گفتوگو با دکتر عبدالحسین فخاری دبیر کل موسسه حلال جهانی
در مورد موسسه حلال جهانی توضیح دهید.
این موسسه، تنها موسسهای است که در کشورهای اسلامی زیر مجموعه سازمان همکاریهای اسلامی گواهینامههای حلال به کارخانهها، مراکز خدماتی و گردشگری میدهد و آنها با این گواهینامه، خدمات حلالی که واجد آن هستند را به مشتریان خود ارایه می کنند. به مانند سایر گواهینامههای کیفیت که در دنیا معمول هست، مثل گواهینامههای مدیریتی و یا نظارتی، این گواهینامهها به مصرف کننده اطمینان میدهد که خدماتی مطابق با استاندارد حلال دریافت خواهد کرد.
در دنیا نزدیک به 2 میلیارد نفر مسلمان داریم که مساله حلال و حرام را در زمینههای مختلف مانند غذا، دارو، پوشاک و خدمات در نظر میگیرند و طبیعتا میخواهند خدمات مورد نیاز خود را از مراکز ارایه دهنده سرویسهای حلال دریافت کنند. ما هم به عنوان یک سازمان رابط بین مصرفکننده و تولیدکننده، خدمات شناسایی و ارایه گواهی حلال را به مصرفکننده میدهیم. برندهای مطرح کشور نیز به برند حلال مزین هستند و وقتی این آرم را روی بیسکویت، نوشابه، شکلات و دیگر محصولات خود قرار میدهند، مصرف کنندگان مسلمان با خیال راحت آنها را خریداری میکنند.
در ایران که وزارت بهداشت بر روی حلال بودن محصولات نظارت میکند، این شرکتها چه نیازی به این برند دارند؟
بله؛ چون مردم کشور ما جز اقلیتی، مسلمان هستند، همه محصولات حلال است. اما به محض این که پای خود را از کشور بیرون میگذارید، شما نمیدانید رستورانی که میروید از گوشت ذبح شده اسلامی استفاده میکند و آیا اصولا گوشتی که جلوی شما میگذارد از حیوانات حلال گوشت است یا نه. همچنین معلوم نیست در تهیه این خوراکی از الکل یا ژلاتین غیر حلال استفاده شده است یا نه.
به همین دلایل هم برند حلال به برندی معروف در دنیا بدل شده و از دیگر برندهای اقتصادی جلو زده است. مثلا تویوتا یا سونی چقدر طرفدار و هادار و مشتری دارند؟ اما حداقل دو میلیارد نفر مسلمان در دنیا برند حلال را باور دارند و به آن توجه میکنند و به همین دلیل به بزرگترین برند فرهنگی و اقتصادی دنیا بدل شده است.
استاندارد حلال را چه سازمانی تدوین کرده است؟
این استاندارد از سوی سازمان همکاریهای اسلامی تدوین شده و همه گروهها باید این استاندارد را زیر نظر سازمان استاندارد کشورشان رعایت کنند.
روال اعطای این برند چگونه است؟
مراحل کار این است که متقاضی برند حلال یک تقاضانامه رسمی مینویسد. مثلا در مورد تولید کننده مواد غذایی، کارشناسان به داخل کارخانه میروند تا هم مواد اولیه و هم فرایند تولید را با استاندارد حلال سازمان کنفرانس اسلامی انطباق دهند. اگر با این استاندارد منطبق بود که گواهی حلال اعطا میشود و اگر مشکلی داشت، عیب کار را مشخص خواهند کرد. پس از برطرف شدن آن مشکل، گواهینامه حلال به متقاضی تعلق میگیرد و روی محصول خودش درج میکند. به این ترتیب آن محصول در فروشگاه بین سایر کالاها، ممتاز میشود.
شبههای در مورد ژلاتینهای وارداتی به کشور مطرح است که شاید شما بتوانید در برطرف کردن آن به ما کمک کنید. گفته میشود ممکن است این محصولات حلال نباشد، نظر شما چیست؟
ژلاتینهای وارداتی به کشور توسط وزارت بهداشت تحت کنترل است. بخشی از ژلاتین در کشور خودمان تولید میشود، بخشی دیگر از پاکستان و بنگلادش و برزیل میآید. موسسات تولید کننده خارجی نیز معمولا تحت نظر موسساتی مانند ما فعالیت میکنند.
البته وقتی محصولی مثل آدامسهای قاچاق را خریداری میکنید که برند حلال ندارند، احتمال زیادی وجود دارد که در تهیه آن محصول از ژلاتین غیر حلال استفاده شده باشد. چرا که وزارت بهداشت نمیتواند روی محصول قاچاق نظارتی کند. بنابراین مصرف کننده باید خود به این موضوع توجه کرده و از مصرف این کالاها بپرهیزد.
توجه به برند حلال چقدر در دنیا شایع است؟
بازار حلال بازاری توسعه یافته است. شاید هشت سال پیش برآورد ارایه شده از حجم این بازار 500 میلیارد دلار بود، اما اکنون این میزان به 2 هزار میلیارد دلار رسیده است. یا مثلا در کانادا فروشگاهها، گوشت حلال را تا یک و نیم دلار گرانتر میدهند و باز هم مردم برای خرید آن صف میایستند.
استقبالی که از محصولات حلال در دنیا میشود نشان میهد رغبت روز افزونی برای مصرف این محصولات ایجاد شده است و حتی غیر مسلمانان هم به مصرف کالاهای با برند حلال گرایش پیدا کردهاند. مثلا در رستورانهای حلال اروپا، شاهد حضور مسیحیان هم هستید. چرا که میگویند غذاهای حلال هم خوشمزهتر و هم بهداشتیتر است.
یکی از شاخهای فعالیت شما گردشگری حلال است. لطفا این موضوع را بیشتر تبیین کنید.
برندهای حلال در صنعت غذا بیش از سی سال قدمت دارنداما بحث گردشگری از آن بحثهای جدید است که دو سه سالی از مطرح شدن آن بیشتر نمیگذرد. سال گذشته هم رییس جمهور در سفری که به کیش داشتند، گفتند که اینجا باید قطب گردشگری حلال بشود.
برای توضیح این مطلب مثالی میزنم، مسافر مسلمانی برای یک تور 10 روزه به تایلند میرود. در هتل نخستین حقش این است که غذای دلخواهش را مصرف کند که از این حق محروم است. دوم این که مثل خانه خودش باید راحت باشد تا به آسانی به عبادت و نماز و روزه بپردازد. سوم این که در مناطق گردشگری راحت باشد، اما مثلا وقتی به کنار دریا میرود، میبیند که پلاژ مختلط است. خوب این موضوع با فرهنگش منطبق نیست. به همین دلیل در آنتالیای ترکیه پلاژی به اسم حلال درست کردهاند که کاملا ایزوله و مخصوص بانوان است تا بازار را از دست ندهند.
برای جذب مسلمانان سایر کشورها، ما گواهی حلال به هتلها و رستورانها میدهیم. ممکن است شما بگویید هتلهای کشور ما که همه این موضوع را رعایت میکنند. بله درست است ولی گردشگر خارجی برای پذیرش این موضوع نیاز به گواهی یک سازمان بینالمللی دارد. به همین دلیل هم امسال این بحث را در دستور کار قرار داده و تاکنون برخی هتلها در استانهای مختلف کشور این گواهی نامه را دریافت کردهاند.