فریاد واردکنندگان قهوه از بی سامانی این صنعت به گوش می‌رسد؛ صنعتی که
واردکنندگان، آن را می‌چرخانند اما سندیکای قوی برای یک‌صدا کردن و اجماع
فعالان ندارد. صنعت قهوه، صنعتی است که گفته می‌شود در آن، محصول با
عادلانه‌ترین سود بیش از 100 درصد افزایش قیمت به دست خریدار ایرانی
می‌رسد.
قهوه که پس از آب ارزان‌ترین نوشیدنی در جهان است در اولویت 10 واردات قرار
دارد و کالای لوکس ایرانی محسوب می‌شود لذا قهوه کیلویی 35 هزار تومان به
قیمت کیلویی 120 هزار تومان فروخته می‌شود.
نمایشگاه تخصصی قهوه، چای و صنایع وابسته هفته
گذشته در انزوا افتتاح شد؛ به گونه ای که عالی‌رتبه‌ترین مقاماتی که
نمایشگاه را افتتاح کردند دو عضو هیات مدیره اتحادیه بنکداران بودند و از
سوی دیگر استقبال چشمگیری از نمایشگاه در روز نخست نشد و سالن‌های نمایشگاه
فضای دلنشین و لوکسی به دور از ازدحام و شلوغی داشت.
یکی از ویژگی‌های جالب این نمایشگاه که در کنار عرضه محصولات مختلف قهوه
می‌تواند جذاب باشد حضور باریستاها ( اشخاصی که در کافی‌شاپ نوشیدنی‌ها با
پایه اسپرسو را آماده کرده و تحویل می‌دهند) است. در غرفه‌هایی که باریستا
حضور دارد، همراه با سرو قهوه توضیحات مورد نظر مخاطب درمورد نحوه درست
کردن قهوه ارائه می‌شود.
همچنین در این نمایشگاه در راستای آشنایی جوانان ایرانی با شرکت‌های خارجی
برای انتقال تکنولوژی، نمایشگاه پنج دوره تخصصی توسط مدرسین انجمن قهوه
اروپا برگزار شد تا جوانان با گذر از دوره‌های آکادمیک وارد چرخه فرآوری
قهوه شوند.
با توجه به این‌که ایتالیا بدون کشت حتی یک دانه قهوه، بزرگترین صادرکننده
قهوه دنیاست، به مقوله فرآیند و تولید قهوه باید به صورت علمی نگاه کرد که
درصورت رشد آکادمیک صنعت قهوه، امسال اولین شرکت ایرانی وارد عرصه فرآوری
قهوه می‌شود.
فروش قهوه 35 هزار تومانی به قیمت 120 هزار تومان!
یکی از فعالان صنعت قهوه که 15 سال است به واردات قهوه و تجهیزات مربوطه
پرداخته است، از هزینه‌های جانبی در این صنعت گلایه می‌کند و تاکید دارد که
قهوه کیلویی 35 هزار تومانی، به قیمت کیلویی 120 هزار تومان به دست
مصرف‌کننده ایرانی می‌رسد و تعرفه‌های گمرکی و هزینه‌های بهداشت به این
بی‌عدالتی دامن می‌زنند.
محمد پورمحمدی با اشاره نقش گمرک در افزایش 100 درصدی قیمت قهوه در ایران
به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به تعرفه بالای گمرکی، قهوه‌ای که کیلویی 10
یورو برابر با 35 هزار تومان خریداری می‌شود معقول است که با سود عادلانه
20 درصدی، حدود 60 هزار تومان به فروش برسد اما به دلیل هزینه‌های بهداشت و
هزینه‌های جانبی گمرک به قیمت مذکور افزوده شده و قهوه 35 هزار تومانی، به
قیمت 100 تا 120 هزار تومان در ایران فروخته می‌شود.
وی با اشاره به چالش‌های کافه‌داران با اماکن، شهرداری و بهداشت به عنوان
دیگر مشکلات صنعت قهوه اظهار کرد که بزرگترین مشکلات به گمرک و بهداشت
برمی‌گردد و این دو نهاد، همیاری با صنعت قهوه ندارند. تعرفه واردات قهوه
به عنوان یک ماده خوراکی بسیار بالاست؛ لذا هزینه‌های حمل، قیمت و تجهیزات
وارداتی نیز افزایش پیدا می‌کند.
