بخش قابل توجهی از درآمد مردم استان مرزی و کویری خراسان جنوبی از بخش کشاورزی حاصل می‌شود و به عبارت بهتر عمده‌ترین اتکای اقتصاد مردم استان متکی به بخش کشاورزی و دامداری است.
فعالیت بیش از ۸۵ هزار بهره‌بردار کشاورزی در استان خراسان جنوبی که ۳۵ درصد جمعیت شاغلان استان را تشکیل می‌دهند، نشان‌دهنده این است که بخش کشاورزی اهمیت ویژه‌ای در توسعه پایدار استان دارد.
با توجه به نقش بخش کشاورزی در رونق اقتصادی و معیشت مردم به ویژه تغییر اقلیم در استان، هرگونه برنامه‌ریزی و تلاش برای تغییر در روش تولید محصولات کشاورزی و افزایش ضریب امنیت این بخش باید با نگاه کارشناسی و حساب شده باشد.
توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در استان کم آب خراسان جنوبی که ۲۰ سال است با خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی دست و پنجه نرم می‌کند از اهمیت زیادی برخوردار است موضوعی که در سالیان گذشته چندان مورد توجه قرار نگرفته بود.
چنانکه مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی مهر امسال گفت: اجرای سامانه‌های نوین آبیاری از سال ۷۲ در استان آغاز شد اما تا سال ۹۵ کشاورزان استقبال چندانی نداشتند و منابع استان نیز بسیار محدود بود.
محمدحسن غلامی افزود: حدود ۹۰ درصد طرح‌های آبیاری نوین در سال‌های اخیر اجرا شده است.
توسعه کشت‌های گلخانه‌ای یکی از برنامه‌هایی است که مورد توجه و پیگیری مدیریت عالی استان در یک سال گذشته قرار گرفت و یکی از نتایج این پیگیری‌ها، امضای تفاهم‌نامه توسعه کشت گلخانه‌ای در خراسان جنوبی بین استانداری و شرکت شهرک‌های کشاورزی همزمان با سفر معاون اول رییس جمهوری و برگزاری همایش ملی روز روستا و عشایر در ۱۵ مهر امسال بود.
تفاهم‌نامه‌ای که براساس آن قرار است یک هزار هکتار کشت گلخانه‌ای با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان در استان خراسان جنوبی اجرا شود.
وزیر وقت جهاد کشاورزی نیز ۱۵ مهرماه در سفر به خراسان جنوبی، این استان را از نظر کشت‌های گلخانه‌ای عقب دانست و گفت: این نوع کشت باید در چنین استان کم‌آبی توسعه یابد.
محمود حجتی که به همراه معاون اول رییس جمهوری در روز ملی روستا و عشایر به خراسان جنوبی سفر کرده بود افزود: باید دست به دست هم گلخانه را توسعه دهیم و بیشترین اشتغال و ارزش افزوده را در استان رقم بزنیم و وزارت جهاد کشاورزی نیز در این زمینه اعلام آمادگی می‌کند.
استاندار خراسان جنوبی نیز کشت گلخانه‌ای را از برنامه‌های مهم و ضروری استان اعلام کرد و گفت: این مهم در راستای مدیریت منابع آبی، فضای جدیدی را در حوزه‌های اقتصادی، اشتغال و درآمدزایی ایجاد می‌کند.
محمدصادق معتمدیان با اشاره به برگزاری جلسات هفتگی ستاد کشت گلخانه‌ای در حوزه معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری افزود: یکی از اهداف ستاد کشت گلخانه‌ای روان‌سازی است لذا مدیریت زمان را در انجام برنامه بسیار موثر می‌دانیم.
وی بیان کرد: مردم آشنایی زیادی با کشت گلخانه‌ای ندارند پس ترویج و آموزش از ضروریات است و انتظار می‌رود در این خصوص از ظرفیت‌های وزارتخانه و استان استفاده شود.
استاندار خراسان جنوبی با اشاره به لزوم استفاده از تجربه استان‌های موفق در زمینه کشت گلخانه‌ای گفت: برای کسب تجربه بازدید کارکنان جهاد کشاورزی و سرمایه‌گذاران از گلخانه‌های موفق سایر استان‌ها برنامه‌ریزی شود.
وی این مهم را در تبادل نظر و انتقال تجربیات موفق این استان‌ها موثر دانست و اظهار داشت: درخصوص برنامه‌ای که تدوین شده نیاز به مطالعه دقیق‌تر داریم و باید از ظرفیت عملی استان نیز استفاده شود.
