باید فرهنگ مصرف مواد غذایی را ارتقاء داد

 دکتر سیدسعید سیدیان اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی همه ساله با گرامیداشت روز 18 فروردین (7 آوریل) به عنوان روز جهانی بهداشت، شعاری را تحت عنوان شعار سال مطرح می​‌کند که برای امسال شعار "ایمنی غذا از مزرعه تا سفره" انتخاب شده است.

وی ادامه داد: شعار امسال سازمان بهداشت جهانی با شرایط جوامع پیشرو کاملا مرتبط است. اکنون بیماری‌های غیرواگیر مهم​ترین عامل مرگ​‌ومیر است و در ردیف شایع​ترین علل مرگ در کشورمان، بیماری​‌های قلبی و عروقی و سکته‌​های قلبی و مغزی با 45 درصد و پس از آن تصادفات و سرطان‌ها با حدود 11.2 درصد قرار دارند.

سیدیان اظهار کرد: برای مقابله با بیماری​‌های غیرواگیر نیازمند آن هستیم که آگاهی مردم را در بسیاری از مسائل ارتقاء دهیم که یکی از این مسایل مربوط به غذا است.

وی ادامه داد: امنیت غذا یعنی هر فرد حدود 30 درصد از درآمد خود را به تامین غذا اختصاص دهد؛ بنابراین لازم است برای تهیه غذا تخمین مالی صورت گیرد تا مردم با تامین مالی، به غذای سالم دسترسی داشته باشند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم ​پزشکی جندی‌​شاپور اهواز گفت: پس از اینکه پول برای تامین غذا فراهم شد، درست هزینه شدن آن اهمیت بالایی پیدا می‌کند. برای درست هزینه شدن این پول لازم است به چند سوال پاسخ دهیم؛ آیا ماده غذایی سالم تولید می‌​شود؟ در شورای سلامت سال گذشته ثابت کردیم مواد غذایی گیاهی اصلی که در استان تولید می‌​شوند، سالم هستند. گوجه، خیار، پیاز، سیب‌زمینی، کاهو و برنج از جمله این مواد هستند و میزان سموم آن​ها در حد استاندارد است.

سرخ کردن بدترین نوع طبخ غذا است

سیدیان عنوان کرد: هدف از این کار این بود که بتوانیم کاری کنیم تا برچسب سلامت بر روی این محصولات گیاهی قرار گیرد. پس از تهیه شدن غذای سالم به این سوال می​‌رسیم که آیا این مواد سالم که با قیمت تنظیم‌شده عرضه شده‌اند، به درستی مصرف می‌​شوند؟ و آیا مردم درک درستی از مسایل بهداشتی در این زمینه دارند؟ به عنوان مثال سیب‌​زمینی را سرخ می​‌کنید یا به صورت آب‌​پز مصرف می‌کنید؟ ما معتقدیم که سرخ کردن بدترین نوع طبخ غذا است و روشی غیربهداشتی است و این گونه است که با تغییر روش پخت غذای سالم، آن را به یک ماده غذایی ناسالم تبدیل می‌​کنیم.

وی افزود: پس از ارائه آموزش​‌های لازم در این زمینه، وزارت بهداشت فهرستی را تحت عنوان "غذاهای مخاطره​‌آمیز برای سلامت" منتشر کرد که شامل سوسیس، کالباس، انواع مواد سرخ‌کردنی، آب‌میوه​‌هایی با کمتر از 50 درصد مواد مجاز و سایر موارد است. به همین دلیل است که صدا و سیما دیگر اجازه ندارد چیپس و پفک تبلیغ کند و هر کدام را تبلیغ کند قابل شکایت و بازرسی است و پیگرد قانونی دارد. این موضوع از اسفندماه سال گذشته عملیاتی شد.

سیدیان اظهار کرد: پس از آگاهی دادن به مردم در زمینه مضرات مواد ناسالم، مواد غذایی سالم را نیز ارائه کردیم. به همین ترتیب در سایت معاونت بهداشت مسابقه‌ای طراحی شد که مطالب مهمی در خصوص ایمنی غذا در آن مطرح شده است.

