عباس رجائی متولد سال 1339 اراک، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم اراک خنداب و کمیجان، برادر سه شهید و یک جانباز است. وی دارای سوابق حضور در دفاع مقدس و 3 سال فرماندهی پشتیبانی و مهندسی جنگ جهاد سازندگی استان مرکزی بوده است.
وی تاکنون 3 دوره پیاپی از مجلس هفتم تاکنون به‌عنوان نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان در مجلس حضور دارد.
در همین راستا پیرامون موضوعاتی چون تحقیق و تفحص از سازمان چای، واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی و کمبود ماشین آلات فرآوری محصولات کشاورزی از یک‌سو، مشکلات و مسائل استانی در استان مرکزی با رجایی به‌گفت‌وگو نشستیم.
متن گفت‌و‌گوی تفصیلی خبرنگاران تسنیم با رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در ادامه می‌آید:
تسنیم: آقای رجایی، اکنون بسیاری از محصولات کشاورزی را وارد می‌کنیم، این در حالی است که می‌بایست در بسیاری از آن‌ها خودکفا شده باشیم، در حوزه خودکفایی به چه جایگاهی تاکنون دست یافته‌ایم؟ برای جلوگیری از این واردات بی‌رویه مجلس شورای اسلامی چه برنامه‌ای در دست اجرا دارد؟
رجایی: ما خود منتقد واردات بی‌رویه هستیم، در محصولات راهبردی که در قانون اساسی به آن‌ها تاکید شده است باید به خود کفایی و امنیت غذایی برسند به دلایل متعدد مثل آمارهای غلط و رانت‌ها‌یی که در حوزه واردات در سالهای اخیر صورت گرفته و خشک سالی‌ها هم به این مسئله دامن زده است.
ما یک قانون را در دو جا مصوب کردیم که نحوه واردات، نحوه تعرفه گذاری تا در اختیار جهاد کشاورزی باشد علاوه بر اینها در قانونی که در تمرکز بخش کشاورزی تصویب کرده‌ایم به نام قانون انتضاع در کل، مسئولیت‌ها را در اختیار وزارت جاد کشاورزی قرار داده‌ایم این قانون آرام شکل خودش را پیدا می کند.
در مجلس تحقیق و تفحصی از فعالیت دولت در سالهای اخیر در حوزه واردات بی‌رویه انجام شده که امروز(یکشنبه) این تحقیق قرائت می‌شود و در آنجا نیز نشان داده می‌شود چه رانت‌ها‌یی شکل گرفته و در نهایت باید بهبود مدیریتی بدهیم.
در توسعه اشتغال و صادرات غیر نفتی با مدیریت درست بخش‌ها‌یی از کالاهای خام کشاورزی را که می‌توانیم در داخل فرآوری کنیم، وارد کرده و با افزایش اشتغال و ارزش افزوده، در نهایت آن را صادر کنیم.
به این ترتیب یک مدیریت صحیح در این رابطه شکل خواهیم داد البته با ملاحظات خودش باید باشد. من اعتقاد دارم که ضمن اینکه امنیت غذایی و خودکفایی محصولات عذایی در داخل را باید به‌صورت جدی رهگیری کنیم باید فرصت را بوجود بیاوریم اشتغال در بخش کشاورزی نیز بوجود بیاوریم.
تسنیم: در رابطه مسئله فرآوری محصولات کشاورزی امکان فرآوری آن وجود نداشته در این زمینه چه پیشرفت‌ها‌یی داشته ایم؟
رجایی: ما یکی از ایراداتی که به وزارت جهاد کشاورزی داریم این هست که توسعه کشاورزی باید با الزامات و ملزومات خود همراه شود نمی‌توانیم دستگاه‌هایی را بیاوریم بدون اینکه شرایط آن را مهیا کرده باشیم مثل بوقلمون، چون کشتارگاه بوقلمون به‌اند‌ازه کافی نداریم در مورد گیاهان نیز همین طور است.
در سند توسعه کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی باید به این مسائل توجه کرده و مجلس نیز برای اینکه بتواند این موضوع را تکمیل کند چون همه این صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی بایستی در بخش خصوصی شکل بگیرد.
دو کاری که ما در این موضوع انجام داده ایم نخست اینکه شرکت شهرک‌ها‌ی کشاورزی تعریف کرده ایم که مثل شرکت شهرک‌ها‌ی صنعتی زمینه را برای کشت و صنعت‌ها‌ی بزرگ و صنایع تبدیلی و تکمیلی در حوزه‌ها‌ی کشاورزی شکل بدهد البته این شرکت ها هنوز راه خودش را پیدا نکرده است.
