غذای ارگانیک که در دنیای آلوده امروز کمتر دیده می‌شود در واقع به غذایی گفته می‌شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌کش‌ها، کودها و ترکیبات شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- منطقه خراسان، امروز ما دچار بحران‌های مختلفی از جمله آلودگی هوا، آب، خاک و در نتیجه تن و روح خود شده‌ایم، چرا که با مصرف موادهای شیمیایی پایه نفتی در کشاورزی عملا آب و خاک منطقه را آلوده می‌کنیم و این مساله نه تنها موجب آلودگی محیط‌زیست شده، بلکه برای مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی هم مضر خواهد بود.
نهادی برای حمایت از تغذیه سالم وجود ندارد
گروه حامیان سلامت ایرانیان «حسا» که با هدف حمایت از تغذیه سالم از سال 92 کار خود را در کشور آغاز کرد، تا کنون دو کار اجرایی در راستای رسیدن به اهداف گروه انجام داده‌اند که شامل راه‌اندازی اولین «اسلو فود» در مشهد و عرضه محصولات ارگانیک، گیاهی و سالم بوده است.
جواد رهنما، مدیرگروه حامیان سلامت ایرانیان در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، با اشاره به رعایت چهار اصل سلامت، مراقبت، اصول اکولوژیک و انصاف توسط کشاورزی ارگانیک، اظهار کرد: دو هدف معنوی در مجموعه «حسا» که متشکل از کارشناسان تغذیه، بهداشت، کشاورزی و مدیریت منظور شده است که شامل ترویج و ارتقاء سلامت جامعه و توجه به جایگاه محیط زیست و همچنین ترویج و معرفی محصولات ارگانیک می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در ایران، 217 سازمان مردم نهاد جهت حمایت از محیط‌زیست و همچنین برای حمایت از حیوانات داریم، اما برای حمایت از تغذیه سالم نداریم.
مدیرگروه «حسا» با تاکید بر اینکه در کشاورزی ارگانیک یا کشاورزی زیستی در تولید و فرآوری محصولات از کودهای شیمایی، سموم دفع آفات و هورمون‌ها استفاده نمی‌شود، تصریح کرد: همه مراحل تقویت زمین، کاشت و برداشت با استفاده از نهادهای طبیعی همچون کودهای طبیعی، کمپوست‌های و حشرات سودمند انجام می‌شود.
رهنما در خصوص مزایای استفاده از کشاورزی ارگانیک، خاطرنشان کرد: در کشاورزی ارگانیک، سموم و آفت‌کش‌ها وارد چرخه محیطی از قبیل خاک، آب و حیات و وحش آبزیان شده و آنها را آلوده نمی‌کند و تنوع و توازن اکوسیستمی گیاهان و حیوات را حفظ می‌کند.
مدیرگروه «حسا» با اشاره به تحقیقات اخیر دانشمندان در زمینه محصولات ارگانیک، اظهار کرد: محصولات ارگانیک از نظر میزان مواد مغذی و همچنین کیفیت ریزمغذی‌ها در سطح بالاتری نسبت به انواع غیر ارگانیک قرار دارد.
وی در خصوص تفاوت محصول ارگانیک و سالم اضافه کرد: محصول ارگانیک محصولی است که هیچ‌گونه سم و کود شیمیایی یا بذرهای اصلاح شده ندارد و طعم‌دهنده و رنگ شیمیایی در فرایند بسته‌بندی آن استفاده نشده است.
رهنما ادامه داد: استفاده از محصولات ارگانیک نه تنها به سلامت جسم افراد کمک می‌کند، بلکه نقش بسزایی در سلامت روح و روان جامعه و کاهش ناهنجاری‌ها و ارتقاء سطح روابط اجتماعی ایفا می‌کند.
این کار آفرین و فعال در حوزه فرهنگ سلامت خواستار حمایت معنوی از سوی وزارت بهداشت شد و لیل عدم حمایت سازمان‌های دولتی، اتحادیه‌ها و حتی مردم را عدم باور داشتن فرهنگ تغذیه سالم دانست.
مدیرگروه حامیان سلامت ایرانیان در خصوص اقدامات این گروه در جهت ترویج و فرهنگ‌سازی ارگانیک و تغذیه سالم، عنوان کرد: استفاده از همکاری دانشجویان علاقه‌مند به ترویج این فرهنگ، در قالب سفیران سلامت با حقوق ثابت و انجام پذیرایی و تست محصولات در کلیه همایش‌ها و جلسات دولتی و خصوصی را از جمله این اقدامات دانست.
رهنما در خصوص اصولی که باید برای انجام این فعالیت‌ها رعایت شوند، عنوان کرد: این فعالیت‌ها نباید به سلامت جامعه و محیط‌زیست آسیب برساند و منجر به اشتغال‌زایی و ترویج فرهنگ استفاده از محصولات ارگانیک در بین مردم شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تولید محصولات ارگانیک کفاف تقاضای مردم را می‌دهد، خاطرنشان کرد: 20 درصد مردم به سلامت خود اهمیت می‌دهند، ولی تنها حدود دو درصد از آنها در راستای سلامت خود گام بر می‌دارند که با افزایش این مقدار باید به واردات مبادرت ورزید.
این فعال حوزه فرهنگ سلامت در راستای بهینه‌سازی فرهنگ «پیش‌گیری بهتر و ارزان‌تر از درمان»، تصریح کرد: اگر حمایت‌های جدی و عملی از کارآفرینان به عمل آید و همچنین مردم نیز حمایت کنند، می‌توان با تکیه بر کمک افراد و مجموعه‌های خیراندیش قدم‌های مهمی را در این راستا برداشت.