وی عنوان کرد: متاسفانه شایعاتی در برخی مسایل ایجاد می​‌شود که ضربه زیادی به سلامت وارد می‌​کند به طور نمونه در خصوص یددار کردن نمک به موفقیت​‌هایی دست یافتیم ولی باورهای غلط درباره استفاده از نمک تحت عنوان نمک دریا ایجاد شد که باید در جهت جلوگیری از مصرف آن، آگاهی بیشتری به مردم داده شود.

رییس مرکز بهداشت خوزستان در ادامه به ریزمغزی​‌های مفید در غذاها اشاره کرد و گفت: آهن یکی از این ریزمغزی​‌ها است. اکنون شایع​ترین کم​خونی در دنیا، فقر آهن است و در کشور ما نیز شیوع دارد که به منظور مقابله با آن، قرص آهن را در مدارس دخترانه توزیع کردیم، گرچه این طرح هزینه‌های بسیاری در برداشت.

وی به کمبود ویتامین D در میان مردم اشاره کرد و افزود: 70 تا 80 درصد مردم کشور دچار کمبود ویتامین D هستند. جذب این ویتامین از طریق پوست و از راه آفتاب راهی منسوخ شده است لذا بهترین راه تامین این کمبودها، مصرف مکمل​‌های ویتامین D است که وزارت بهداشت نیز در حال توزیع مگادُزهای 50 هزار واحدی ویتامین D است و توصیه می​‌کند ماهی یک عدد از این مگادُزها را مصرف کنید.

سیدیان اظهار کرد: استان خوزستان تنها استانی است که این مگادُزها را برای دانش‌​آموزان پسر نیز تجویز کرد و جزو 15 استانی است که این مگادُز به دانش‌​آموزان دختر اختصاص داده است. اما سؤال اینجاست که آیا در تأمین ریزمغزی‌​ها موفق بوده‌ایم؟ پاسخ منفی است و این به دلیل ضعف فرهنگ عمومی است. به طور نمونه شاهد بودیم که برخی از دانش​‌آموزان قرص آهن یا ویتامین D را می​‌گیرند و در سطل زباله می​‌اندازند.

وی افزود: مشکلات عمده​‌ای در این زمینه وجود دارد که باید به حال این وضعیت گریست. این دانش‌آموزان پیتزا می​‌خورند ولی قرص ویتامین D که وزارت بهداشت در اختیار آنها قرار می‌​دهد را نمی​‌خورند لذا ضروری است که آموزش و پرورش، بهداشت و رسانه​‌ها به عنوان آموزگاران اصلی جامعه نقش آگاهی‌دهنده خود را ایفا کرده و در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم ​پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: متأسفانه علی‌​رغم اینکه در بسیاری موارد می‌توان پول کافی و مواد غذایی اولیه سالم تأمین کرد ولی همین مواد غذایی سالم درست مصرف نمی‌​شود که برای اصلاح این روند در کشور، آموزش بیشتری لازم است.

سیدیان اظهار کرد: مشکل اینجاست که فضای آموزشی را که باید پر کنیم، خالی کرده​‌ایم و آموزش را به اینترنت سپرده​‌ایم. بنابراین باید سعی کنیم به طور پررنگ اطلاعات درست را در اختیار مردم قرار دهیم؛ در این زمینه هم سایت معاونت بهداشت در زمینه آموزش سلامت باید ارتقاء یابد و هم رسانه​‌ها باید آموزش‌​های درست و کافی را به مردم بدهند تا مردم آگاه شوند که چه روشی را برای خوب و سالم زندگی کردن انتخاب کنند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: از دیگر عادات بد و مخاطره‌آمیز برای سلامتی، قلیان کشیدن است، وضعیت مصرف سیگار نیز در کشورمان بسیار نابسامان است. در کنار آن مصرف شیر در کشور نسبت به دنیا کم و مصرف نوشابه بالاست. همچنین مصرف ماهی کم و مصرف نمک و شکر بیشتر است و به طور کلی بسیاری از شاخص​‌ها در غذا شاخص‌های خوبی نیستند. در خصوص استعمال قلیان به عنوان یک رفتار غیربهداشتی و ناسالم، وضعیت بسامان نیست.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان افزود: متأسفانه آموزش‌های ما برای پیشگیری از مصرف قلیان کافی نبوده تا به دنبال این آموزش‌ها، جوانان قلیان را رها کنند و متوجه شوند که استعمال قلیان موجب ایجاد سرطان‌​ها و بیماری‌​های ریوی می‌​شود و در کنار مشکلات گردوغبار، سیستم ریه را به شدت تخریب می‌کند.

