌شود، چربی غیر معمولی به آن اضافه نمی‌شود و بیش از حد مجاز چربی‌اش را از دست نمی‌دهد.
ماست بند شوید
ماست‌هایی که تحت عنوان ماست طبیعی و در محلی غیر از کارخانجات تهیه می‌شوند، بیشتر در معرض آلودگی هستند بنابراین توصیه می‌شود اگر ماست مصرفی روزانه‌تان را از بیرون تهیه می‌کنید، سراغ انواع بسته‌بندی شده و کارخانه‌ای آن بروید. از ماست کارخانه‌ای بهتر، ماستی است که در منزل تهیه می‌شود و درست کردنش بسیار ساده است.
* در قابلمه‌ای شیر را بجوشانید. به محض اینکه به دمای جوش رسید، قابلمه را از روی حرارت بردارید و بگذارید قدری خنک شود. اما حواس‌تان باشد که نباید بیش از اندازه سرد شود. برای اینکه بدانید وقت مناسب افزودن مایه خمیر چه زمانی است، به قابلمه دست بزنید. باید گرم باشد ولی نه آن قدر که دست‌تان را بسوزاند.
* به ازای هر پنج لیتر شیر، دو تا سه قاشق ماست، یک قاشق غذاخوری شکر و نصف قاشق مرباخوری نمک نیاز دارید.
* مواد را که به شیر اضافه کردید، در قابلمه را بگذارید. دور آن را با پارچه ضخیمی خوب بپوشانید و در مکان معتدل و تا حدی گرم قرار بدهید. حتی‌الامکان سعی کنید یک روز و نیم یا دو روز ظرف را جابه‌جا نکنید.
* بعضی خانم‌ها از ترشی ماستی که در منزل تهیه می‌شود، گلایه می‌کنند. ترش شدن ماست بر اثر فعالیت‌های میکروب لاکتو باسیل است. اگر محیط مناسب فعالیت این میکروب را ایجاد نکنیم، ماست ترش نمی‌شود. قند و سدیم یعنی همان شکر و نمک محیط را برای میکروب نامناسب می‌سازد و در نهایت مانع از ترش شدن ماست می‌شود. پس شکر و نمک را فراموش نکنید!
اگر آب انداخت...
در صورتی که ماست در محل گرمی نگهداری شود، مائیت یا آب آن از سایر بخش‌ها جدا می‌شود. همان حالتی که در اصطلاح عام می‌گویند ماست آب انداخته است. اگر آب انداختن ماست با تغییر رنگ و بوی آن همراه نباشد، جای هیچ نگرانی نیست و ماست خراب نشده است ولی اگر تغییر داده بود، بهتر است دیگر از آن مصرف نکنید. به طور کلی بهترین محل نگهداری از ماست، یخچال است.
بزی بهتره یا گاوی؟
این روزها اگر کسی هوس تهیه ماستی غیر از ماست معمول در بازار به سرش بزند، لازم نیست تا اولین روستا بکوبد و برود. در شهرها و روستاها فروشگاه‌ها یا مراکزی هستند که به شکل غیر رسمی از شیر حیواناتی مثل گاو، گوسفند، میش، بز و شتر ماست می‌زنند ولی در دسترس بودن‌شان دلیلی بر مفید بودن‌شان نیست. هر کدام از اینها خواص خودشان را دارند و بر سلامت تاثیر یکسانی نمی‌گذارند.
ماستی که از شیر گاومیش تهیه می‌شود، طبع گرم‌تری دارد و ماست به‌دست آمده از شیر بز رقیق‌تر است. معمولا مصرف شیر حیواناتی از این قبیل تنها در موارد خاص و برای درمان بیماری‌ها توصیه می‌شود. حتی ممکن است خوردن چند باره یا دائم ماست حیوانات دیگر باعث بروز مشکلاتی در سلامت فرد شود. بهترین ماست از شیر گاو تهیه می‌شود. این امر در مورد سایر لبنیات هم صدق می‌کند.
