پاییز سرشار از لحظه‌های تلخ و شیرین برای کشاورزان است، شیرین، چون حاصل دسترنج یک سال خود را روی درخت می‌بینند، و تلخ، چون کسی حالا برای خرید دسترنج شان رغبتی ندارد.
کلافگی از سر و روی باغداران مازندرانی می‌بارد، باغ شان منبع درآمد زندگی عیال وارشان است، هزینه‌های سرسام آوری صرف خرید سم و کود و رسیدگی به باغ کرده اند، عمرشان را برای کار‌های باغ گذاشته اند تا با فروش محصول آن جریان زندگی را پیش ببرند، اما اوضاع طبق برنامه ریزی‌ها پیش نرفت.
در کنار عواملی نظیر نابسامانی‌های جوی و نبود ساختار‌های مناسب عرضه محصولات و خریداری آن از کشاورزان، مگس مدیترانه هم عاملی جدید برای نخریدن محصولات باغداران مازندرانی است.
مگس مدیترانه کی آمد، از کجا آمد و اینجا چه می‌کند؟
ورود آفت مگس مدیترانه‌ای از کشور‌های آفریقای شرقی به کشور سال ۱۳۵۴ ردیابی شده است و در یکی از سال‌ها از این تاریخ تا سال ۱۳۵۹ به مازندران هم آمد و تا سال ۱۳۶۱ حضور داشت.
در آن سال‌ها این آفت بیشتر در مناطق شهری بود و به دلیل سرمای هوا و پیشگیری‌های انجام شده از استان رخت بربست تا سال ۱۳۸۵ که مجددا این آفت در باغات نارنگی شهرستان نور مشاهده شد و در ظرف کمتر از دو سال تمام استان را در بر گرفت.
دلایل مختلفی برای چرایی حضور این آفت در مازندران اعلام شده است، به عقیده برخی کارشناسان ورود میوه‌های قاچاق در آن سال‌ها به کشور و برهم خوردن تعادل جوی که زمستان های سرد را از کشور دور کرد، موجب شد آفتی که حتی در کشور‌های اطراف کشور یافت نمی‌شود، به باغات ما نفوذ کند.
چرا مگس مدیترانه‌ای در مازندران ماندگار شده است؟
هوای معتدل و منابع تغذیه‌ای مناسب از جمله عواملی هستند که می‌تواند در حضور پر رنگ مگس مدیترانه‌ای در یک منطقه نقش اساسی داشته باشد که هر دوی آن در مازندران فراهم بوده است.
در چند سال اخیر کشور با رشد فزاینده گرمای هوا مواجه بوده است که کاهش بارش برف و باران از جمله تاثیرات آن بوده که این سرما خود می‌توانست از افزایش ایند آفت جلوگیری کند.
از آنجایی که آفت مگس مدیترانه از میوه‌های مختلف تغذیه می‌کند و به عبارتی میوه‌های مختلف روی درخت می‌توانند میزبان آن باشند، مختلط شدن باغات مازندران و وجود درختان متنوع از جمله ازگیل، هلو، خرمالو، گلابی، سیب در کنار هم به این مساله دامن زده است و، چون هر کدام در مقاطع مختلفی از سال به بار می‌نشینند، وجود آفت در منطقه استمرار می‌یابد.
هدف از شایعات زیاد پیرامون مرکبات چیست؟
رحمان زاغی مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: هرچند میوه‌های مگس زده دچار زودرسی می‌شوند و قابلیت عرضه به بازار را ندارند، اما برخی از افراد سودجو با استفاده از این ترفند سعی دارند مرکبات را با قیمتی ارزان از دست کشاورز خارج کنند تا بتوانند با عرضه این میوه با قیمتی بالاتر در بازار، به سودی کلان برسند.
او افزود: در حال حاضر بیش از ۳۰ نوع آفت دیگر مانند آفتاب سوختگی، قارچ زدگی در مازندران وجود دارد که مقدار میوه آلوده شده به مگس مدیترانه‌ای بسیار کمتر از بقیه است.
زاغی با بیان اینکه میزان خسارت این آفت در سال‌های کمتر از یک درصد بوده، گفت: وظیفه باغداران در حال حاضر اول مبارزه اصولی با این آفت مثلا جمع آورز به موقع میوه‌های ریخته شده پای درخت، رعایت بهداشت کف باغ و دفن میوه‌ای آفت زده و پوسیده و نصب چسب‌ها و تله‌های جلب کننده است که می‌تواند در کاهش این آفت موثر باشد و در کنار همه این‌ها حفظ آرامش و مقابله با افراد سودجو است تا متحمل ضرر و زیان نشوند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران افزود: در چند سال اخیر اطلاع رسانی مناسبی به منظور مبارزه با آفت انجام شد که از جمله آن می‌توان به کارگاه‌های آموزشی، تهیه فیلم‌ها و بروشور‌های مختلف اشاره کرد و این اقدامات موجب شده همه باغداران شناخت نسبی از این آفت داشته باشند.
خسارت‌های فراوان حشره ۵ میلیمتری به باغداران مازندران
گزارش‌ها از خسارت ۱۵۰۰ میلیارد تومانی به باغداران در سال گذشته حکایت می‌کند و اگرچه در مقابل رقم فروش مرکبات شاید ناچیز باشد، اما یقینا برای باغداران که عمدتا خرده مالک هستند، گران تمام شود.
اسماعیلی یکی از باغداران موفق ساروی می‌گوید: سال گذشته نارنگی پیش رس را ۲۸۰۰ تا ۳ هزار تومان فروختیم که با توجه به تورم سال گذشته رقم مناسبی بود، اما امسال نارنگی با کیفیت ما را هزار تومان هم نمی‌خرند و می‌گویند میوه مازندران مگسی است.
او می‌گوید: این حرف‌ها در حالی است که مقدار میوه مگس زده نسبت به سال‌های گذشته کمتر است و به جرات می‌توانم بگویم در در ۱۰۰ کیلو نارنگی ۱ درصد آن هم آفت زده نیست.
کشاورز دیگر در روستایی دیگر می‌گوید: نمی‌گوییم میوه مگس زده نداریم، بله داریم پای درخت‌ها هم می‌توانید مشاهده کنید، اما تنها بیست درصد محصول را شامل می‌شود و سوال اینجاست که چرا بقیه محصولات سالم را از قیمت می‌اندازند.
او افزود: هزینه‌های نگهداری از درختان در طول سال به صورت چشمگیری بالا رفته و حتی کود‌های شیمیایی و سم‌های نسبت به پارسال ۳ برابر شده که واقعا باغداران را با چالشی بزرگ مواجه کرده است.
همه این‌ها درحالیست که مازندران سالانه بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات تولید می‌کند و تامین ۵۰ درصد نیاز کشور را در این بخش برعهده دارد.
جدیدترین راهکار دولت برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر کشاورزان و نیز حمایت از آنها، دستور خرید و ذخیره سازی میوه شب عید از جانب ستاد تنظیم بازار کشور بوده است که اعلام کرد ۳۰ هزار تن پرتقال به قیمت ۴۵۰۰ تومان از باغداران خریداری خواهد کرد.