قرار است فعالان اقتصادی به دعوت بانک مرکزی برای تأمین ارز خود به قیمت بازار به شبکه بانکی مراجعه کنند. در همین زمینه به گفته بانک مرکزی به دنبال ابلاغ «مجوّز خریدوفروش ارز با نرخ بازار» در مرداد امسال، سازوکار لازم برای اجرایی کردن «دستورالعمل و ضوابط اجرایی خریدوفروش ارز به نرخ بازار» فراهم و آمادگی ارائه خدمات ارزی با نرخ بازار توسط بانکها ایجادشده است. طبق آنچه بانک مرکزی اعلام کرده است این اقدام بهمنظور انتقال و تمرکز فعالیتهای تجاری در بانکهای کشور و نیز استفاده از ابزارهای متداول در تجارت بینالمللی برای پرداخت و تسویه قراردادهای خارجی، صادرشده است.
آنچه در این میان در حال رخ دادن است، اقدام خوب و مطلوبی است. بههرحال هرچقدر شفافسازی رخ دهد و نقل و انتقالات در کانال رسمی قرار بگیرد مسلما اقدام مطلوبتری خواهد بود. چراکه بهاینترتیب از اقتصادهای زیرزمینی هم جلوگیری خواهد شد. در این سیستم فعالان اقتصادی میتوانند بهراحتی روند اقتصادی را پیگیری کنند، البته به شرطی که همه در این سیستم قرار گیرند.
مساله مهم بعدی در این زمینه نحوه اجرای آن است. باید این روند دقیق و راحت صورت بگیرد. بهطور مثال اینگونه نباشد که برای چند روز یا مدتی بانکها اعلام کنند ارز ندارند و فعال اقتصادی مجبور شود ریال پرداخت کند و با فاصله مثلا 10 روزه ارز موردنیاز خود را دریافت کند. اگر این مشکلات بر سر راه ایجاد شود، مسلما پیچیدگیهای خاص خودش را خواهد داشت و برای فعالان اقتصادی هم مشکل ایجاد خواهد کرد.
از طرفی هم گفته میشود که این اقدام در راستای تکنرخی شدن ارز هم میتواند باشد که اگر اینگونه هم باشد، اتفاق بهتری خواهد افتاد.
به اعتقاد من هر اقدامی که بتواند ما را به سمت شفافسازی اقتصاد پیش ببرد و درد بیدرمان اقتصاد ایران که اقتصاد زیرزمینی و رانتی است را برطرف کند، خوب و مطلوب است. این اقدام بانک مرکزی باعث میشود که فساد به حداقل برسد و همسودها و پولهای نامتعارف و هنگفتی که جابهجا میشود در چارچوب قانون قرار بگیرد. اما باید این روند آنقدر تسهیل شده باشد که تمام فعالان اقتصادی با اشتیاق به این سمت بروند. بهاینترتیب نباید طوری باشد که راههای دیگر بسته شوند و تنها این راه باقی بماند، اما با مشکلات و بروکراسیهای وقتگیر همراه باشد و فقط دستاندازی در مسیر فعالیت فعالان اقتصادی باشد. بنابراین این اقدام خوب است اما نحوه اجرای آن مسلما مهم خواهد بود و باید دید که در عمل چه اتفاقی میافتد.