ملاقه فلزی بخرید
گاهی بعد از چند روز رنگ و طعم ماست تغییر می‌کند. بعضی وقت‌ها قارچی در آن رشد می‌کند که رنگ صورتی کمرنگی دارد یا قارچی که به رنگ سبز متمایل است و مزه ماست را تلخ می‌کند. اینها به خاطر عدم رعایت بعضی مسائل است؛ مثلا اینکه هر بار با یک قاشق از ظرف ماست برداشته شود یا انگشت به ماست زده شود، کیفیت ماست را تغییر می‌دهد. برای ماندگارتر کردن ماستی با کیفیت زمانی که شیر در حال جوشیدن است، یک ملاقه فلزی درون ظرف شیر بگذارید. اجازه بدهید ملاقه با شیر بجوشد و به این ترتیب استریل شود. بعد که ماست آماده شد، به طور ثابت از همان ملاقه برای برداشتن ماست استفاده کنید.
ماست میوه‌ای خوب است ولی نه با هر میوه‌ای!
امروزه انواع و اقسام ماست‌ها به وفور تولید و عرضه می‌شوند. مردم می‌توانند ماست را با کیفیت‌ها و ترکیبات مختلف به‌راحتی از سوپرمارکت‌ها خریداری کنند. یکی از اقسام جدید و پرطرفدار، ماست‌های میوه‌ای هستند. گفتیم طبع ماست سرد و تر است. پس وقتی با میوه‌ای ترکیب می‌شود که آن هم طبیعت سرد و تر دارد، در واقع تاثیر سردی و رطوبتش دوبرابر می‌شود و این مسئله برای سلامت خوب نیست. حالا اگر کسی اصرار دارد که حتما ماست میوه‌ای بخورد، می‌تواند به عنوان مصلح قدری شکر به آن اضافه کند.
ماست نه؛ طلای سفید
زیـاد ما ست و خیار نخورید!
آبدوغ خیار (ترکیبی از ماست و خیار) یکی از مهم‌ترین ترکیبات سردی بود که به عنوان غذای رایج خورده می‌شد و البته مفید هم بود اما امروزه همه محیط‌ها به وسیله کولر خنک می‌شوند و فعالیت جسمی آن‌چنانی هم در کار نیست بنابراین مصرف بیش از حد ماست و خیار حتی در فصل تابستان به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
سردی و رطوبت‌بخشی زیاد در طولانی‌مدت در سنین پایین باعث اختلال حافظه و در سنین بالا باعث بزرگ شدن پروستات می‌شود. ماست و خیار بهتر است هر چند وقت یک‌بار همراه نعناع مصرف شود تا به اصلاح سردی آن کمک کند.
چی به ماست بزنیم و چی نزنیم؟
غیر از سه مصلح اصلی ماست، گیاهان خوراکی دارویی دیگری هم هستند که می‌توانند طبع ماست را اصلاح کنند.
گل سرخ: دو نوع گل سرخ وجود دارد؛ گل سرخ کاشان و گل سرخ اردبیل و تبریز. از بین این دو، گل سرخ کاشان است که اثر خوبی روی ماست می‌گذارد و آن را اصلاح می‌کند. گل سرخ تبریز باعث ایجاد یبوست می‌شود و بهتر است جز با تجویز پزشک مصرف نشود.
دلار: ترکیبی از سبزیجاتی مثل پونه، سبزیجات معطر محلی و نمک است که طبع ماست را متعادل می‌سازد. معمولا خیار را با دلار می‌خورند اما می‌شود این ترکیب خوب را با ماست هم میل کرد.
گردو و کشمش: گردو و کشمش که بیشتر در آبدوغ خیار به کار می‌رود، مصلح خوبی برای ماست به شمار می‌رود و از پیش آمدن عوارض سوء آن جلوگیری می‌کند.
مربا، شیره و خرما: بعضی‌ها ماست را با نوعی شیرینی میل می‌کنند. مصرف مربا، شیره‌ها و خرما با ماست هیچ اشکالی ندارد و علاوه بر طعم، طبع ماست را هم معتدل می‌کنند. در این میان مربای زنجبیل هم به طور خاص تاثیر خوبی بر ماست می‌گذارد.
مجله سیب سبز