رهنما با بیان آشکار شدن اثرات مثبت کشاورزی ارگانیک شامل منافع زیست‌محیطی و بهداشتی در کنار منافع مالی، یادآور شد: کشاورزی ارگانیک باعث افزایش تعداد مصرف‌کنندگانی شد که به دنبال یک محصول سالم و بدون مواد شیمیایی بودند.
وی با اشاره به تاسیس سازمان IFOAM در سال 1979 در اروپا که در رابطه با محصولات ارگانیک فعالیت دارد، ادامه داد: هدف ایجاد IFOAM ایجاد یک علامت ارگانیک جهانی به دور از هرگونه قید ملی و یا اتحادیه‌ای است.
مدیرگروه حامیان سلامت ایرانیان همچنین به تعدادی از شرکت‌های گواهی‌دهنده ارگانیک از جمله انجمن خاک انگلستان اشاره و اظهار کرد: شرکت‌های گواهی دهنده بر مزارع و محصولات تولید شده به طور مستمر نظارت دارند.
رهنما در خصوص جلوگیری از تقلب و سوء استفاده از محصولات ارگانیک، خاطرنشان کرد: مصرف‌کنندگان باید به تائیدیه روی بسته‌بندی و لوگوی ارگانیک دقت کنند و یا از طریق سایت انجمن ارگانیک ایران از اصالت محصول اطمینان حاصل کنند.
صادرات 50 درصد محصولات ارگانیک کشور
رهنما با اشاره به این که هنوز در جهت مصرف محصولات ارگانیک در کشور فرهنگ‌سازی نشده است، اظهار کرد: بیش‌از 50 درصد از تولید محصولات ارگانیک ایران صرفا به کشورهای اروپایی و غربی صادر می‌شود.
وی همچنین افزود: درصد قابل توجهی از پسته ارگانیک جنگل‌های پسته وحشی سرخس که دارای گواهی‌ارگانیک اروپا هستند و انجیر جنگل‌های خودروی انجیر استهبانات شیراز نیز به عنوان محصول ارگانیک کشور صادر می‌شوند.
محصولات ارگانیک نیازمند کاهش هزینه تولید هستند
سید حمیدرضا جوادی، مشاور عالی رییس سازمان جهاد کشاوزی و مدیر تنظیم بازار در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، با تاکید بر اینکه بازار مصرف هر محصولی قبل از تولید آن باید پیش‌بینی شود، بیان کرد: برای تولید بیشتر محصولات ارگانیک بعد از فرهنگ‌سازی و اعتماد‌سازی بین مردم، کاهش هزینه‌های واحد‌های تولیدی نیز تاثیر چشمگیری خواهد داشت.
وی با بیان اینکه تمامی محصولات ارگانیک در دنیا دارای برند خاص هستند، افزود: این محصولات به دلیل داشتن شاخص‌ها و استانداردهای بین‌المللی شناخته شده و از اعتبار بر‌خوردارند.
جوادی عدم وجود مشوق‌های صادراتی را دلیل نداشتن صادرات محصولات استان به سایر کشورها می‌داند و اظهار کرد: برای اینکه محصولات ارگانیک استان جایگاه خود را در دنیا پیدا کنند نیازمند حمایت‌های دولت هستیم. در حال حاضر گیاهان دارویی ارگانیک به آلمان صادر می‌شوند.
احمد بلندنظر، تنها تولیدکننده زیتون ارگانیک در ایران است و در خصوص تولید ارگانیک در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، گفت: حدود 80 تا 100 تن کنسرو زیتون ارگانیک و 30 تا 40 تن روغن زیتون ارگانیک تولید و در داخل کشور مصرف می‌شود.
وی اضافه کرد: صادرات زیتون ارگانیک نداریم و غیر از آنچه که در کشور تولید می‌شود درصدی هم واردات از کشورهای اروپایی داریم.
دولت از تولیدکنندگان ارگانیک حمایت نمی‌کند
زوبین امیری، تنها تولیدکننده چای ارگانیک کشور نیز در گفت‌وگو با ایسنا- منطقه خراسان، اظهار کرد: در دیگر کشورها توجه ویژه‌ای به تولیدکنندگان محصولات ارگانیک می‌شود، ولی متافانه درایران حمایتی از جانب دولت به چشم نمی‌خورد.
وی گفت: هم اکنون 50 درصد چای ارگانیک کشور به کشورهای فرانسه و آلمان صادر می‌شود و قبل از تحریم‌ها شاهد صادرات به آمریکا نیز بودیم.
امیری، تحریم‌ها را بزرگ‌ترین مشکلات پیش‌روی صادرات دانست و خاطرنشان کرد: بعد از رفع تحریم‌ها خواستار تسهیلات ویژه‌ای مثل وام‌های بلند مدت، جلوگیری از تقلب، بازاریابی و حمایت در راستای ترویج فرهنگ تغذیه سالم هستیم.
نزدیک به 15 هزار هکتار از اراضی کشاورزی خراسان رضوی تحت تولید محصولات ارگانیک است که هفت هزار تن محصول از این اراضی برداشت می‌شود، ولی این استان صادرات چشمگیری به سایر کشورها ندارد.
تولید ارگانیک استان به اندازه مصرف داخلی است
در حال حاضر به دلیل عدم رواج فرهنگ ارگانیک بین مردم واردات ارگانیک در خراسان رضوی نداریم و در واقع به دلیل افزایش هزینه‌های واحد تولید، شاخص‌های بین‌المللی به طور کامل رعایت نمی‌شوند و محصولات ارگانیک استان جایگاه واقعی خود را در دنیا پیدا نکرده‌اند، اما ارمغان دنیای صنعتی و نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری هستند.
گزارش از: زهرا طهماسبیان، خبرنگار ایسنا، منطقه خراسان