کام تلخ قندی‌ها با وجود افزایش نرخ شکر

طی یک ماه گذشته، در کنار ریزش شاخص بورس به مانند اواخر سال 1390، شاهد رشد شرکتهای تولید کننده قند و شکر هستیم، به گونه‌ای که از 28 مرداد تا 23 شهریور امسال به طور میانگین بیش از 24 درصد رشد ا تجربه کرده است.

در این ارتباط حامد فقرایی کارشناس سرمایه گذاری ساتا در گفت‌وگو با خبرنگار بورس خبرگزاری فارس با بیان اینکه وضعیت بنیادی گروه قندی ها در بورس حاکی از وقوع رخداد های جدیدی در این صنعت نیست، معتقد است: فعالان صنعت قند و شکر در حالی از رایزنی برای افزایش نرخ شکر سفید به 2500 تومان سخن گفته‌اند که در حال حاضر با احتساب نرخ 3400 تومانی دلار، قیمت هر کیلو شکر خام وارداتی مبلغ 1700 تومان تمام می‌شود.

وی با بیان اینکه افزایش نرخ شکر به قیمت‌های انتظاری کارخانجات قندی برای سال جاری کمی بعید به نظر می‌رسد، عنوان کرد: واقعیت موجود در این صنعت نشان می‌دهد که از کل حجم سهمیه تخصیص یافته برای واردات شکر خام در نهایت 10 درصد به شرکت های تولید کننده شکر می رسد و مابقی آن از سوی تجار و سایر اشخاص صاحب سرمایه وارد می شود.

وی افزود: این اشخاص برای تصفیه شکر وارداتی خود با علم به سرمایه کوچک و ضعیف شرکت های قندی، اقدام به خرید سهام و در دست گیری سکان مدیریتی آن می‌کنند. بنابراین آنچه رخ می‌دهد، تسویه شکر وارداتی متعلق به تاجر در کارخانه به قیمت پایین و فروش شکر سفید در بازار آزاد با کسب منافع حداکثری برای این دسته از سرمایه گذاران است. بنابراین انتظار برای وقوع رخداد جدید برای سهامداران و یا سودآوری شگفت آور در این گروه دور از انتظار است.

فقرایی بر این باور است که نگاهی به صورت های مالی و بودجه برآوردی شرکت‌های قندی در ابتدای سال مالی و مقایسه آن با آخر دوره مالی نشان دهنده انحراف های معنی دار در تحقق سود پیش بینی شده است. از سوی دیگر با وجود برخی شرکت‌های کم بازده، اما برایند کلی قیمت سهام در گروه قندی های بورس حاکی از ارزندگی نیست.

وی در برابر این پرسش که چرا گروه قند و شکر با وجود تداوم رکود در بازار سهام،  مورد توجه فعالان بازار قرار گرفته است؛ پاسخ داد: طی دو هفته گذشته اخیر، بازار سهام شاهد به راه افتادن شایعه‌ای در مورد افزایش قیمت قند و شکر بود، همچنین سفته بازها به سمت گروه قندی که اغلب شرکت های کوچک با سرمایه پایین و شناور اندک هستند، روی آورده اند و موجب رشد فزاینده قیمت سهام شده‌اند.

کارشناس سرمایه گذاری‌های ساتا با اشاره به شفاف سازی برخی از شرکت های قندی در روزهای اخیر، گفت: مطابق با این گزارش ها هیچ گونه تغییری در پیش بینی‌ها رخ نداده است و همچنین با توجه به سیاست دولت در تثبیت قیمت‌ها و همچنین قیمت های جهانی شکر نیز تحت تاثیر کاهش قیمت جهانی به کمتر از نصف سال 1390 رسیده است، در نتیجه در بازارهای جهانی نیز محرک خاصی برای افزایش نرخ وجود ندارد.

وی ادامه داد: در حالی که در سال 1390 با استدلال افزایش قیمت های جهانی ، شرکت های داخلی افزایش قیمت گرفته اند، اما اکنون انتظار نمی‌رود که برخلاف روند قیمت های جهانی ، در بازار داخل افزایش قیمت داده شود.