این فعال صنعت قهوه با انتقاد از عدم همفکری فعالان صنعت، در پاسخ به این
پرسش که آیا صنعت قهوه برای خروج قهوه از رده کالاهای لوکس درخواستی ارائه
کرده است؟ گفت: به دلیل نبود صنف واحد نمی‌توان چنین درخواستی را پیگیری
کرد و تاکنون نیز صحبتی برای خروج قهوه از ردیف کالای لوکس به میان نیامده
است. اکنون اتحادیه وجود دارد اما بسیاری از فعالان صنعت قهوه عضو اتحادیه
نیستند لذا تشکیل انجمن درحال پیگیری است.
برند بودن قهوه دلیل بر بازار پسندی آن نیست
پورمحمدی در ادامه درمورد تنوع قهوه در ایران اظهار کرد: برندهای مطرح و
بزرگی در ایران حضور دارند اما برند بودن قهوه دلیل بر پسندیدن آن نیست،
شاید قهوه ای که در ایران رست شود به نظر برخی افراد خوش طعم‌تر باشد
درواقع شخص است که مشخص می‌کند که چه قهوه‌ای را دوست دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دارد قهوه در ایران با کیفیت قهوه در
ایتالیا به دست مصرف‌کننده برسد؟ گفت: معمولا این اتفاق نمی‌افتند، چرا که
کنترل کیفیت صورت نمی‌گیرد و نظارتی وجود ندارد؛ بنابراین کارخانه‌ها
معمولا قهوه با پایین‌ترین کیفیت را برای عرضه در ایران و خاورمیانه درنظر
می‌گیرند البته برای واردکننده کیفیت قهوه مهم است اما به دلیل هزینه‌های
گمرکی و بهداشت، واردکنندگان کیفیت را می‌کاهند تا قیمت‌ها را ثابت نگاه
دارند. ایرانیان عملا هرگز کیفیت را افزایش نمی‌دهند بلکه با کیفیت بالا
شروع کرده و رفته رفته از کیفیت محصول می‌کاهد، دلیل این امر هم ضعف در بخش
پایه و مدیریتی است.
این فعال صنعت قهوه درمورد کیفیت دستگاه‌های قهوه‌ساز نیز تاکید کرد که
قهوه سازهایی که از ایتالیا وارد می‌شوند از کیفیت بسیار خوبی برخوردارند،
چرا که صنعت قهوه متعلق به ایتالیاست اما دستگاه‌های چینی بسیار ضعیف
هستند.
پور محمدی با اشاره به توان بالای ایرانیان در ساخت دستگاه‌های رستر، تاکید
کرد: اگر در این حوزه کمی خود را باور داشته باشیم ایتالیایی‌ها اصلا مطرح
نیستند؛ ما نیز می‌توانیم قهوه را وارد کنیم و با داشتن شرایط کارخانه‌ای،
صادرکننده قهوه باشیم اما در جامعه، برند خارجی را ترجیه می‌دهیم لذا
فروشنده موفق‌تری هستیم.
وی در ادامه با اشاره به این که رستینگ ایران با ایتالیا قابل رقابت نیست،
اظهار کرد: از لحاظ رست و فرمولاسیون رست، ایتالیا بسیار قوی است. ایران در
این عرصه ضعیف است و قدرت رقابت ندارد، چراکه در کشورمان قهوه را مانند
بودادن تخمه، رست می‌کنند؛ شرایط کارخانه‌ی رستینگ محیا نیست و بسیاری از
رستینگ‌ها مجوز بهداشت را ندارند.
این فعال صنعت قهوه درمورد استقبال مردم از قهوه‌های ترک و اسپرسو نیز با
تاکید بر این‌که در مبحث آشنا شدن مردم با طعم تلخ و ملایم فعال هستیم،
گفت: ذائقه خاورمیانه‌ای قهوه ترک مربوط به ترک‌هاست. الان در ایران بیشتر
از قهوه اسپرسو استفاده می‌شود، ایرانیان قهوه ترک رست شده در ایران را
می‌پسندند و بسیاری از افراد قهوه ترک رست شده در ترکیه را دوست ندارند.
