مخالف دخالت دولت در بازار میوه هستم

حسین صفایی شب گذشته ب حضور در برنامه پایش اظهار کرد: وقتی دولت با دستگاه های مباشر خود از یک کالا مقداری را ذخیره می کند و در شرایطی که تنش به بازار آن محصول وارد می شود، آن محصول را وارد می کند قاعدتا باید این تنیجه آرامش بخشی داشته باشد.

وی افزود: تلقی که گروه های مختلف جامعه از تنظیم بازار میوه شب عید دارند می تواند قضاوت های مختلفی را به دنبال داشته باشد. ما هم با توجه به اینکه متاسفانه کارهای پژوهشی محدودی داریم که ببینیم در شرایطی که دولت دخالت نمی کرد در تنظیم بازار چه اتفاقی می افتاد و نوسان قیمت میوه های اصلی مردم در شب عید به چه صورت بود. چون این پژوهش ها کمتر است به ویژه در زمان های قبل از اجرای پروژه تنظیم بازار نمی شود قضاوت ها را خیلی جدی گرفت.

رئیس سازمان تعاون روستایی کشور تصریح کرد: همیشه شاخص هایی که مراجع آماری ما دارند نشان می دهند که همواره در ایام عید تنشی به بازار قیمت میوه ها وارد می شد. از سال 84 که یک تنش تندی به بازار میوه ها وارد شد دولت نهم تصمیم گرفت از سال 85 به تنظیم بازار میوه ورود پیدا کند. تقریبا آغاز ورود دولت به مداخله در بازار میوه به سال 85 برمی گردد.

صفایی یادآور شد: به عنوان یک کارشناس مخالف تعیین قیمت سیب و پرتقال از سوی دولت هستم. در کارگروه تنظیم بازار در یک سال گذشته که موضوع تنظیم بازار به وزارت کشاورزی منتقل شده هم همین نظر کارشناسی را داشتم.

معاون جهاد کشاورزی تاکید کرد: وزن میوه تازه خوری در سبد مصرف خانوارها حدود چهار و چهار دهم درصد است. در طول سال حدود 16 تن میوه که تقریبا مصرف میشود در ایران چهار و چهار دهم وزن در سبد مصرف خانوارها دارد.

وی عنوان کرد: سیب و پرتقال هم بخشی از این میزان هستند که ما در سیب و پرتغال یک هفته یا 10 روز پایانی یک سال مداخله می کنیم. عملا این خیلی در سفره و هزینه های مردم تاثیر گذار نیست و بیشتر جنبه های روانی قضیه است. به نظر می رسد که همان سالها هم توقع مردم از دولت بود که چرا این تنش قیمتی اتفاق افتاده و باعث شد دولت به بازار میوه ورود پیدا کند.

رئیس سازمان تعاون روستایی کشور با اشاره به اینکه امسال این موضوع با حساسیت بیشتری از طرف افکار عمومی و به خصوص رسانه های ترغیب شد گفت: سیب و پرتقال خیلی در سفره مردم پر نقش هستند و به دلیل میزان تولید کشور تقریبا 9 ماه از سال از اواخر خرداد سیب های بهاره وارد بازار می شود و تا پایان سال یکی از میوه های اصلی مردم است. پرتقال هم 6 یا هفت ماه از سال سفره مردم را تامین می کند.

صفایی بیان کرد: در موضوع میوه در کل سال که چهار و چهار دهم سبد هزینه خانوار هست نباید زیاد روی آن حساسیت به خرج دهیم چون گاهی حساسیت های ما باعث تشدید وضعیت بازار هم می شود.

معاون وزیر کشاورزی تاکید کرد: قیمت سیب از شاخص خوراکی ها و آشامیدنی از سال 90 به بعد عدد پایینی را نشان می دهد و میزان گرانی کمتری داشته است.

وی ادامه داد: اگر ما فرض کنیم سال گذشته دو و نیم میلیون تن پرتقال در ایران تولید شده (البته این رقم سالهای نرمال است که سال گذشته 15 درصد کمتر از این رقم برآورد شد) عمده این به صورت طبیعی و با ساز و کار بازار خریداری، ذخیره شده و بعد به بازار عرضه می شود.

رئیس سازمان تعاون روستایی کشور عنوان کرد: میزانی که دولت موظف به ذخیره آن هست فقط قیمت گذاری می شود نه کل قیمت محصولاتی که در بازار عرضه می شود. در حقیقت ستاد تنظیم بازار و سازمان تعاون روستایی قیمت محصولی را تعیین می کند که در پروژه تنظیم بازار عرضه می شود نه تمام سیب و پرتقالی که در میادین مصرف می شود.

