دولت کار خود را در شرایطی آغاز کرد که تیتر آن "رکود اقتصادی" بود/همه جا را فساد اقتصادی فرا گرفت

حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور صبح امروز یکشنبه در نخستین همایش اقتصاد ایران، با بیان اینکه اسلام آئینی است که به ما می‌گوید از رحمت خدا دور باشد آن کسی که زمین و آب دارد و از فقر می‌نالد، گفت: در اسلام عملی مورد امضاست که عمل صالح باشد. همه انبیاء و پیامبران فعالیت اقتصادی داشته‌اند، یا دامداری می‌کردند یا کشاورزی و یا مشغول به کار صنعت بودند و حتی کشتی‌سازی برای آینده‌نگری جامعه و نجات در شرایط خطر کردند.

وی افزود: دولت یازدهم سال گذشته کار خود را در یک شرایط خاص اقتصادی آغاز کرد که تیتر آن رکود تورمی بود که شاید تیتری گویا برای وضعیت اقتصادی کشور باشد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه شرایط کشور در 2 سال پیاپی منفی بوده است، تصریح کرد: کشور منفی 6/8 و منفی 1/9 را تجربه کرده و به لحاظ تورم نیز تورمش از مرز 40 درصد عبور کرده بود. در شرایطی قرار داشتیم که کشور به لحاظ پولی و ارزی شرایط خاصی را تجریه‌ می‌کرد و پیش‌بینی آینده کار سختی بود.

روحانی گفت: دولت بدهی‌های هنگفتی به نظام بانکی و پیمانکاران داشت و شرایط روابط خارجی‌اش به گونه‌ای بود که فروش آنچه که می‌خواست بفروشد و خرید آنچه که می‌خواست بخرد با مشکلات فراوانی روبرو می‌شد.

به گفته وی، اقتصاد کشور در آغاز کار دولت یازدهم و ماه‌های قبل از آن به گونه‌ای نبود که اقتصاد اشتغال‌زا باشد و در این زمینه با مشکلات زیادی روبرو بود و کل اشتغال کشور اگر در یک بازه زمانی 10 ساله از 84 تا 93 بررسی شود شاغلان کشور از 20/6 میلیون تنها به 21/5 رسیده است.

رئیس‌جمهور اضافه کرد: بزرگ‌ترین مشکلی که ما از روز اول با آن مواجه بودیم، عدم استفاده و بهره‌برداری از نظرات کارشناسان بوده و این مهمتریم معضل در بخش اقتصاد بوده و از دانشمندان و دانشگاهیان و صاحب‌نظران سوال نکردیم و از تجربه و دانش آنها به خوبی استفاده نکرده‌ایم. در این صورت خوددرمانی نتیجه‌اش روشن است که یک روز حال آدمی با خوددرمانی خوب می‌شود و یک روز بد؛ یک عده هستند که هر چه دارو دارند را طبق نظر خودشان مصرف می‌کنند و اقتصاد ما هم در مقطعی دنبال خوددرمانی بوده و دارویی در اتاق بود و از آن استفاده می‌کردند.

روحانی با تاکید بر این مسئله که باید از نظرات کارشناسان استفاده شود و حتی در اقتصاد سالم هم نمی‌شود از کارشناس استفاده نکرد، اظهار داشت: دولت یازدهم در شرایطی روی کار آمد که اولین تصمیمش بر آن شد که هر قدمی که در بخش اتقصاد برمی‌دارد با صاحب‌نظران مشورت کند و نظرات آنها را بخواهد؛ البته ما در یک جمع اقتصادی تصمیماتی می‌گیریم که گاهی برخی اقتصاددانان از سراسر کشور نامه می‌نویسند یا به من ایمیل می زنند که من از آنها استفاده می‌کنم، لزوما هم ممکن است از آن نظرات در تصمیمات خود استفاده نکنیم، اما مفید است. به هرحال تضارب آراء همیشه مفید است.

