رچندی است مشکلی در بازار وجود دارد که میتوان از آن به عنوان گرانفروشی علنی و رسمی یاد کرد، چرا که امروز یک دو یا چند کالا نیست که با گرانی دست و پنجه نرم میکند، بلکه گروهی از کالاها و تقریباً همه عرضهکنندگان خرد، محصولاتی همچون ماکارونی، شکر، تن ماهی، چای و… را به قیمتی بالاتر از آنچه روی آن حک شده و بالاتر از نرخ مصوب دولتی میفروشند.
اما در این میان هجمههای برخی افراد برای خریدن این محصولات گران شده آن هم نه به اندازه نیاز روزانه، هفتگی یا ماهانه بلکه بسیار بیشتر از چیزی که تصور میشود، عجیب و غریب به نظر میرسد که اتفاقاً همین هیجانات سبب میشود میزان تقاضا برای آن کالا از ظرفیت شبکه توزیعش در کشور آن هم در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه، بیشتر شود و گرانی را تشدید و بعضاً موجب کمبود مقطعی آن کالا شود.
شاید هجمه برای کالاهایی همچون ماکارونی، برنج و… که میتوانند مصرف روزانه و بیشتری به عنوان غذا داشته باشند، توجیه پذیرتر باشد اما برای محصولی همچون شکر که مصرف بسیار پایینی در سبد خانوار دارد و هر کسی شاید روزانه ۲۰ گرم هم شکر مصرف نکند، چه نیازی به هجمههایی از این دست و خریدن چند ۱۰ کیلوگرم شکر و دپو کردن وجود دارد؟!
علی قنبری - عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس- گفت: متأسفانه برخی از شهروندان با یک رفتار هیجانی هر وقت کالایی عرضهاش کم میشود، به سمت آن هجمه میبرند و آنقدر تقاضای کاذب ایجاد میکنند که خودشان عامل گرانی و افزایش قیمت میشوند و کمبود کالا در بازار را نیز تشدید میکنند.
وی افزود: این واکنشها، یک نوع رفتار احساسی و همجمههای غیر منتظره است که ریشه در یک فرهنگ نادرست دارد و این در حالی است که عکس این رفتار را در کشورهای توسعه یافته در زمان جنگ جهانی دوم در مقاطع مختلف شاهد بودیم و در آن برهه زمانی که کالاهایی با کمبود مواجه میشد، مردم کمتر از نیازشان مصرف میکردند و اگر گران میشد آن را نمیخریدند.
معاون سابق وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه این شهروندان بایستی بدانند که به زیان خودشان عمل میکنند، تصریح کرد: این شهروندان باید بدانند با خرید بیش از حد و احتکار یک کالا آن هم در برهههای حساسی که کمبود مقطعی یا گرانی به وجود میآید، مشکل بیشتری برای خودشان ایجاد میکنند، آن هم کالایی همچون شکر که جزو محصولات حیاتی نیست.
مسلماً گرانی و گرانفروشی پدیدههای خوشایندی نیستند و مسئولان دستگاههای نظارتی همچون سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان وظیفه دارند که با آنها برخورد کنند اما از سوی دیگر هیجانات غیر قابل پیشبینی و غیر قابل کنترل برخی از افراد این روند و تخلفات را تشدید میکند و سبب میشود که متخلفان سریعتر به اهدافشان که پر کردن جیبشان از سودهای غیر قانونی است برسند.