معتمدیان با بیان اینکه ظرفیت ایجاد پنج هزار هکتار گلخانه در کشور وجود دارد گفت: سهمی که در حال حاضر برای استان مشخص شده، یک هزار هکتار است و برای تکمیل زیرساخت مجتمع‌ها و شهرک‌ها نیز رقم قابل توجهی در نظر گرفته شده است.
یکی از گلخانه‌داران مجتمع گلخانه‌ای محمدیه شهرستان خوسف گفت: برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در استان باید از توان و تجربه گلخانه‌داران موجود استفاده شود.
محسن پویان افزود: شغل و حرفه ما که در مجتمع نیز مستقر هستیم کشت گلخانه‌ای است اما سطح ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع در اختیار ما قرار دارد لذا ۶ ماه از سال را باید بیکار و مشغول جمع آوری محصول، آماده‌سازی بستر خاک و زمین و سایر مسایل مربوط به واحد باشیم لذا درآمدی نداریم.
وی خواستار افزایش سطح گلخانه شد و گفت: ۹ سال است در این مجتمع با خانواده زندگی می‌کنم که با افزایش سطح گلخانه بسیاری از مشکلات کنونی ما رفع خواهد شد.
مسوول واحد گلخانه سبزی و صیفی (گوجه فرنگی) محمدیه خوسف با بیان اینکه سالانه ۷۰ تا ۸۰ تن محصول از این واحد برداشت می‌کند اظهار داشت: انتخاب رقم مناسب و مطلوب گوجه فرنگی برای کشت، مانند تمامی محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای حائز اهمیت است.
وی با تاکید بر اینکه گلخانه کمتر از پنج هزار مترمربع برای ما توجیه اقتصادی ندارد گفت: برای توسعه گلخانه‌ها در استان درخواست داریم از توان گلخانه‌داران فعلی که تمایل به افزایش سطح دارند استفاده شود چون در سال‌های گذشته آزمون و خطا داده‌اند.
استاندار خراسان جنوبی دو ماه و نیم پس از امضای تفاهم‌نامه توسعه کشت گلخانه‌ای، اول دی امسال از مجتمع گلخانه‌ای محمدیه شهرستان خوسف بازدید کرد و گفت: براساس تجربیات گلخانه‌داران استان اولویت با توسعه سطح مجتمع‌ها و شهرک‌های گلخانه‌ای موجود است در عین حال مکان‌های جدید نیز شناسایی شده است.
معتمدیان اظهار داشت: تاکنون ۵۴۰ هکتار اراضی جدید نیز شناسایی و مکان یابی شده است.
وی گفت: اراضی جدید در حال طی کردن مراحل قانونی از جمله اخذ مجوز، واگذاری زمین و سایر موارد است که امیدواریم با هم‌افزایی و تلاش همه دستگاه‌ها و سرمایه‌گذاران در استان هدفگذاری برای توسعه گلخانه‌ها محقق شود.
استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: امروز بازدید از مجتمع‌های گلخانه‌ای استان را در دستور کار قرار دادیم تا از نزدیک مشکلات و موانع بررسی شود و با تصمیماتی که در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید اتخاذ می‌شود، سرمایه‌گذاران با انگیزه‌ای مضاعف به این حوزه ورود کنند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: با توجه به آغاز طرح توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در استان، کارشناسان بخش کشاورزی از گلخانه‌های فعال بازدید و سازه‌هایی که توسط بهره‌برداران و دانش آموختگان کشاورزی استان اجرا شده است را در حد استاندارد اعلام کردند.
غلامرضا قوسی سطح زیرکشت گلخانه‌های استان را در زمان حاضر ۶۷ هکتار اعلام کرد و افزود: در حال حاضر ۶۰۰ نفر به صورت مستقیم و حدود ۲ هزار نفر غیرمستقیم در گلخانه‌های استان مشغول به فعالیت هستند.
وی بیان کرد: در ستاد گلخانه‌های استان تاکنون ۵۴۳ هکتار اراضی شناسایی و مکان یابی شده و ۲۰۰ هکتار نیز در حال بررسی است که سهم هر شهرستان براساس ظرفیت‌های آن مشخص شده است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی مجتمع گلخانه‌ای محمدیه را یکی از فعال ترین مجتمع‌های استان از هشت مجتمع فعال دانست و گفت: در این مجتمع به مساحت ۳۰ هزار مترمربع ۵۴ واحد گلخانه قطعه‌بندی شده که اکنون ۳۰ واحد فعال است.