وی خاطرنشان کرد: باید نظرات و پیشنهادهای مختلف دانشگاهیان و کارشناسان روی میز دولت بیاید. گاهی که راه‌حل‌های روی میز را می‌بینیم پیشنهادهایی را می‌بینیم که با راه‌حل‌های سنتی موقعی که من در دهه 40 دانشجو بودم و دروس اقتصاد می‌خواندم، تفاوت ندارد. باید به هر میزان که تعداد دانشجویان و اساتید و محققان اقتصادی افزوده می‌شود روی میز اقتصادی ما راه‌حل‌های به روزتر،‌کارشناسی‌تر، دقیق‌تر و بومی‌تر باشد.

رئیس جمهور گفت: گاهی یک نظریه اقتصادی از سوی یک فرهیخته می‌بینیم که وقتی به آن خوب دقت می‌کنیم مشاهده می‌شود که ترجمه مقاله است، البته ترجمه خوب است، اما باید بیشتر با شرایط کشور آشنا باشیم.

روحانی با بیان اینکه در کشور ما سال‌ها و دهه‌هاست که اقتصاد به سیاست یارانه می‌دهد، تصریح کرد: اقتصاد ما هم به سیاست خارجی و هم به سیاست داخلی یارانه می‌دهد و خوب است که یک بار هم شده برعکس عمل کنیم و از سیاست داخلی و خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم تا ببینیم زندگی و معیشت مردم و اشتغال جوانان چه خواهد شد.

وی افزود: یکی از اصول قانون اساسی که از روز اول تاکنون اجرا نشده و من به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی خیلی دلم می‌خواهد شرایطی فراهم شود تا یک بار هم که شده به این اصل قانون اساسی عمل شود. قانون اساسی به ما می‌گوید در مسائل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای اینکه قانون در مجلس تصویب شود، ماده قانونی یا برنامه مستقیم به آراء عمومی مردم و همه پرسی گذاشته شود.

روحانی افزود: یک بار هم که شده یک مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد؛ البته اختلافی بودن اشکالی ندارد و نظرات همیشه یکسان نیست؛ یک بار آن مورد مهم که برای همه ما اهمیت دارد و در زندگی ما تاثیرگذار است از مردم مستقیم بپرسیم. مجلس شورای اسلامی اهلا و سهلا، سر جای خودش محفوظ، ما هم احترام می‌کنیم، رای دهند قانون بگذرانند.

«یک بار، سالی یک بار، ده سال یک بار، الان که 36 سال شده است. یک بار این قانون اساسی و این اصل قانون اساسی اجرا و عمل نشده است. ما بیاییم یک مدتی بیشتر به اقتصاد توجه کنیم، حالا یارانه هم به اقتصاد ندهیم اشکال ندارد، از اقتصاد یارانه نگیریم. چیزی هم نمی‌خواهد به اقتصاد دهیم، شرایط را آماده کنیم. کشور ما چه بخواهیم چه نخواهیم، البته بقیه کشورها هم این‌گونه هستند، اما در کشور ما پررنگ‌تر است، اقتصاد ما بیشتر سیاسی است تا اقتصادی محض؛ حالا یا با سیاست خارجی یا سیاست داخلی تلفیق دارد. شما می‌گویید از همه مالیات بگیریم، کاملا درست است، نمی‌شود یک نهاد کار اقتصادی کند و مالیات ندهد، اما تا می‌گویی فلان نهاد هم باید مالیات دهد، ببینید چه بساطی به پا می‌شود.»

به گفته رئیس‌جمهور، اگر این دولت چیزی که بفهمد و بداند مصالح مردم است بدون واهمه از هیچ‌کس و هیچ نهاد، اعلام خواهد کرد و به مردم خواهد گفت و اگر لازم باشد لایحه لازم را تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد، اما برخی امور سیاست داخلی‌اش بسیار بسیار قوی است. بیش از آنچه فکر می‌کنید قوی است.

