گروه خوراکی‌ها حدود یک چهارم وزن شاخص بهای مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل اثر قابل‌توجهی در تعیین شاخص بهای مصرف‌کننده دارد. مرکز آمار ایران، در تازه‌ترین گزارش تورمی خود، متوسط قیمت اقلام خوراکی مناطق شهری در خرداد ماه سال جاری را منتشر کرد. این آمار نشان می‌دهد که کدام یک از کالاهای خوراکی بیشترین سهم را در منفی کردن خوراکی‌ها در خرداد ماه داشتند. همچنین کدام یک از کالاها هنوز در مدار صعودی حرکت می‌کنند.
پیشتازان تورم منفی خرداد
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین کاهش تورم در بخش صیفی‌جات رقم خورده است. به نوعی که قیمت پیاز در خرداد ماه با ثبت رقم منفی ۳۹ درصدی سهم قابل‌توجهی در کاهشی شدن نرخ تورم خوراکی‌ها در خرداد ماه داشته است. قیمت هر کیلو پیاز در اردیبهشت ماه به میزان ۷ هزار و ۴۰۰ تومان ثبت شده بود که این رقم در خرداد ماه به سطح ۴ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یافت. اگرچه قیمت پیاز نسبت به خرداد ماه سال قبل افزایش ۱۴۴ درصدی را ثبت کرده است. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که در خردادماه قیمت خیار به میزان ۲۰ درصد افت کرده است. قیمت هر کیلو خیار از رقم ۵ هزار و ۵۰۰ تومان در اردیبهشت به سطح ۴هزار و ۵۰۰ تومان در ماه بعد افت کرده است. البته این افت قیمت می‌تواند در ماه‌های آتی نیز ادامه داشته باشد، زیرا اصولا در فصل بهار و تابستان میزان عرضه محصولات کشاورزی افزایش می‌یابد. در نتیجه احتمالا این روند در ماه‌های آتی محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. سومین کالایی که در خرداد ماه بیشترین کاهش قیمت را ثبت کرده تخم‌مرغ ماشینی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه این کالا در خرداد ماه منفی ۶/ ۱۲ درصد بوده است. قیمت هر کیلو تخم‌مرغ در اردیبهشت ماه ۸ هزار و ۹۰۰ تومان بوده که این رقم در خرداد به سطح ۷ هزار و ۸۰۰ تومان کاهش یافته است. نکته قابل‌توجه این است که تورم ماهانه گوشت گوسفند در خرداد ماه صفر درصد ثبت شده است، همچنین تورم ماهانه مرغ نیز در خرداد ماه ۷/ ۱ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که علاوه بر صیفی‌جات، در وجه دوم مواد پروتئینی نیز در تورم منفی خرداد ماه خوراکی‌ها تاثیر داشته است.
صدرنشینان تورم ماهانه
نکته قابل‌توجه در آمار خرداد ماه این است که علاوه بر اینکه اقلام صیفی‌جات بیشترین کاهش تورم را ثبت کرده‌اند، از سوی دیگر، بیشترین افت ماهانه نیز مربوط به سیب‌زمینی است که در دسته صیفی‌جات قرار می‌گیرد. آن طور که مرکز آمار ایران گزارش داده است، بیشترین تورم ماهانه اقلام خوراکی مربوط به سیب‌زمینی است که طی یک ماه ۲/ ۱۳ درصد به قیمت آن افزوده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت سیب‌زمینی در خرداد ماه ۵ هزار و ۵۰۰ تومان بوده که این رقم در خرداد ماه به ۶ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است. البته به نظر می‌رسد این روند در ماه‌های آتی دستخوش تغییر شود، زیرا این نرخ برای سیب‌زمینی یک نرخ تعادلی محسوب نمی‌شود و عمده افزایش قیمت به دلیل مشکلات سمت عرضه، از قبیل صادرات غیرقانونی و کاهش تولید بوده است.
به نظر می‌رسد در تابستان از سطح قیمت این کالای خوراکی کاسته شود. پرتقال محصول داخلی با تورم ماهانه ۳/ ۱۰ درصدی دومین کالایی است که صدرنشین بیشترین افزایش قیمت ماهانه بوده است. قیمت هر کیلو پرتقال در اردیبهشت ماه در سطح ۸ هزار و ۴۰۰ تومان قرار داشت که این رقم در خرداد ماه ۹ هزار و ۳۰۰ تومان ثبت شده است. البته این افزایش نیز با توجه به عبور از فصل تولید این محصول طبیعی به نظر می‌رسد، زیرا با کاهش عرضه این محصول در انتهای بهار انتظار افزایش قیمت آن نیز وجود دارد. در خرداد ماه برنج ایرانی درجه یک نیز افزایش ۲/ ۱۰ درصدی را طی یک ماه ثبت کرده است. قیمت این کالا در این ماه در سطح ۲۲ هزار و ۷۰۰ تومان قرار داشت.
تغییرات قیمتی سالانه
مرکز آمار ایران علاوه بر انتشار آمارهای یک ماهه، تغییرات قیمت کالاها در خرداد ماه سال‌جاری نسبت به خرداد ماه سال قبل را نیز منتشر کرده است که می‌توان این متغیر را تورم نقطه به نقطه نامید. تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه سال جاری در برخی کالاها به مقدار قابل‌توجهی بالا بوده است. به‌عنوان مثال تورم نقطه به نقطه سیب‌زمینی حدود ۲۹۷ درصد بوده است و نشان می‌دهد که قیمت این کالا طی یک سال ۴ برابر شده است. همچنین تورم نقطه به نقطه رب گوجه فرنگی نیز در خرداد ماه سال جاری ۲۴۵ درصد بوده است. این موضوع نیز نشان می‌دهد که قیمت این کالا در یک سال ۵/ ۳ برابر شده است. این در حالی است که افزایش سالانه گوجه فرنگی به مراتب کمتر بوده و تورم نقطه به نقطه این گروه در خرداد ماه ۱۴۳ درصد بوده است. قند و شکر نیز طی یک سال تورم بالایی داشته‌اند به نحوی که طی یک سال ۱۱۵ درصد به سطح قیمت قند و ۱۱۹ درصد نیز به قیمت شکر افزوده شده است.
در بین کالاهای مورد بررسی مرکز آمار ایران طی یک سال اکثر کالاها افزایش قیمت را ثبت کرده‌اند، اما تنها تخم‌مرغ است که تورم نقطه به نقطه آن منفی بوده است. این آمار نشان می‌دهد که قیمت تخم‌مرغ در خرداد ماه سال جاری به میزان ۱۰ درصد نسبت به قیمت تخم‌مرغ در سال گذشته کمتر بوده است. این موضوع با توجه به اینکه اکثر خوراکی‌ها طی یک سال اخیر افزایش قیمت دو یا سه برابری را تجربه کردند، جای سوال دارد. این موضوع نشان می‌دهد حتی امکان منفی شدن تورم نقطه به نقطه دیگر کالاها نیز در ماه‌های آتی وجود دارد، به این شرط که میزان عرضه خوراکی‌ها در ماه‌های آتی مناسب باشد و از سوی دیگر نیز اثر نوسانات نرخ ارز در بازار خوراکی‌ها به حداقل ممکن برسد. در مجموع به نظر می‌رسد که در سه ماه فصل دوم روند نزولی قیمت مواد خوراکی تداوم داشته باشد و با توجه به قوی‌تر شدن عرضه این کالاها تورم منفی در ماه‌های تابستانی نیز تکرار شود؛ این موضوع می‌تواند سطح عمومی قیمت‌ها را در ماه‌های پیش‌رو تحت تاثیر قرار دهد.
