روح الله فرقانی فدافن: طلای سرخ ایران که در جهان شناخته شده است هنوز سهم شایسته خود در بازارهای بینالمللی با برندهای ایرانی را به دست نیاورده است. با این حال، تولید کنندگان ایرانی امید دارند که بتوانند برندهای خود را پس از لغو تحریمها در جهان معرفی کنند.
زعفران یکی از گرانبهاترین محصولات جهان است.این محصول جایگاه ویژهای در میز غذا در سراسر جهان دارد. برای تهیه یک کیلو ازاین چاشنی معطر و خوشرنگ 110 تا 170 هزار گل زعفران یعنی حدود 70 کیلوگرم گل زعفران نیاز است.
ایران بهترین زعفران جهان را دراختیار دارد و امسال 300 تن زغفران تولید خواهد کرد که بیش از 90 درصد کل تولید زغفران جهان است.
به گفته کارشناسان کشاورزی، ما قادر هستیم محصولی سالم و ارگانیک تولید کنیم،اما متاسفانه این محصول توسط دلالان و با برندهای خاص خودشان صادر می شود.زعفران میتواند به عنوان یک کالای صادراتی پرسود در کنار پسته، کشمش ، خرما، انار، چای، فرش برای ایران باشد که قصد دارد اقتصاد خود را متنوع و تقویت کند. این صنعت توانایی تغییر شکل و بهبود وضعیت زندگی بسیاری از خانوادههای روستایی را دارد.
توجه اسپانیا و مراکش به صنایع تبدیلی زعفران
از این رو جواد هروی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت؛ با بیان اینکه زعفران یک محصول درآمد زا و استراتژیکی است، گفت: آن گونه که باید برای محصول زعفران برنامه ریزی انجام ندادیم و متاسفانه هنوز بر تولید و مصرف زعفران به شیوه های سنتی اصرار داریم.
نماینده مردم قائنات در مجلس شورای اسلامی، افزود: در کشورهای اروپایی و حتی آفریقایی همچون مراکش گام های جدی برای صنایع تبدیلی این محصول باارزش برداشته شده است. ما هنوز نه به موضوع وارد شدیم و نه پرداخته ایم. زعفران ما می تواندهم ارزآوری داشته باشد و هم اشتغال اما به این امور توجه نکردیم.
پرونده چندین ساله طرح ملی زعفران به جریان افتاد
عضوکمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس،یادآور شد:درهمایشی که اخیرا با حضور دست اندرکاران و مسئولان کشاورزی درقائنات برگزار شد،موضوع صنایع تبدیلی و مکمل آن مورد بررسی قرار گرفت و پرونده چندین ساله طرح ملی زعفران به جریان افتاد.
هروی با اشاره به اینکه زعفران می تواند محصول مناسبی برای جایگزینی نفت محسوب شود، تصریح کرد: با همکاری قائم مقام وزیرکشاورزی "طرح ملی زعفران "که در وزارت جهاد کشاورزی مسکوت مانده بود به زودی در مجلس ارایه می شود.
توجه به صنایع تبدیلی و برند سازی اولویت نخست طرح ملی زعفران
وی یادآور شد: پرداختن به صنایع تبدیلی و برند سازی زعفران ازاهداف مهم این طرح است که با مشورت و همکاری کمیسیون کشاورزی مجلس، هفته آینده ارایه خواهد شد.
طلای سرخ ایران اقتصاد مقاومتی را معطر می سازد
همچنین ابوالقاسم خسروی سهلآبادی درگفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه طلای سرخ ایران می تواند یکی از فرصت های اقتصاد مقاومتی درکشور را رقم بزند، گفت: بیش از 90 درصد زعفران جهان در ایران تولید می شود،ولی برای صادرات آن ارتباط مستقیمی با کشورهای مصرف کننده نداریم و این به دلیل کم کاری درصنایع تبدیلی و برندسازی ما است.