روحانی ادامه داد: نمی‌شود؛ اقتصاد در کشور با انحصار پیشرفت نمی‌کند، نمی‌شود. اگر تولیدکننده فقط من هستم و شما هم مجبور هستید فقط از من خرید کنید، برای چه تولید را من ارزان و کیفیت آن را بالا ببرم، خیلی خیلی باید مسلمان بود از سلمان و ابوذر هم بالاتر.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه اقتصاد باید از انحصار نجات یابد و در صحنه رقابت حضور یابد، اظهار داشت: اقتصاد باید از رانت نجات پیدا کند و همه دستگاه‌های دولتی فعالیت اقتصادی خود را به صورت شفاف بیان کنند و روی سایت قرار دهند. همه مردم با هم باید از آمار، ارقام و طرح‌های اقتصادی در یک لحظه باخبر شوند، اینجا پسرعمه، پسرخاله نداریم. اگر شفافیت در کار بود و رانت نبود و انشاءالله توانستیم با فساد هم مقابله کنیم که همه جا ریشه دوانده است، مگر می‌شود با فساد حرکت اقتصادی ما سرعت پیدا کند.

روحانی گفت: مگر می‌شود با فساد حرکت اقتصادی سرعت پیدا کند، من این جملاتی را که می‌گویم به خاطر این است که اقتصاد باید به حواشی هم توجه کند،  البته به ما طلبه‌ها گفتند «علیکم بالمتون لا بالحواشی» اما اینجا جز مواردی است که «علیکم بالحواشی» است. اقتصاد ما طوری این نيست که صرف اقتصاد باشد و باید مسائل اجتماعی داخلی خارجی و خیلی ملاحظات دیگر در نظر گرفته شود،‌ بسته شما تنها نمی‌تواند بسته سیاستی باشد، باید یک بسته سیاستی باشد که کنارش بسته سیاسی هم باشد پشتیبانی کند تا کار جلو برود.

وی افزود: بنابراین حرکت از سال گذشته شروع و آغاز شد و هر چه ما دستاورد داریم به استفاده از نظرات صاحب‌نظران دانشگاهیان کارآفرینان صاحبان تجربه و از همه مهمتر اعتماد و سرمایه اجتماعی و حمایت مردم و حمایت مقام معظم رهبری مربوط می‌شود که همه دست به دست هم داد تا یک قدم به جلو برداریم البته دستگاه اجرایی هم همه توانی که در اختیار داشت به کار گرفت.

روحانی با بیان اینکه با این شرایط توانستیم تورم را مهار کنیم، خاطرنشان کرد: باید اقتصادانان به مردم توضیح بدهند که وقتی به عامه مردم می‌گوییم تورم از 20 درصد کاهش داشته و 17 درصد شده با مقوله ارزان شدن متفاوت است؛ کاهش تورم با ارزان شدن کالاها دو مقوله متفاوت است و اینها توضیح داده شود. در بخش اقتصاد اگر مردم با ما همراه نباشند ما شکست می‌خوریم.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: از رسانه‌های عمومی خواهش می‌کنیم در کنار نقد و انتقاد که لازم و مفید است حواس‌مان جمع باشد به اعتماد مردم صدمه نزنیم؛ خیلی مهم است،‌ اگر می‌بینیم حرکتی از پارسال آغاز شده، این حرکت به خاطر سرمایه اجتماعی، رابطه دولت با مردم، اعتماد مردم به دولت و قبول کردن این مطلب است که مردم قبول کردند که این دولت به مردم دروغ نمی‌گوید است و اگر اینها را از دست بدهیم چیزی نداریم و سرمایه اصلی ما همین است.

روحانی انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی را مورد توجه قرار داد و گفت: سال آینده انتخابات است و اشکالی ندارد که رقابت کنیم، در مسائل ملی باید توجه‌مان به رشد پایدار باشد و در همین راستا بعد از کنترل تورم در دو فصل پیاپی نسبت به سال گذشته بررسی‌های مقدماتی بانک مرکزی نشان می‌دهد که نسبت به سال گذشته و در حدود 6 ماه رشد حدود 4 درصد داشته‌ایم که این رشد امیدوارکننده است.

وی گفت: انشاءالله پایان امسال را به گونه‌ای پایان می‌بریم که علیرغم همه مشکلات تورم ما از 20 درصد کمتر خواهد بود که این فرای قول ما خواهد بود. قول ما این بود که تورم پایان سال 25 درصد باشد و اقتصادمان بعد از دو سال رشد منفی شاهد رشد مثبت خواهد بود و یک قدم کار را به پیش بردیم.