پور محمدی درمورد شرایط قهوه در گفت: مردم مصرف چای را بیشتر می‌پسندند؛
بنابراین تا سه - چهار سال آینده با مشکل مواجه هستیم؛ هنوز تلاش می کنیم
مردم با ذائقه تلخ و ملایم آشنا شوند، چرا که مردم تلخ شدید را دوست
ندارند و نمی‌توانیم این طعم را غالب کنیم؛ پس از این که مردم با طعم تلخ
آشنا شدند باید ببینیم که قهوه خور می‌شوند یا خیر.
چرا قهوه در ایران گران است؟
هادی محمودپور، یکی دیگر از فعالان صنعت قهوه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره
به افزایش شناخت مردم نسبت به قهوه، تاکید دارد که توقع مردم بیشتر شده
بنابراین قهوه‌های باکیفیت‌تر در بازار توزیع می‌شود.
وی همچنین با تاکید بر حرفه‌ای‌تر شدن باریستاها در پی شناخت بیشتر مخاطبین
به قیمت نامناسب قهوه اشاره کرد و گفت: میزان تعرفه قهوه بسیار بالا است
لذا به عنوان عرضه کننده مجبور هستیم قهوه را با قیمت بالاتر عرضه کنیم؛ به
گونه‌ای که نرخ هر کیلو قهوه به بیش از 100 هزار تومان می‌رسد.
قیمت قهوه در بازار ایران درحال حاضر از کیلویی 70 هزار تومان تا 200 هزار
تومان است و در اکثر مواقع قهوه عربیکا و روبوستا ترکیب و عربیکای خالص
کمتر عرضه می‌شود.
اردشیر اسدزاده، یکی دیگر از فعالان صنعت قهوه نیز با انتقاد از حساسیت بیش
از حد اماکن نسبت به کافی‌شاپ‌ها به ایسنا گفت: تعطیلی کافه‌ها به دلیل
حساسیت زیاد اماکن در کنار تعرفه بالای واردات قهوه به گران شدن این
نوشیدنی دامن زده است.
وی با اشاره به قوانین و مقررات بسیار دست و پاگیر گفت: گاه بیش از یک‌سال
برای اخذ مجوز بهداشت تلاش می‌شود که این روند بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر
است. درحالی که تهیه گواهی سلامت جهانی بسیار راحت‌تر صورت می‌گیرد. مشکلات
و تعرفه گمرکی نیز بسیار آزاردهنده است و هزینه‌های جانبی در صنعت قهوه
زیاد است و همه این عوامل روی قیمت تمام شده قهوه تاثیر دارد.
این فعال صنعت قهوه درمورد استقبال مردم ایران از قهوه گفت: استقبال مردم
ضعیف است و بیشتر کافه‌داران مشتری ما هستند که آن‌ها هم به خاطر
سخت‌گیری‌های اماکن مرتب با احتمال تعطیلی مواجه هستند درحالی که صنعت
کافه‌داری می‌تواند اشتغالزایی خوبی داشته باشد. متاسفانه حساسیت بسیاری
درمورد کافه وجود دارد.
فروش هر فنجان قهوه در ایران 4 برابر گران‌تر از دیگر کشورها
اسدزاده با اشاره به فروش قهوه با نرخ چهار برابر قیمت قهوه در سایر کشورها
گفت: با توجه به هزینه‌های گمرکی و اجاره کافه‌ها یک فنجان قهوه که به طور
مثال در سایر کشور با قیمت 2000 تومان عرضه می‌شود در ایران با نرخ 8000
تومان فروخته می‌شود.
وی گفت: اگر دولت تعرفه گمرکی را نصف کند و قهوه را به قیمت 60 تومان
بفروشیم استقبال بسیار بیشتر می‌شودو قهوه را همچون چای ببینند.