نماینده مردم تربت حیدریه،مه ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه بسته بندی زعفران ایران باید جدی گرفته شود،افزود:به دلیل بی تدبیری وبی برنامگی سود یکسال زحمت کشاورزان به جیب دلال ها می رود. نخستین قدم برای زعفران ایرانی این است که کار کارشناسی برای برندسازی آن صورت گیرد تا سود واقعی محصول به دست خود کشاورزان برسد.
وی ادامه داد:نخستین وظیفه ما این است تا بازارهای جهانی زعفران را مدیریت کنیم ولازمه آن آموزش های لازم و ارایه برندهای معروف و مطابق با استانداردهای جهانی است .
عضوکمیسیون آموزش وتحقیقات مجلس تاکید کرد:اینجا وظیفه دولت و صندوق حمایت ازمحصولات کشاورزی است که به موقع عمل کنند تا زعفران ایران تبدیل به برند جهانی شود.
سطح برداشت زعفران با ارگانیک کردن تا 30 کیلو در هکتار افزایش می یابد
خسروی سهل آبادی با بیان اینکه متوسط برداشت هر هکتار زعفران 4 کیلوگرم است، یادآور شد: با استفاده ازروش های نوین آبیاری، ارگانیک کردن محصول زعفران و آموزش های لازم به کشاورزان می توان سطح تولید هرهکتارزعفران را تا 30 کیلو گرم هم افزایش داد.
جهاد کشاورزی الگوی مناسبی برای بهره برداری زعفران ارایه دهد
این نماینده مردم درمجلس نهم با انتقاد ازاینکه نباید پیاز زعفران در شهرهای که از میزان آب خوبی برخوردار هستند کاشت و برداشت شود، گفت: زعفران بیشتر با هوای گرم و زمین های کم آب سازگارتر است و این محصول به یک دهم آبیاری چغندرقند نیاز به آب دارد.
خسروی ادامه داد:شهرهایی که دارای منابع آبی مناسب و خوبی هستند اقدام به بهره برداری از این محصول نکنند. کاشت زعفران در این گونه شهرها به مصلحت نیست و وزارت جهاد کشاورزی از این اقدام جلوگیری کند و الگوی مطابق با آن مناطق را توسعه دهد.
لزوم توجه به برند سازی زعفران و کوتاه کردن دست دلالان
وی افزود: با توجه به اینکه درسال های اخیر با پدیده خشکسالی و کمبود آب مواجه هستیم می توانیم، محصول زعفران را که نیاز به آبیاری زیادی ندارد را در داخل گسترش دهیم و از صادرات غیررسمی و بی رویه پیاز زعفران به کشورهای همجوار همچون افغانستان خودداری کنیم.
سهل آبادی با بیان اینکه محصول زعفران هرساله نزدیک به هزاران فرصت شغلی درتربت حیدریه ایجاد می کند،تصریح کرد:صادرات پیاز زعفران به افغانستان یک تهدید است و باید مراقبت کنیم تا برند زعفران را از دست ندهیم.
وی با پرداختن به نوسانات بهای زعفران در ماه های اخیر،ادامه داد: قیمت زعفران در زمان بهره برداری محصول به 5 میلیون تومان در هر کیلو به فروش می رسد؛ ولی متاسفانه با وجود دلالی های مختلف و نبود نظارت از سوی جهاد کشاورزی شاهد افزایش بهای طلای سرخ تا 7 میلیون تومان هستیم که این امر به ضرر کشاورز تمام می شود و با ایجاد برنامه های مدون می توان این افزایش قیمت را به سمت کشاورزسوق داد.
عضوکمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس پیش بینی کرد که با آموزش های لازم در چگونگی کاشت،داشت و برداشت این محصول که درخراسان رضوی انجام می گیرد،می توان برداشت طلای سرخ این استان در سال جاری را افزایش داد.
نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس با اشاره به جشنواره زعفران که اخیرا در بعد بین المللی در خراسان رضوی برگزار شد، گفت: همایش ملی توسعه تجارت زعفران درحالی با حضور مسئولان وزارت خانه های مرتبط در تربت حیدریه برگزار شد که جشنواره عکس آن با استقبال خوب عکاسان داخلی و خارجی همراه شده و حتی سفیر اندونزی درتهران که عکاس حرفه ای است دراین جشنواره حضور داشت
معزل صادرات فله ای زعفران
محمد اسماعیل نیا دراین خصوص، گفت: یکی از معضلات زعفران صادرات به صورت فلهای است و در این میان برخی کشورها با خریداری زعفران کشورمان پس از بستهبندی با برند و مارک خودشان این محصول را وارد بازار می کنند و به فروش میرسانند.
زعفران نیازمند توجه به برند سازی و صنایع تبدیلی
عضو کمیسیون کشاورزی،آب و منابع طبیعی مجلس با بیان اینکه تا زمانی که بسته بندی کالا در کشور مدیریت نشود، نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که محصول زعفران نبض بازار جهانی را به دست بگیرد، افزود: محصول زعفران که با هزینه و رنج و زحمت بسیار در استان خراسان تولید میشود، باید بستهبندی مطلوب و جذابی داشته باشد تا سالم و با کیفیت به مقصد برسد درغیر این صورت تلاشهای کشاورزان به طور کامل به ثمر نمی نشیند.
نماینده مردم کاشمر، بردسکن و خلیل آباد درمجلس شورای اسلامی با بیان اینکه جهاد کشاورزی وتعاون روستایی همکاری های لازم را دراین باره انجام می دهند، افزود: در نشست اخیری که با رئیس سازمان تعاون روستایی داشتم مشکلات موجود را مطرح و بررسی کردیم و قرار شد تا پایلوت محصولات کشاورزی مثل کشمش، زعفران و.. آماده شود تا بهتر بتوانیم این گونه محصولات را به قیمت تضمینی از تولیدکنندگان خریداری و آن ها را وارد بورس کنیم.
سود زعفران ایران در جیب برندهای خارجی
از سویی دیگرعبدالرضا عزیزی درگفت و گو باخبرنگارخبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه 90 درصد محصول زعفران جهان تولید ایران است،گفت: سالانه میلیاردها دلار زعفران فروخته می شود و درآمد ناچیزی از آن سهم ایران می شود و بیشترین سود به جیب کشورهایی که دارای برند زعفران هستند، می رود.
نماینده مردم شیروان در مجلس افزود: اروپایی ها زعفران ایران را تحت عنوان شرکت های دانش بنیان و با راندمان بالا می فروشند. داشتن ظاهری زیبا و کیفیت بالا در بسته بندی ها باعث شده است تا بازار رقابتی را به دست بگیرند.
عضوکمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: کشور ما می تواند با توجه کردن به توسعه صنایع تبدیلی و ارگانیک کردن این محصول، بازار رقابتی طلای سرخ را به دست گیرند.
لزوم توجه به صنایع تبدیلی زعفران درخراسان
همچنین مراد هاشم زهی با بیان اینکه برای داشتن صنایع تبدیلی محصول زعفران گام های اساسی برداشته نشده است، گفت:متاسفانه ما نتوانستیم برای محصولات اساسی خود در صنعت کشاورزی صنایع تبدیلی مناسبی فراهم کنیم. زعفران، پسته، زرشک ویا خرما ازجمله محصولات اساسی در بخش کشاورزی خراسان محسوب می شوند که نیازمند تبلیغ و بازاریابی جهانی یا همان برندسازی است.
نماینده مردم نهبندان،سربیشه درمجلس شورای اسلامی افزود: توجه به صنایع تبدیلی برای محصول زعفران در خراسان جنوبی ضعیف است و کار به صورت علمی پیش نمی رود.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، یادآور شد: شهر نهبندان به دلیل همجواری با استان های سیستان و بلوچستان و کرمان دارای سطح زیرکشت محصول خرما است و توانسته گام های مثبتی برای صنایع تبدیلی و بسته بندی محصول خرما برداریم وامیدواریم که این اتفاق هم در دیگر محصولات کشاورزی همچون زعفران روی دهد تا بتوانیم حضور بهتری در بازارهای جهانی داشته باشیم.