صفایی تصریح کرد: پرتقال درجه یک تامسون شمال برای مصرف عید سال جاری مردم با قیمت دو هزار و 900 تومان پیش بینی شده بود. البته بعضی از استان ها چون کمیسیون های تنظیم بازار اختیار داشتند قیمت را تغییر بدهند ممکن است بین 50 یا 100 تومان قیمت را بالاتر یا پایین تر تعیین کنند. پرتقال والنسیای جنوب که امسال بخشی از پرتقال تنظیم بازار کشور داشت را برای مصرف کننده حدود سه هزار و 400 تومان پیش بینی کرده بودیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: سیب را با توجه به اینکه بازار شرایط مناسب تری داشت بین دو هزار و 500 تا دو هزار و 700 تومان تعیین کردیم. آنچه را که دولت و یا سازمان تعاون روستایی به مباشرت دولت ذخیره کرده بود دقیقا با همین قیمت توزیع شد و در قبال باقی محصولات ما مسئولیتی نداریم.

وی بیان کرد: تقریبا کمتر کشوری است که روی موضوع تنظیم بازار کار نکند به این مفهوم که کشورها زنجیره ارزش را اصلاح و مدیریت می کنند تا یک تولید پایداری را در محصولات با ارزش کشور شکل دهند و نوسانات قیمت را هم کاهش بدهند.

رئیس سازمان تعاون روستایی کشور گفت: به نسبت به اینکه دولت ها می توانند زنجیره ارزش را اصلاح کنند می توانند به اهداف تنظیم بازار برسند. کشورها نیز برای محصولات مختلف خود در تنظیم بازار به یک اندازه سرمایه گذاری نمی کنند. به عنوان مثال کشور کره تمرکز حمایتش روی برنج، یک کشور دیگر فرآورده های لبنی و سایر کشورها نیز به همین شکل است.

صفایی تاکید کرد: در ایران هم بسته های حمایتی که بازار محصولات کشاورزی را به صورت پایدار اصلاح و تقویت می کند ابزار قانونی دارد که مهمترین آنها ابزار تعرفه ای است که به نوعی تولید داخل را در مقابل هجوم واردات حمایت می کند. اگر این دیوارهای تعرفه ای نباشد هیچ کشوری نمی تواند تولیدات اصلی خود را محکم از آن حمایت کرده و پایداری اش را تضمین کند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی یادآور شد: در زمینه بیمه محصولات کشاورزی ایران هم به خوبی سرمایه گذاری شده است. حتی خرید تضمینی محصولات کشاورزی نیز که از قوانین حمایتی است برای کالاهای اساسی و 24 محصول زراعی باغی اعمال می شود که سالانه دولت در این زمینه 100 ها میلیارد تومان سرمایه گذاری می کند.

وی افزود: برای بعضی از فعالیت های زیرساختی کشاورزی به ویژه آب و خاک، قانون پرداخت های مالی 85 درصد بلاعوض از هزینه های پروژه ها را دارد. به نسبت اینکه مجموعه این بسته های حمایتی رو برای اصلاح زنجیره ارزش به کار ببریم و حلقه های زنجیره ارزش یک محصول یا عواملی که از نقطه صفر تا بازار مصرف در تولید، فرآوری و ایجاد ارزش محصولات موثر هستند درست کنیم می توانیم شاهد یک تنظیم بازار خوب باشیم.

رئیس سازمان تعاون روستایی عنوان کرد: امسال سال کم بار در شمال کشور بودیم که باغات وقتی با کم باری مواجه شوند سایز محصولشان بزرگتر می شود. سال های متعارف که وضعیت تولید باغات مناسب بود وزن متعارفی که برای پرتقال تامسون در

نظر گرفته می شد بین 200 تا 300 گرم بود ولی امسال شاید حدود 20 درصد محصولاتی که از یک باغ برداشت می شد با وزن بیش از 500 گرم بود. که دلیل آن هم  کم باری باغات بود که در شمال امسال 15 درصد و در کل کشور نیز 20 درصد بود.

صفایی تاکید کرد: امسال با پرتقال درشت تر مواجه بودیم و در نهایت وزن متعارف پرتقال را از 200 تا 360 گرم تعیین کردیم. اندازه پرتقال ها مقداری درشت تر از سال های گذشته بود که این به معنای غیر کیفی بودن پرتقال نیست. پرتقال امسال درشت ولی با کیفیت بود. پرتقال تامسون شمال را بین یک هزار تا یک هزار و 400 از کشاورز خریدیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: پرتقال تامسون شمال معمولا سایز متوسط آن درشت تر است و پرتقال والنسیا جنوب که سایز ریزتری دارد هم مشتری های خود را داشته و معمولا قیمت بیشتری هم دارد.