فقرایی بر این باور است که خشکسالی سبب کاهش تولید و همچنین کاهش عیار چغندر قند تولیدی شده است که در نتیجه سبب شده تا کارخانه ها با ظرفیت پایین تری کار کنند و علاوه بر این عیار چغندر نیز کاهش یافته است که از این محل نیز کارایی و تولید کاهش می یابد.

وی تصریح کرد: همچنین به دلیل کمبود عرضه چغندر قند در برخی مناطق، رقابت بین کارخانجات صورت گرفته است و حتی برخی از کارخانجات اقدام به خرید از مناطق دیگر نموده اند که علاوه بر افزایش قیمت چغندر قند، سبب افزایش هزینه حمل و نقل نیز شده است.

وی افزود: یکی از دلایلی که این روز ها مجددا مطرح می‌شود، ارزشمندی دارایی های ثابت این شرکت ها از جمله زمین کارخانجات و زمین کشاورزی است و با توجه به قدیمی بودن برخی از این کارخانجات، اکنون در محدوده نزدیک به شهر واقع شده اند. با این حال ، این موضوع در سال 1390 نیز مطرح بود، اما با گذشت زمان حتی در یک کارخانه نیز این موضوع رخ نداده است.

فقرایی افزود: به نظر نمی رسد که در میان مدت، شاهد توقف تولید در کارخانجات و تغییر کاربری باشیم . همچنین بسیاری از زمین ها کشاورزی اصلا قابلیت تغییر کاربری ندارند.

این کارشناس بازار سرمایه مصرف 2 میلیون تنی سالانه شکر در ایران را یادآور شد و گفت:  این در حالی است که شرکتهای تولید کننده قند و شکر حدود 50 درصد از ظرفیت خود را می توانند تولید کنند و علت آن هم پایین بودن عیار چغندر تولیدی در داخل و یا کمبود آن است.

این کارشناس گفت: با این حساب شرکتهای قندی تنها قادر به تولید 1.5 میلیون تن شکر در سال هستند. تولید پایین تر از ظرفیت اسمی، می تواند موجب افزایش بهای تمام شده هر واحد از محصول نهایی شود. افزایش بهای تمام شده شکر تولیدی در کنار روند کاهشی قیمت جهانی شکر، موجب شده است که واردات شکر هم ضروری باشد و هم بهای تمام شده به مراتب پایین تری نسبت به تولید داخل داشته باشد که در نتیجه شرکت های داخلی توان رقابت پذیری ندارند.

بهنام اوضح روشن مدیر سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی صدا و سیما نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از کاهش فزاینده قیمت جهانی شکر خام سخن می‌گوید، وی معتقد است: با توجه به افت قیمت های جهانی شکر هم اکنون تصفیه شکر خام به شکر سفید از تولید و استحصال شکر حاصل از چغندر قند به مراتب با صرفه تر بوده و در کنار خشکسالی و کمبود آب در کشور ، تولید شکر مزیت رقابتی خود را از دست داده است.

وی با بیان اینکه تحلیل گروه قندی ها باید از دو منظر صنعتی و بنیادی به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد، عنوان کرد: از منظر صنعتی افزایش نرخ شکر می‌تواند خبر مسرت بخش برای ذینفعان و فعالان گروه قندی های بورس تلقی شود، اما واقعیت‌ها نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ها به افزایش ارزندگی سهام شرکت‌های قندی نخواهد افزود. از سویی با توجه به زیان آوری اغلب این شرکت‌ها، بازار به خوبی متوجه رفتار سفته بازی بر روی معاملات سهام این گروه است.

اوضح روشن عرضه سهام از سوی سهامدار عمده گروه قندی های بورس را ناشی از اعتقاد به وجود انگیزه‌های سفته بازانه در این گروه دانست و افزود: با این وجود در برخی از نماد های معاملاتی حاضر در این گروه می توان مزیت های سرمایه گذاری را یافت.

وی افزود: برخی از شرکت‌های گروه قندی در آستانه افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی هستند و برخی دیگر هم به دلیل دعوای هیات مدیره بر سر کرسی های مدیریتی و یا ارزشمندی زمین های  در شرف واگذاری مورد اقبال سرمایه گذاران هستند. در مقابل آن دسته شرکت های قندی که پیش تر افزایش سرمایه خود را ثبت کرده‌اند، اکنون به قیمت های انتظاری خود در بازار رسیده و توجیهی برای رشد دوباره آنها وجود ندارد.