دومین مسئله این است که سالانه حداقل 10 درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صورت ریالی در اختیار بخش کشاورزی می‌گذاریم که به صورت صنایع تبدیلی شکل بگیرد منتها باید بخش خصوصی بتواند وارد این فضا بشود.
از طرف دیگر اکنون بسیاری از صادرات کشور ما از محل صنایع غذایی و صنایع تبدیلی کشاورزی در رتبه دوم بعد از صنایع پتروشیمی‌است که صادرات صنایع غیر نفتی در این حوزه است، بنابر این بی توفیق هم نبوده‌ایم ولی به هر حال به حد کفایت نیز نبوده‌است.
تسنیم: در سالهای اخیر بسیاری از جنگل‌ها و مراتع استفاده بیش از حدی از آن شده، کمیسیون کشاورزی مجلس در این زمینه چه راه کارهایی داشته و اجرا کرده است؟
رجایی: یکی از مهمترین انواع جنگلهای ایران، جنگلهای زاگرس هستند. در زاگرس به دلیل اینکه درختان تک گونه‌ای و بیشتر درخت بلوط است و همینطور نسبت به جنگلهای شمال تراکم کمتری دارد، متفاوت است.
دخالت بیش از حد انسان در بحث جنگلهای زاگرس و آفت‌ها‌ی خاصی که در این زمان شیوع دارد، خشکسالی‌ها‌ی ممتدی که در سالهای اخیر وجود داشته و مسئله آن ریزگرد‌ها‌ی وارداتی، از مهمترین عوامل آسیب بر روی این جنگل‌ها هستند.
در کمیسیون هم بررسی شده و تحقیق و تفحصی هم از سازمان جنگل‌ها و عملکرد سازمان جنگل‌ها و سازمان محیط زیست شکل گرفته و هنوز نتایج آن به کمیسیون نیامده است.
در مورد جنگلهای شمال کشور نباید بگوییم اصلا به آن وارد نشویم، جنگلی معنا دار و درست و مطابق با الگوی طبیعی و جهانی است که از همه سنین درخت ودرختچه همچنین همه نوع گونه درون آن وجود داشته باشد مثل جامعه انسانی از کودک، پیر و جوان، در جنگل نیز باید از نهال یکساله و درخت کهنسال درون آن موجود باشد.
بنابراین اگر با یک جنگل درست برخورد نکنیم آن جنگل پیر شده و می‌میرد همانطور که نگاه به جنگل در سالهای اخیر نگاه مدیریت جنگل‌داری بوده بنابراین جنگل‌ها حفظ شده و استفاده‌ها‌ی مطلوبی از آن می‌شود.
عوامل تخریب جنگل‌ها بهره برداران از جنگل نیستند بلکه ما 4 عامل را در مورد جنگلهای شمال، جزو عوامل اصلی تخریب می‌دانیم نخست طرح‌ها‌ی عمرانی کشور بوده که وقتی طرح‌ها‌ی عمرانی و توسعه‌ای ایجاد کرده در نتیجه به محیط‌ها‌ی جنگی تعرض کرده و بجای آن کاشت نمی‌شود به همان نسبت جنگل نیز از بین می‌رود.
دومین عامل قاچاقچیان فرآورده‌ها‌ی جنگلی هستند که به دنبال فرآورده‌ها‌یی از جنگل می‌روند که بتوانند در بازار قاچاق به پول نزدیک کنند بنابراین بهترین‌ها و مرغوب ترین‌ها را انتخاب کرده و ذخایر اصلی جنگل‌ها را از بین می‌برند.
سومین گروه دامداری‌ها‌ی داخل جنگل است که هر دامداری به علوفه نیاز دارد ولی در جنگل واقعی علوفه سبز نمی‌شود بنابراین دامدار درخت را قطع کرده تا آفتاب به زمین تابیده و علوفه سبز شود پس یک جنگل‌نشین حدود 4 تا 5 هکتار اطراف خانه‌اش جنگل از بین رفته است و خود جنگل‌شین هم به این صورت است که برای مصرف سوخت خانگی خود درخت‌ها‌ی جوان را قطع می‌کند، بنابراین ما باید این عوامل تخریب را مدیریت کرده تا جنگل‌ها حفظ شود و با بستن این جنگل‌ها این کار انجام نمی‌شود.
