این روزها با حرکت در مسیر جاده های مازندران کشاورزانی دیده می شوند که در حال شخم و شیار زمین های شالیزاری خود هستند، در حالی که طبق روال معمول این کار از اواسط بهمن یا اوایل اسفند انجام می شد.
این کشاورزان علت شخم و شیار زودهنگام اراضی شالیزاری را از بین بردن نسل کرم ساقه خوار به عنوان مهم ترین آفت برنج می دانند که سبب می شود تا در فصل کشت میزان مصرف سموم به حداقل برسد.
کارشناسان کشاورزی از نسل های کرم ساقه خوار به عنوان کلیدی ترین آفت کشت شالی یاد می کنند و معتقدند بهترین راه مبارزه با این آفت نیز شخم و شیار زمستانه است که سبب می شود تا کانون جمعیتی این آفت از بین برود.
شخم و شیار، عملیاتی است که منجر به زیر و رو و نرم کردن خاک و همچنین خرد کردن کلوخ ها می شود و بر اساس نظر کارشناسان کشاورزی این عملیات نفوذ پذیری خاک نسبت به هوا و آب را بیشتر کرده و سبب افزایش توان ذخیره آب و از بین رفتن بذر علف های هرز می شود.
شخم زمستانی همچنین سبب قرار گرفتن بذر علف های هرز در معرض دید پرندگان و تغذیه آنها می شود و یا بر اثر سرمای زمستانی قدرت باروی و رشد و نمو خود را از دست می دهد.
این کار با زیر خاک کردن بقایای گیاهی فصل قبل، آفت کرم ساقه خوار را که به صورت زمستان گذران در بقایای گیاهی وجود دارد، از بین می برد.
مشاهدات خبرنگاران ایرنا از مناطق مرکزی مازندران از جمله بابل ،بابلسر ،محمود آباد ،فریدونکنار و آمل نشان می دهد که امسال شخم زمستانی شالیزارها حدود یک ماه زودتر از پارسال در حال انجام است.
کشت برنج در مازندران به طور معمول با شخم و شیار ،خزانه گیری و آب تخت کردن شالیزار از ماه اسفند آغاز می شود و به طور معمول در اواخر ماه فروردین به مرحله نشاء می رسد.
** کرم ساقه خوار، مادر آفت های برنجکاری
مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران از آفت کرم ساقه خوار به عنوان کلیدی ترین آفت در کشت شالی نام برد و گفت که شالیکاران با شخم زمستانه می توانند کانون جمعیت در حال استراحت لابلای بقایای شالی های سال زراعی گذشته را مختل کنند.
حسن عنایتی با بیان اینک که شخم و شیار شالیزارها و آب تخت کردن در فصول سرد سال در مرگ و میر لاروهای باقی مانده در ساقه و پوشال برنج موثر است، افزود: در یک دهه اخیر شالیکاران اهمیت شخم و شیار زمستان را با کم شدن مصرف سم دیازینون درک کرده اند.
وی توضیح داد: در سال های اخیر به دلیل انجام شخم و شیار زمستانه، سم دیازینون برای مقابله با آفت نسل اول کرم ساقه خوار تا 70 درصد کاهش یافته است، برای این که آفتی در فصل کشت و کار وجود نخواهد داشت تا استفاده از سموم را ضروری کند.
بر پایه اعلام جهاد کشاورزی مازندران، در مبارزه شیمیایی علیه کرم ساقه خوار برای هر هکتار 20 کیلو سم دیازینون 5 و 10 درصد استفاده می شود و قیمت سال گذشته این سم در بسته های 10 کیلویی 90 تا 100هزار ریال بود.
عنایتی با اشاره به این نکته که نسل های کرم ساقه خوار رو به افزایش رفته است، گفت: به دلیل گسترش کشت دوم برنج، نسل چهارم کرم سواقه خوار نیز تهدیدی جدی علیه زراعت مازندران شده است.
در فصل زراعی گذشته حدود 65هزار هکتار از زمین های شالیزاری دوباره نشاء و یا به صورت پرورش ساقه شالی ( رتون)کشت شده و زمان برداشت آن نیز تا اواخر آبان امسال به طول کشید.
** استفاده بهینه از آب های سطحی
مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران یکی از مزیت های شخم زمستانه را استفاده بهینه از آب سطحی ناشی از بارش ها دانست و گفت: در حالی که شالیکاران لایروبی و پاک کردن سردهنه های برکه ها و رودخانه ها را انجام ندادند، اما آب کافی برای شخم و شیار در زمین وجود دارد.
مازندران 230 هزار هکتار شالیزار دارد که در سال زراعی گذشته به خاطر کمبود آب 208 هزار هکتار زیر کشت برنج رفت .
سالانه حدود یک میلیون و 50 هزار تن برنج در مازندران تولید می شود.