این کارشناس بازار سرمایه با احتمال عدم موافقت دولت با پیشنهاد 2500 تا 2600 تومانی قیمت شکر از سوی فعالان صنعت قند و شکر، افزود: از منظر بنیادی افزایش نرخ 10 تا 15 درصدی اتفاق خاصی را برای سودآوری شرکت های قندی رقم نخواهد زد. بازار مصرف هم اکنون کشش قیمت‌های پیشنهادی را نداشته و با تسویه شکر خام به شکر سفید قیمت تمام شده ای بالغ بر 1950 تومان در هر کیلو برای تولید کننده داخلی رقم خواهد زد. بنابراین تولید شکر 2100 تومانی در شرایط فعلی توجیه ندارد.

وی ادامه داد: کارخانجات قند و شکر تنها در صورت اعمال عوارض سنگین 50 درصدی واردات می توانند از سودآوری و ارزندگی سهام برخوردار شوند و یا اینکه از ترخیص شکر خام جلوگیری شود و این در حالی است که با توجه به خشکسالی و نیاز بازار مصرف داخلی چنین انتظاری فقط توهم است.

وی بر این باور است که بازار سهام همواره پس از حرکت خود اقدام به تحلیل دلایل آن می‌کند، بر این اساس چنانچه هیچ گزینه ای برای معامله گران بازار در روزهای آینده وجود نداشته باشد، به دلیل کوچکی و سرمایه اندک گروه قندی ها پس از اصلاح 20 درصدی قیمت ها دوباره با اقبال خریداران نوسان گیر مواجه شود.

احسان معتضدی نیز با تحلیل از اوضاع دیروز و امروز گروه قندی‌های بورس معتقد است: فروش قندی ها چهار سال پیش به ٦٠ میلیارد تومان رسیده بود و سرمایه اغلب آنها نزدیک به سه میلیارد تومان بود و این یعنی پنج درصد تغییر در سود باعث می شد، سودشان صد درصد رشد کند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد، در آن زمان قیمت های جهانی در حالی افزایش می یافت که انجمن قند و شکر قادر به جایگزینی شکر سفید به قیمت پایین تر در بازار مصرف داخلی نبود، از این رو به  افزایش نرخ شکر داخلی روی آورد و قمت سهام به خاطر افزایش سودآوری این شرکت ها جهش کرد.

معتضدی با اشاره به فروش شرکت‌های قندی گفت: هم اکنون قندی ها حدود هفتاد تا صد میلیارد تومان فروش دارند و سرمایه بالای 20 میلیارد تومان دارند. یعنی برای اینکه سودشان صد درصد افزایش یابد، باید حاشیه سودشان 25 درصد افزایش یابد که با شرایط کنونی کمی بعید به نظر می رسد.

معتضدی افزود: از طرفی دیگر تعرفه واردات شکر به دلیل حمایت از این صنعت 35 درصد شده و با این وجود واردات شکر خام هم اکنون حدود ١٧٠٠ تومان برای هر کیلو تمام می‌شود.

وی افزود: از سوی دیگر هم اکنون فصل برداشت محصول و تولید شکر از چغندر در حالی آغاز شده که از هر هفت کیلو چغندر یک کیلو شکر به دست می‌آید. قیمت چغندر قند با هزینه حمل برای هر کیلو مبلغ ٢٨٠ تومان تمام می شود و این یعنی حدود دو هزار تومان تفاله و ملاس هم باید به عنوان هزینه های کارخانه حساب کرد.

وی افزود: قیمت وارداتی شکر هم اکنون با احتساب عوارض 35درصدی واردات مبلغ ١٧٠٠ تومان تمام می شود و قیمت تولید شکر سفید حاصل از چغندر قند مبلغ ٢٠٠٠ تومان است، حال فرض کنید قیمت فروش هرکیلو شکر سفید برای کارخانجات داخلی مبلغ ٢٦٠٠ تومان تعیین کنند.