وی ادامه داد: مابقی واحدها نیز به متقاضیان واگذار شده و ظرفیت خالی در این مجتمع وجود ندارد لذا برای افزایش سطح مجتمع، ۲۴ هکتار از اراضی حاشیه مجتمع پیشنهاد داده شد اما به گفته منابع طبیعی استان این منطقه جنگل دست کاشت بوده و امکان اجرای طرح توسعه گلخانه وجود ندارد.
قوسی گفت: علاوه بر اراضی حاشیه مجتمع گلخانه‌ای محمدیه، برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای شهرستان خوسف مکان‌های دیگری در حد ۹۰ هکتار پیش بینی شده است تا نیاز بهره‌برداران بخش کشاورزی برآورده شود.
کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید با محوریت بررسی وضعیت گلخانه‌های استان بتازگی و به ریاست استاندار خراسان جنوبی تشکیل جلسه داد و نتایج خوبی برای شتاب بخشی به روند اجرای این طرح بزرگ در استان داشت.
در این نشست تاکید شد که توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در استان نیازمند تعامل، هم‌افزایی و همکاری بین دستگاه‌های متولی است و همه دستگاه‌ها باید با استفاده از ظرفیت قانونی خود در جهت اجرایی کردن این طرح ملی تلاش کنند چراکه جزو الزامات و یک نوع تکلیف قانونی برای دستگاه‌های اجرایی است.
همچنین ایجاد شرکت‌های مشاوره‌ای در زمینه توسعه گلخانه‌ای از مواردی است که در این استان توصیه می‌شود و می‌توان از تجربیات و توان استان‌های موفق در کشت‌های گلخانه‌ای بهره گرفت تا این هدف مهم و موثر در روند توسعه همه جانبه استان هرچه زودتر و بهتر محقق شود.
فعال شدن گمرک تخصصی محصولات کشاورزی در خراسان جنوبی از دیگر برنامه‌های اولویت دار مدیریت استان است که با تحقق آن و توسعه خطوط پروازی، صادرات محصولات گلخانه‌ای نیز به صورت مستقیم از بیرجند به استان‌ها و کشورهای مختلف انجام خواهد شد.
عضو هیات مدیره شرکت شهرک‌های کشاورزی آبان امسال در نشست ستاد گلخانه‌های استان خراسان جنوبی که با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور باغبانی برگزار شد گفت: برای ایجاد زیرساخت‌های، آب، برق و گاز در شهرک‌های گلخانه‌ای خراسان جنوبی پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان هزینه می‌شود.
علی جعفرپور با بیان اینکه آماده‌سازی زیرساخت‌های بخش کشاورزی یکی از برنامه‌های این شرکت است گفت: سهام شرکت به طور کامل دولتی بوده لذا دنبال سود نیستیم و این زیرساخت‌ها به قیمت تمام شده یا کمتر عرضه می‌شود.
وی کمک به دولت در ایجاد زیرساخت‌ها برای مناطق غیربرخوردار را از سیاست‌های شرکت شهرک‌های کشاورزی اعلام کرد و افزود: برای همه استان‌ها ۷۰ درصد هزینه‌ها توسط استانداری و ۳۰ درصد از سوی این شرکت هزینه زیرساخت تامین می‌شود اما برای خراسان جنوبی این نسبت را معکوس کرده‌ایم.
وی اظهار داشت: بیش از هشت هزار هکتار کشت گلخانه در خراسان جنوبی امکان سنجی شده که از این میان عملیاتی کردن هزار هکتار انتخاب شده است.
عضو هیات مدیره شرکت شهرک‌های کشاورزی، دادن مجوز رایگان و واگذاری زمین با سند تفکیکی را جزو مزایای سرمایه‌گذاری در شرکت شهرک‌های کشاورزی دانست و گفت: تعهدات در قالب تفاهم‌نامه هزار هکتاری خراسان جنوبی براساس سیاست‌های خودکفایی عملیاتی و اجرایی می‌شود.
در حال حاضر هشت مجتمع گلخانه‌ای در هشت شهرستان خراسان جنوبی فعال است و سطح زیرکشت گلخانه‌ای استان تا ابتدای سال جاری ۶۷.۵ هکتار با تولید سالانه ۱۱ هزار و ۵۰۰ تن بوده است.