وی بیان کرد: محصولات جدیدی که وارد بازار می شود تا به مردم شناسانده شود قطعا بازار محدودی خواهد داشت. شهرهای مختلف به نسبت فاصله ای که با مبادی تامین میوه دارند هزینه های متعارفی را دارند که در قیمت گذاری میوه تاثیر گذار است.

رئیس سازمان تعاون روستایی ادامه داد: برای تامین هزینه بارگیری، حمل، سردخانه، تخلیه، افت و کسری، عمده فروشی و خرده فروشی که در خرید محصولات وجود دارد معمولا به کف این هزینه ها برای هر یک کیلو میوه حداقل 800 تومان اضافه می شود. ما به ازای هر کیلو سیب و پرتقال 600 تومان هم یارانه می دهیم و اینگونه نیست که خرید دولت و توزیع آن در بازار برای مردم یک کار تجاری باشد.

صفایی عنوان کرد: مبنایی که کارگروه تنظیم بازار دارد این است که سیب و پرتقالی که مباشرین دولت ذخیره و عرضه می کنند حدود 15 تا 20 درصد با وضع متعارف بازار تفاوت قیمت داشته باشد چون با تنظیم بازار هم دولت مجاز نیست که به کسب و کار مردم آسیب وارد کند. در حقیقت تنظیم بازار توسط دولت فقط در حل تعدیل و مناسب سازی بازار است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: یکی از مسائلی که از سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی بر آن اصرار داشته تا به عنوان یک سیاست در تنظیم بازار از آن استفاده شود این بود که تنظیم بازار را متکی به تولیدات داخل کشور انجام دهد به خصوص اصرار ما از جهات مختلفی بوده از جمله افراد بالا دستی که داریم به خصوص بسته سیاستی اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری آن را سال گذشته ابلاغ کرده است.

وی عنوان کرد: یک تغییر راهبرد در تنظیم بازار داشتیم. همواره از 15 بهمن ماه تا پایان سال تعرفه سیب و پرتقال کاهش می دادیم و زنجیره ارزش محصول را دارای خلل می کرد. مکانیزم ما در حال حاضر استفاده از توان تشکل های کشاورزی است. جلوتر از این مکانیزم به شدت اصرار داریم که طرح سردخانه ها و ذخیره سازی گترش پیدا کند.

رئیس سازمان تعاون روستایی تصریح کرد: به دلیل کمبود سردخانه عمده پرتقال شمال که 60 درصد مصرف کشور را تامین می کند به انبارهای عادی منتقل می شود و حدود سه ماه در انبارهای معمولی نگهداری شده و با حدود 20 درصد ضایعات محصول را از انبار خارج می کنیم که این خسارتی برای اقتصاد ملی و زنجیره ارزش است.

صفایی افزود: توسعه سردخانه ها یکی از سیاست هایی است که در موضوع میوه زنجیره ارزش را اصلاح می کند. سازمان تعاون روستایی به عنوان یک بسته اجرایی از سال گذشته این سیاست را شروع کرده و امسال نیز توسعه سردخانه ها را برای تشکل های کشاورزی در دستور کار داریم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه در تهران 13 هزار واحد صنفی میوه وجود دارد، گفت: ذخیره سازی و توزیع را می خواهیم که قیمت گذاری قطعی انجام ندهیم و محصول را در زمانی که مصرف بالایی دارد وارد بازار کنیم.

وی بیان کرد: پروسه تنظیم بازار میوه خاص یک هفته مانده به عید است که مردم خرید عمده دارند و جعبه هایی که برای خرید پرتقال انتخاب کردیم حدود هشت کیلویی بوده است. معمولا حداقل این میزان را خریداری می کنند و عمده خریداران نیز حداقل از دو جعبه خرید می کنند.

رئیس سازمان تعاون روستایی یادآور شد: امسال به دلیل گسترشی که شبکه تعاونی های روستایی و شبکه فروشگاهی گسترده ای که این تعاونی ها در سطح کشور دارند تعداد مراکز عرضه را به شکل وسیعی گسترش دادیم. حدود سه هزار و 500 مرکز ثابت در سطح کشور عرضه سیب و پرتقال داشتند و سالهای گذشته تعداد خیلی کمتری داشتیم. در مراکز پر تردد نیز بیش از 500 مرکز توزیع سیب و پرتقال سیار داشتیم.