سیدیان گفت: لازم است جدیتی اعمال شود تا شهرداری که وظیفه جمع‌​آوری قلیان‌​ها از سطح پارک‌​ها را بر عهده دارد و صنعت، معدن و تجارت با برعهده داشتن وظیفه جمع​‌آوری مغازه​‌های فروش قلیان و دیگر سیستم‌ها و ارگان‌های مرتبط در این زمینه؛ هماهنگ با یکدیگر عمل کنند.

وی در ادامه اظهار کرد: امسال سه محور به عنوان محور کار معاونت بهداشت دانشگاه جندی‌شاپور در نظر گرفته شده است؛ نخست این که به هزار روز اول زندگی کودک توجه بیشتری شود. 1000 روز اول زندگی یک فرد یعنی از زمانی که مادر باردار می‌​شود تا زمانی که به سن 2 سالگی می‌​رسد بسیار مهم است و زمانی طلایی محسوب می‌​شود. در برخی مناطق دسترسی مردم به مواد غذایی سالم کم است، بنابراین توسط بنیاد علوی و کمیته امداد بخشی از این کمبودها را پوشش دادیم اما این کافی نبوده لذا برنامه و پیشنهاد این است که همه مادران باردار تا هنگام زایمان و پس از آن تا زمانی که کودک به سن 2 سالگی برسد، تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند. این طرح شامل همه استان خوزستان است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم​ پزشکی جندی‌​شاپور اهواز گفت: همچنین تأکید ما بر ایجاد میادین میوه و تره​ بار در نقاط مختلف استان است. هزینه تولید غذا در استان خوزستان بالا است لذا لزوم وجود این میادین در قالب یک طرح نوشته شده است و به عنوان پیشنهاد اولیه، بازارچه ترنج در دستور کار قرار می‌گیرد. با توجه به این که قیمت مواد غذایی بالا است، باید اماکنی وجود داشته باشد که مواد غذایی را با قیمت پایین‌تر عرضه کنند.

سیدیان در محور سوم به کشتارگاه​‌ها اشاره کرد و افزود: در خصوص ساماندهی کشتارگاه‌ها تلاش بسیاری صورت گرفته است. خوزستان با همه بزرگی صنایع و منابع، یک کشتارگاه صنعتی نداشته است اما با تلاش‌های انجام شده اکنون از هر 300 رأس دام سبکی در اهواز، 150 رأس به صورت صنعتی کشتار می‌شوند. در بحث دام سنگین نیز قول داده شده که تا پایان اردیبهشت وارد مدار کشتار صنعتی شود.

وی افزود: با فعالیت کشتارگاه‌​های صنعتی در استان، می‌توان در کنترل بیماری‌​های عفونی موفق عمل کرد و فرآورده​‌های گوشتی را با قیمت بسیار ارزان در اختیار مردم قرار داد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم ​پزشکی جندی​‌شاپور اهواز گفت: 80 تا 90 درصد از شیوه زندگی بومی و استفاده از موادغذایی به روش بومی و محلی منفعت دارد ولی معتقدیم که همان غذاهای سالم بومی باید به روشی سالم تهیه شوند. بنابراین با اصل غذاها مخالفتی نداریم ولی نحوه پردازش و تهیه آن مورد بحث است.