تسنیم: در رابطه با تحقیق و تفحصی که از سازمان چای انجام شده، چه نتایجی حاصل شده است؟
رجایی: در بحث چای، عمده موضوع این است که چای سنواتی در کشور بوده که بخشی از آن قابل استفاده انسانی نبود و می‌بایستی تبدیل به کمپوست یا مصارف صنعتی بشود، اشکالی که در اینجا وجود داشته این بوده که یک سرمایه‌دارخارجی این چای را می‌خرد بخشی رادر داخل کشور رسوخ می‌دهد و بخشی نیز در خارج از کشور می‌برد، که البته موضوع پیچیده‌ای نبوده و بیشتر همین تخلف مطرح شده است.
امروز اگر بخواهیم کیفیت چای را بالا ببریم نباید مثل سابق فله‌ای عمل نکرده و تخصصی‌تر عمل کنیم همچنین در ارتباط با یارانه‌ای که برای چای‌کاران مطرح است و برگ سبز را بصورت تضمینی با قیمتی خریداری شود که صرفه اقتصادی برای چای‌کاران داشته باشد.
از طرف دیگر کارخانجات تولید چای خشک نیز بایستی نوسازی شده و مطابق استاندارد‌ها‌ی روز دنیا باشند و عمل آوری چای را مطابق با شرایط امروز انجام دهند تا مردم هم بتوانند چای خوبی در اختیار داشته باشند ولی بطور قطع بخشی از مصرف داخل باید از خارج وارد شود و سازمان چای باید ساز و کار درستی تنظیم کند تا هر چایی، وارد کشور نشود بلکه چای بااستاندارد‌ها‌ی خوب وارد شود.
تسنیم: شما به عنوان نماینده مردم اراک، خنداب و کمیجان سابقه سه دوره حضور در مجلس دارید که در عین 3 دوره نیز با مسئله آلودگی هوای اراک به‌عنوان یک معضل روبرو بوده اید، به نظر شما راه‌حل آلودگی هوای اراک چیست؟
رجایی: البته آلودگی هوای اراک نسبت به 10سال پیش بسیار بهتر شده و منابع مهمی‌از آلودگی از بین رفته البته مسئله آلودگی از نظر من سیاسی شده است. در حوزه آلودگی هوا سه منشأ عمده وجود داشته که کارخانجات و صنایع هستند، دوم آلودگی ناشی از سوخت‌ها‌ی فسیلی در حوزه خانگی، اداری و ترافیک و سومین حوزه مسئله ریزگردهاست که در مورد هر کدام کارهای جدی صورت گرفته که البته نمی‌توان صنعت را بدون آلودگی در اختیار داشت.
در حوزه صنعت چند واحد صنعتی داریم که آلودگی جدی ایجاد می‌کرده‌اند از جمله آن کارخانه آلومینیوم اراک، نیروگاه شازند، پالایشگاه امام شازند، پتروشیمی و مجموعه کارگاه‌های تولید آجر در شمال شهر اراک بوده که عمده آلودگی مربوط به اینها بوده‌است.
نخستین منبع آلودگی استان مرکزی کارخانه آلومینیوم‌سازی است که در رابطه با این کارخانه، یک کارخانه 110هزار تنی جدیدی با تکنولوژی تقریبا به روز شده تأسیس شده است که استاندارد‌ها‌ی آلودگی آن مطابق آلودگی روز دنیاست اما قرار بود خطوط قدیم آند‌سازی تعطیل شود ولیکن مصادف شد با بحث‌ها‌ی خصوصی سازی و دست به دست شدن سهام داران این صنعت و اختلال در این بخش بوجود آمد.
اگرچه اکنون بسیاری از بخش‌ها‌ی این خطوط، همانند سازی یا تعطیل شده و یک کارخانه آند نیز در منطقه خیرآباد در حال احداث است که می‌توان گفت فاقد آلودگی خواهد بود. در کل این کارخانه، قابل مقایسه با آلودگی 10 سال پیش نیست.
دومین منبع آلودگی هوای اراک، نیروگاه شازند بود که به دلیل استفاده از سوخت مازوت، آلودگی بسیاری برای شهر اراک و روستاهای اطراف ایجاد می‌کرد که ما در سال 1391 یک جلسه در کمیسیون کشاورزی مجلس داشتیم در این کمیسیون دولت هم بود که 2 ساعت طول کشید نتیجه این بود که از 15 اسفند سال 91 نیروگاه شازند گازسوز شود.