وی تصریح کرد: توجه به رقابتی کردن محصول زعفران و پسته می تواند منافع زیادی را برای کشاورزان منطقه به وجود آورد و علاوه بر ایجاد اشتغال با صادرات این گونه محصولات منافع اقتصادی برای کشور لحاظ کرد.
مطالعات و تحقیقات طلای سرخ ایران نیازمند عملیاتی شدن
رمضانعلی سبحانی فر با اشاره به اینکه مرغوب ترین زعفران جهان در ایران تولید می شود، گفت: هر چند اکنون نسبت به محصول زعفران رویکردی خوبی نشان داده می شود ولی باید گفت که خیلی نتوانستیم در برند سازی این محصول با ارزش موفق عمل کنیم.
نماینده مردم سبزوار درمجلس شورای اسلامی، افزود: ما می توانیم فرآورده های زیادی از زعفران به دست آوریم، هر چند مطالعات و تحقیقاتی صورت گرفته اما هنوز عملیاتی نشده است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، تصریح کرد:دولت باید توجه داشته باشد که ریسک پذیری و انجام سرمایه گذاری برای کشاورز دراین باره سخت است؛چراکه توان جبران و یا تامین هزینه های جاری این گونه مطالعات برایش میسر نیست،با فرهنگ سازی و ایجاد سرمایه گذاری هایی ازسوی دولت می توان به نوآوری ها و موفقیت هایی دراین زمینه رسید.
صنایع تبدیلی زعفران نیازمند گام های اساسی
قاسم جعفری با اشاره به اینکه صادرات محصولات کشاورزی و برند سازی آن ها نیازمندهم افزایی و هماهنگی است، گفت: زعفران ایران به صورت فله ای در دنیا عرضه می شود و باید گام های اساسی برای صنایع تبدیلی و تکمیلی آن برداریم.
نماینده مردم بجنورد درمجلس افزود: زعفران محصولی ارزآور است و با ارایه قیمتی تضمینی به کشاورزان می توان آن ها را تشویق کرد تا کیفیت بخشی این محصول هم افزایش یابد.
عضوکمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس،تصریح کرد:مسئولان جهاد کشاورزی خلاء موجود درصنعت زعفران کشور را که نبود همان صنایع تبدیلی است را مد نظر قرار دهند تا با رفع آن بتوان افق روشنی را برای این صادرات هر چه بهتر این محصول دید.
اقتصاد روستایی در خراسان با زعفران گره خورده است
غلامرضا اسداللهی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت با اشاره به اینکه زعفران محصولی استراتژیک در خراسان محسوب می شود،گفت: زعفران با توجه به اینکه با آبیاری کم در زمین های شرق خراسان می تواند به تولید برسد و اقتصاد خانواده های روستایی به این محصول وابسته شده است باید برنامه ریزی مدونی برای آن صورت گیرد.
زعفران ایرانی با برند اسپانیایی یا شاید هم افغانی در بازار جهانی
نماینده مردم تایباد درمجلس شورای اسلامی،افزود: متاسفانه به دلیل اینکه برنامه ریزی درستی در این خصوص صورت نگرفته است ممکن است بازار خودمان را به کشورهای رقیب واگذار کنیم.
عضوکمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی،اظهارداشت: زعفران ما اکنون با برند اسپانیایی وارد بازار جهانی می شود و همچنین بیم آن می رود که افغانستان جای ما را درتولید این محصول به دست می گیرد
طلای سرخ ایران با دلالی رنگ می بازد
وی تاکید کرد:سازمان توسعه و تجارت و شورای ملی زعفران باید بیشتر از این به طلای سرخ ایران توجه داشته باشند،چرا که حاصل دسترنج کشاورزان با دلالی از بین می رود.