این فعال صنعت قهوه همچنین از وضعیت رست قهوه در ایران انتقاد کرد و گفت:
هیچ نظارتی بر تولید قهوه در ایران نمی‌شود و لازم است که رستینگ‌ها از
لحاظ کیفیت کنترل شوند.
قهوه کالای لوکس نیست
مجید شاه‌بیگ، دیگر فعال صنعت قهوه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در تلاش
هستیم به مجلس و دولت بگوییم قهوه نوشیدنی لوکس نیست. خیلی ها علاقه به
نوشیدن قهوه دارند اما شاید به خاطر قیمت بالای آن شرایط خرید را نداشته
باشند. در داخل مشکل دیدگاهی داریم چرا قهوه را کالای لوکس می‌دانند و
قیمت‌گذاری‌ها در گمرک ناعادلانه است؟ به گونه‌ای که در نهایت 100 درصد به
قیمت قهوه از مرحله واردات تا رسیدن به دست مصرف‌کننده افزوده می‌شود.
وی با انتقاد از نبود سندیکای قهوه، گفت: شرکت‌های خارجی علاقه‌مند به فروش
محصول خود هستند، ما باید مشکلات درون کشور را باید حل کرد.
شاه‌بیگ با اشاره به ورود قهوه‌ساز‌های جدید که به آسانی و در زمانی کوتاه
قهوه را آماده می‌کند، تصریح کرد: باریستاهای خوبی در ایران تربیت می‌شوند
و مردم اطلاعات بیشتری نسبت به قهوه به دست آوردند، حال که باریستاهای
خوبی داریم باید مخاطبان خوبی نیز تربیت کنیم. در منوی کافی‌شاپ 15 نوع
نوشیدنی گرم و سرد ذکر شده اما مواد تشکیل‌دهنده آن ذکر نمی‌شود؛ قطعا وقتی
مخاطب از اجزای تشکیل‌دهنده نوشیدنی اطلاع داشته باشد، آنچه را که می
پسندد، سفارش می‌دهد.
وی با اشاره به قیمت فروش قهوه در ایران نسبت به سایر کشورها گفت: در ایران
بیش از 100 درصد به نرخ قهوه خارجی افزوده می‌شود؛ هیچ سود مصوبی در قهوه
مطرح نیست و قیمت‌ها ناعادلانه است؛ به گونه‌ای که ارزان ترین نوشیدنی جهان
پس از آب، در ایران گران به دست مصرف کننده می رسد. به عنوان مثال هر بسته
18تایی پاد قهوه در دوبی 12 هزار تومان به فروش می رسد اما همان بسته با
درنظر گرفتن هزینه های جانبی در ایران با سود عادلانه بیش از 40 تومان عرضه
می‌شود.
بیش از 50 درصد قهوه قاچاق است
این فعال صنعت قهوه درمورد حجم قاچاق قهوه در ایران نیز تاکید کرد: قاچاق
قهوه بیش از 50 درصد بازار را دربر دارد؛ درواقع هرجا سخت گیری بیش از حد
باشد قاچاق هم وجود دارد.
واردات سالانه 500 هزار دلار ماشین‌آلات تولید قهوه
علیرضا خندابی، تولیدکننده ماشین‌آلات پخت شیرینی نیز به خبرنگار ایسنا
گفت: در سال‌های گذشته خدمات پس از فروش ماشین‌آلات قهوه را ارائه می‌کردند
و اکنون درصدد ورود به عرصه ساخت ماشین‌آلات تولید قهوه تا سال آینده
هستیم.
وی با تاکید بر واردات سالانه 500 هزار دلار ماشین‌آلات تولید قهوه، اظهار
کرد: رقیب جدی ایرانی در عرصه تولید ماشین‌آلات قهوه وجود نداریم.
این فعال صنعت قهوه، با اشاره به سهولت فعالیت پس از حذف تحریم‌ها گفت: در
حال حاضر تعرفه واردات ماشین‌آلات قهوه بالا و به میزان 45 درصد است.
تهیه و تنظیم گزارش از خبرنگار ایسنا: پانیسا حسن‌زاده