اکنون هم در شرایطی که سرما شدید بوده و سوخت گاز در منازل کفایت نمی‌کرده غیر از گاز هم استفاده شده است. ولی از سال 91 به بعد، 10 تا 11 ماه از سال نیروگاه شازند گازسوز بوده و امروزه نیروگاه شازند در شرایط مطلوبی از لحاظ آلایندگی است.
سومین منبع آلودگی در صنعت در استان ما پالایشگاه امام خمینی(ره) بوده که امروز سوخت یورو4و گازوییل بدون گوگرد تولید می‌کند و این یکی از بحث‌ها‌ی بسیارمهم بوده که صورت گرفته و از سال 1385 در بودجه دارای پول است، البته بعضی مشعل‌ها در حال سوختن است ولی بحث ما این است که آن هم باید اصلاح شود و در کل در وضعیت بهتری نسبت به گذشته است وشرایط بهبود یافته که البته ما از نگاه کمیسیون کشاورزی درباره تمام این مسائل بحث داریم و هنوز شرایط مطلوب ما ایجاد نشده است.
پتروشیمی‌نیز یکی دیگر از منابع آلودگی هوای اراک بوده که در آنجا نیز اقدامات خوبی صورت گرفته که آلودگی‌ها‌یی که در مورد هوا، آب و خاک وجود داشته، رصد شده حل و فصل شد.
در مورد کوره‌ها‌ی آجرپزی هم امروز تمام آن‌ها در حال گازسوز شدن هستند و وضعیت بهبود یافته‌ای را دارند بنابراین از نگاه صنعت در وضعیت بهتری قرار داریم.
در مورد سوخت خانگی اداری و ترافیک ما جزو نخستین استان‌ها‌یی هستیم که در تمام مناطق شهری گاز سوز شده‌اند و جزو بهترین شهرهایی هستیم که سوخت CNG و دوگانه سوز شدن خودروها را داریم، البته باید شهرداری مسافرکش‌ها را سازماندهی کند تا سرعت ترافیک را افزایش پیدا کند، چون حجمی‌از آلودگی را در سوخت ترافیک خودروها را داریم ولی تلاش شده سطح نسبی رفاهی گاز CNG داشته باشیم و اگر شهرداری معابری را که قول داده، بازگشایی کند این وضعیت مطلوب‌تر نیز می شود.
در رابطه با ریز گردها، دونوع ریزگرد داریم که نخست ریزگرد‌ها‌ی محلی ناشی از تالاب میقان و کویر حاشیه آن است و دیگر ریزگرد وارداتی از کشور‌ها‌ی دیگر که 23 استان را در کشور تحت تأثیر قرار می‌دهد، در مورد ریزگرد‌ها‌ی وارداتی همان نسخه که برای کل کشور هستند، انجام می‌شود که البته موفقیت چندانی وجود نداشته است.
در مورد تالاب میقان و حاشیه آن تلاش شده که ما سهم آب منطقه را تا حدودی از محل پس‌آب تامین کنیم تا این تالاب نمیرد اما کارخانه سولفات سدیم که در آنجا کار می‌کند، آرایش این تالاب را دارد بهم می‌ریزد تلاش کردیم که این کارخانه از آنجا حذف شود اما دولت هنوز به تعهداتش عمل نکرده‌است.
اگرچه در سفر اخیر معاون اول رئیس جمهور به استان وی قول داد که این مسئله حل شود، که اگر حل نشود ما فاجعه زیست محیطی که برای دریاچه ارومیه داشتیم برای تالاب میقان نیز داریم، بنابراین ما دنبال حذف این کارخانه هستیم چون اکوسیستم طبیعی تالاب را از بین می‌برد.
اگر همچنان حق آبه تالاب را تأمین کرده تا مشکل آن حل شود و از طرفی هم تلاش می‌کنیم در کنوانسیون رامسر که یک کنواسیون بین المللی در مورد تالاب‌ها است آن را ثبت کنیم، اگر نهایی شود بخشی از ریزگرد‌ها‌ی منطقه‌ای حل می‌شود.
در کویر اطراف تالاب میقان هم مالچ‌ها‌ی طبیعی پاشیده شده که سبب می‌شود ریزگرد را نداشته باشیم البته این طرح پایلوت بوده و اگر جواب بدهد می‌تواند درتثبیت ریزگرد‌ها‌ی منطقه مؤثر باشد.
گفت‌و‌گو از مبین جلیلی و متین خسروی