اسداللهی با بیان اینکه کاشت زعفران و پسته باید در شرق خراسان الزام آور شود، تصریح کرد: زعفران و پسته به دلیل اینکه با کم آب سازگار هستند باید سطح زیر کشت آن ها در شرق خراسان توسعه یابد و هندوانه و خربزه که محصولاتی با مصرف آب بالا هستند را کمتر در این مناطق تولید کنیم.
این نماینده مردم در مجلس نهم، اظهار داشت: در کشور ما اقداماتی شایسته و بایسته برای صنایع تبدیلی زعفران صورت نگرفته است. شهرهای زعفران خیز استان خراسان نیازمند توسعه صنایع تبدیلی هستند تا درزمانی که سطح برداشت این محصول به اوج خود می رسد و شهرهای تولید کننده زعفران با وجود گل های زیاد خوشبو و معطر می شوند شاهد حضور دلال ها نباشیم. و کشاورزان به راحتی حاصل دسترنج خود را بچینند.
وی با بیان اینکه اسپانیا به راحتی بازار جهانی خود را به ایران نمی دهد،تاکید کرد: ما هنوز یک برند منطبق با ذائقه جهانی معرفی نکردیم و فکر نکنم که کشورهای دارای برند به این راحتی جای خودشان در بازار بین المللی زعفران را به ما بدهند.
برندسازی نیاز امروز طلای سرخ ایران
محمد رجایی باغ سیایی درگفتوگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت،دراین باره گفت: اگر بتوانیم صنایع بسته بندی و برندسازی زعفران را به سطح استانداردهای جهانی برسانیم، طبیعتا با این توان دوباره سهم خود را از بازارجهانی به دست می آوریم.
نماینده مردم گناباد و بجستان درمجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه برندسازی یکی از راههای توسعه محصول زعفران است،اظهارداشت: ما باید تسهیلاتی به کشاورزان اختصاص دهیم و حتی با خرید تضمینی محصول، می توانیم سود واقعی محصول را به دست کشاورزان برسانیم و دست واسطه ها و دلالان را کوتاه کنیم.
بازار جهانی زعفران با کیفیت بخشی به دست می آید
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: با این گونه برنامهها می توان کام کشاورزان را شیرین کرد و نگرانی حاصل از فروش محصول را از کشاورزان گرفت.
ایران یکی از بزرگترین تولیدکننده و صادرکنندگان زعفران به حساب میآید و نزدیک به 35 کشور جهان خریدار این محصول هستند، اخیرا فروش زعفران به طور کلی برای کشور 78 میلیون دلار ارزآوری داشته است.
پاکستان، چین، ژاپن، آرژانتین، آلمان، اسپانیا، استرالیا، افغانستان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایالات متحده آمریکا، ایتالیا، بحرین، بلژیک، تایلند، تایوان، ترکیه، سنگاپور، سوئد، سوئیس، عربستان سعودی، عمان، فرانسه، قطر، کانادا، کویت، لهستان، مالزی، مجارستان، موریس، هلند، هنگ کنگ، هند، آفریقای جنوبی و یونان از جمله مشتریان زعفران از ایران هستند.
اسپانیا در این بین با خرید 13 تن زعفران در بستهبندی بیش از 30 گرمی بزرگترین خریدار زعفران فلهای ایران به حساب میآید، پس از آن با فاصله زیاد امارات، افغانستان، چین و ایتالیا قرار دارند.
اسپانیا پس از فرآوری طلای سرخ ایران و قرار دادن آن در صنایع تبدیلی خود با چند برابر قیمت خریداری شده از تجار ایرانی با برند های خاص خود به دیگر کشورها صادر و درآمد زایی می کند.
با توجه به آب وهوای متبوع خراسان میزان تولید زعفران در این استان بیشتر از دیگر محصولات تولید شده است که با اجرای طرحهایی مناسب همچون خرید تضمینی ، ارگانیک کردن محصول و وارد کردن آن در بورس می توان به یک قدرت در صادرات غیرنفتی تبدیل شد و ایجاد اشتغال پایدارکه ازاهداف اقتصاد مقاومتی است را در عرصه کشاورزی رقم زد.